Tijdens een weekend op een familiedag.
Opaaa, kijk eens. Ik kan een salto op de trampoline. Ratatata
Opaaa, kijk eens. Ik kan een echte radslag. Ratatata
Opaaa, kijk eens. Ik kan heel hoog op de schommel. Ratatata
Opaaa, kijk eens. Ik sta onder de tuindouche. Ratatata
Opaaa, kijk eens. Ik spuit je nat met mijn waterpistool. Ratatata
Opaaa, kijk eens. Ik kan de bal heeeel hoog gooien. Ratatata

En tijdens een wandeling door een stadspark.
Opaaa, kijk eens. Een meerkoetje eet bij zijn moeder. Ratatatata
Opaaa, kijk eens. Die vogel zit zijn haar te kammen. Ratatatata
Opaaa, kijk eens. Een libel daar in de lucht. Ratatatata
Opaaa, kijk eens. En nu zit ie in die struik. Ratatatata
Opaaa, kijk eens. Een mooie vlinder op lavendel. Ratatatata
Opaaa, kijk eens. Een mooie waterlelie. Ratatatata
Opaaa, kijk eens. En daar een lelie met een bij erboven. Ratatatata

Twee voorbeelden van hoe een sessie kan verlopen met onze kleinkinderen in de buurt, waarbij ik toch nog steeds mijn EOS R6 of R7 bij de hand heb. Ik fotografeer daarbij altijd in RAW, in servo en met de hoogste opnamesnelheid van 12 of 15 fps, waarbij ik steeds korte bursts maak van 4 of 5 foto’s. Ik heb namelijk ondertussen geleerd dat gezichten van kinderen in fracties van seconden van lachen naar huilen kunnen gaan en dan heb ik graag iets te kiezen. Ook van een vogel of insect is het handig korte series te maken. Je mist dan geen moment meer.

Toevalstreffer. Vier van de vijf foto's in focus.  'Ontruist' met Topaz Denoise.
EOS R7 met RF 100-400mm.

Aan deze manier van fotograferen zit echter ook een keerzijde en dat is dat je na een uurtje in het stadspark met 300 foto’s thuiskomt en na de familiedag zelfs 500. En bij de beoordeling van al die foto’s heb je maar weinig ‘afvallers’, want belichting en scherpstelling zijn tegenwoordig zo goed, dat elke foto een treffer is. En wil je bovendien nog iets bewerken, dan heb je in Lightroom Classic en Photoshop ook nog eens heel veel gereedschappen om:
- door het kader afgesneden vingers aan te zetten
- kleine obstakels onzichtbaar te maken
- ruis bij toverslag te laten verdwijnen
- ontbrekende voortanden te implanteren
- snel de achtergrond iets onscherper te maken
- een focus stack te maken.
Allemaal heel handig en niet moeilijk, maar als je niet meer dan 30 of 50 foto’s per sessie (10% van alle foto's) wil presenteren, dan kost het veel tijd en keuzestress. En eerlijk gezegd zit ik op een zonnige dag of zomerse avond liever buiten in de tuin, dan dat ik uren achter mijn computer door moet brengen.

Ook vijf foto's, waarbij twee foto's gebruikt zijn voor een focus stack omdat het scherpstelpunt iets wisselde door een klein briesje. 'Ai-ontruist' en iets verscherpt met Lightroom Classic. EOS R7 met RF 100-400mm.

Het is natuurlijk allemaal geen ‘kommer en kwel’, want ik vind het ook leuk om van (en voor) onze kinderen en kleinkinderen leuke foto’s te maken. En als ik later het fotojaarboek doorblader, ben ik ook weer heel blij en trots hoe de foto’s eruit zien. Het ‘ratatata’ zal dus voorlopig nog wel blijven klinken. Of zal ik de elektronische sluiter gaan gebruiken.....

Hoe gaat dat bij jou? Laat het me weten onder deze blog.

P.S.
Aanleiding voor deze blog is niet alleen mijn manier van fotograferen, maar ook dat met de komst van de EOS R1 en EOS R5 mark II je nog sneller foto’s achter elkaar kunt maken en dat dankzij ‘deep learning’ en ‘Ai’ de trefkans om goede foto’s te maken, nog hoger zal zijn. Dus nog meer computertijd en nog meer keuzestress???

Laatst heb ik een video op YouTube geplaatst waarin ik de nieuwste functies in Photoshop versie 25.0 nader heb toegelicht en gedemonstreerd. Eén van de nieuwe mogelijkheden is om met behulp van Artificial Intelligence (Ai) een foto levensecht uit te breiden of zelfs inhoudelijk te veranderen: Generatief vullen.

De video wordt veel bekeken en krijgt ook veel reacties. De meeste kijkers zijn verwonderd hoe Generatief vullen de wereld van beeldbewerking gaat veranderen. Een enkeling is echter minder enthousiast over de technologische voortgang en noemt het ‘bedrog’.

Die term ‘bedrog’ liet me maar niet los. Is Ai = bedrog? Dat vroeg ik me dus af, toen ik een paar dagen later met mijn camera tijdens een uitstapje door het centrum van een stad liep. Ik zag er prachtige, ruime inbreidingsprojecten met mooi groen, maar draaide ik me om, dan zag ik zwerfafval, graffiti en vervallen, leegstaande winkelpanden.

Als ik op dat moment een foto-opdracht gekregen zou hebben van de gemeente om een beeldverslag te maken van de stad, dan had ik twee compleet verschillende series kunnen aanleveren: óf een florerende nieuwe woonkern met veel ruimte voor groen en ontspanning, óf een naargeestige, onveilige binnenstad met veel leegstand.

Dat die twee beelden zo verschillend kunnen zijn, komt niet door beeldmanipulatie of door Ai, maar gewoon omdat je als fotograaf door keuze van je standpunt en kadrering, slechts een beperkt deel van de realiteit kunt laten zien. En of die eigen realiteit dan ‘bedrog’ is, wordt vervolgens helemaal bepaald door de intenties van de fotograaf, oftewel ‘Human Intelligence’ (Hi).

Daarom moeten we niet Ai of een andere technologie de schuld van geven van het ‘bedrog’, maar moeten we vooral kijken naar de ‘Hi’ van de mens die die technologie gebruikt. Artificial Intelligence en alles wat nog gaat volgen, kunnen we toch niet tegenhouden. Laten we het met onze ‘Human Intelligence’ verstandig en oprecht gebruiken.

P.S. Beide voorbeeldfoto's zijn gratis Adobe-stockfoto's van onbekende, willekeurige locaties. Ik heb ze in Photoshop aangevuld met elementen gemaakt met Generatief vullen.

Elke keer als we op vakantie gaan, denk ik uitgebreid na over welke camera ik mee zal nemen om onze vakantie later te kunnen herbeleven (klik hier). De laatste keer in 2019 mocht ik van Canon de EOS RP meenemen (klik hier) en dat was mijn eerste stap in de wereld van spiegelloze camera’s in het EOS R-systeem. Een memorabel moment dus.

Deze keer wilde ik lichtbepakt op pad en na kort overleg met Canon zou de EOS R10 met de RF-S 18-150mm in ‘de koffer’ mee op reis gaan. Zelf heb ik daar nog de RF 100-400mm, de EF-S 10-18mm en twee tussenringen aan toegevoegd, zodat ik een brandpuntbereik van 16 tot 640mm (35mm-eq.) ter beschikking had.

De 'gereedschapskist' voor de vakantie van 2023.

Ervaringen
Of de hier genoemde set ideaal is voor een vakantie is natuurlijk helemaal afhankelijk van de aard van je vakantie. Reis je met fiets, auto of vliegtuig? Bezoek je steden of maak je in de natuur lange wandelingen? Wat is het weer? Doe je natuur en close-up of liever landschap en architectuur?

De EOS R10 kan eigenlijk in al die gevallen zijn diensten bewijzen. Met de RF-S 18-150mm is hij licht, compact, snel en veelzijdig. Een echte allrounder. En dankzij zijn relatief grote sensor en uitbreiding van zijn beeldhoek naar groothoek en tele met behoud van beeldkwaliteit, kun je elk onderwerp perfect vastleggen en foto’s paginavullend afdrukken in een fotoboek of als grootformaat aan de muur.

Selectie van vakantiefoto. RAW. Lightroom en Photoshop.

En zo heb ik dat ook tijdens onze vakantie ervaren. Gewend aan een EOS R6 en EOS R7 is de EOS R10 kleiner, maar beslist geen stap terug. Het is even wennen aan de compacte bediening en bij minder licht moet je een korreltje ruis verwachten ten opzichte van de EOS R6, maar voor de rest is het een camera die elk onderwerp aankan.

Voor uitstapjes naar cultuur en enkele tuinen is de RF-S 18-150mm echt een topper gebleken met hoge beeldkwaliteit en heel flexibel beeldhoekbereik. Voor fotografie van de vogeltjes in de buurt van de kust en van het vakantiehuis was de RF 100-400mm de perfecte partner van de EOS R10. Met de tussenringen heb ik om het vakantiehuis wat close-ups gedaan vanaf statief. Opmerkelijk was dat ik de EF-S 10-18mm niet uit de tas gehad heb. Bij de meeste groothoekonderwerpen, zoals landschap, architectuur en interieur, heb je meestal ook hoog contrast en belichtingstrapjes vanaf statief zijn dan eigenlijk een vereiste. Dat is op vakantie niet handig, dus op zo’n moment pakte ik mijn telefoon en met diens 14mm en HDR-technologie heb ik daarmee de meeste groothoekfoto’s gemaakt. Kleuren, scherpte en belichting zijn met een telefoon zonder ‘moeilijke’ instellingen en uitgebreide nabewerking, bijna altijd meteen goed. Nadeel is natuurlijk wel dat je die foto’s niet verder kunt bewerken en eigenlijk ook niet groter kunt afdrukken dan A5. Maar om snel met het thuisfront te delen of als 15 bij 10 cm in een fotoboek te gebruiken, zijn ze prima.

Als je een laptop meeneemt, kun je tijdens je vakantie al foto's beoordelen en selecteren in Lightroom Classic. Thuis kun je die catalogus dan importeren.

Conclusie
Met de foto’s die ik gemaakt heb met de EOS R10, RF-S 18-150mm en RF 100-400mm heb ik ook dit jaar de vakantie weer goed vast kunnen leggen om later vanuit een fotoboek weer eens te kunnen herbeleven (klik hier). En daar gaat het wat mij betreft om: mooie herinneringen vastleggen, zodat je later nog eens kunt nagenieten.

Ik merk echter wel dat telefoons een steeds groter deel van de vakantiefotografie op zich nemen. Je ziet zelden nog een toerist/vakantieganger met een ‘echte’ camera. Een telefoon heb je altijd in je broekzak, je hoeft amper iets in te stellen en de kwaliteit is heel acceptabel voor snel delen en kleine afdrukken. Ook ik heb dit jaar die verleiding gevoeld 😉.

Wat neem jij dit jaar mee op vakantie en maak jij veel foto’s met je telefoon? Laat het mij hieronder weten.

Ooit was ik op een expositie van een collega die in zijn vrije tijd landschappen schilderde. Leuke tafereeltjes in een klassieke lijst. Echt iets voor de verjaardag van mijn moeder die toen over een maand 70 jaar zou worden. Toen ik van de kunstenaar in kwestie hoorde dat hij ook in opdracht schilderde, aarzelde ik geen moment en vroeg of hij ook een mooi landschap als cadeau voor mijn moeder kon schilderen.

Dat kon, maar wanneer moest het klaar zijn? Toen hij echter hoorde dat hij ‘maar’ vier weken de tijd had, bedankte hij voor de opdracht. Vier weken? Dat was mijns inziens toch ruim de tijd voor een paneeltje van 24 bij 18 cm. Hij legde mij echter uit dat hij geen garantie kon geven of hij in die vier weken wel de juiste inspiratie zou krijgen. Hij maakte zijn schilderijen vanuit zijn creatieve gevoel en dat is geen ‘9 tot 5’-dingetje. Meestal schilderde hij zijn mooiste werk als hij ’s nacht niet kon slapen en geïnspireerd werd door de stilte van de nacht of de sterren aan de hemel. Zo maar na een dag hard werken achter het canvas gaan zitten, leverde voor hem zelden een geïnspireerd schilderij op.

Inspiratie. Daar draait het dus om in creatieve uitingen. Of het nu schilderen, beeldhouwen, dichten, liedjes schrijven of fotografie is. Inspiratie is voor elke ‘kunstenaar’ een essentieel ingrediënt om tot een aansprekend ‘beeld’ te komen, dus ook voor een fotograaf. Inspiratie is echter niet te koop en het is ook geen knopje dat je omzet. Inspiratie komt vaak uit een onverwachte hoek en op de meest onverwachte momenten. Ga wandelen in een stil bos en stort je juist in de mensenmassa van een evenement. Ga mediteren of juist 10 km hardlopen. Zink weg in een boek van de Hollandse Meesters of verdwaal een middagje op Instagram. Lees gedichten of zet een Ikea-kast in elkaar. Inspiratie vinden werkt voor iedereen anders. Je moet er alleen niet bewust naar zoeken. Als het komt, komt het. En zo niet, dan moet je gewoon nog even geduld hebben.

Hoewel inspiratie dus redelijk ongrijpbaar is, merk ik dat ik als educatief fotograaf ‘geïnspireerd’ kan raken door een nieuwe camera of nieuwe lens. Als ik ga fotograferen is het meestal om beelden te verzamelen die relevant zijn voor educatieve artikelen of om de prestaties en kwaliteiten te onderzoeken van een nieuwe camera of lens die ik van Canon in bruikleen krijg. Ik loop dan redelijk ‘zakelijk’ rond. Kader en kwaliteit moeten zodanig zijn dat ze van toegevoegde waarde zijn in het begrip van een stuk theorie of bijdragen aan het inzicht van de kwaliteit van een camera of lens. Meestal dus standaard kiekjes met af en toe een uitschieter.

Een enkele keer merk ik echter dat ik bij een bepaalde camera of lens die ik aan het testen ben, een creatief ‘onderbuikgevoel’ krijg. Dat had ik tijdens de review van de EOS R6 toen ik voor de eerste keer mijn kleindochter haarscherp op de schommel fotografeerde in een serie van 20 foto’s; toen in de studio met de RF 24-105mm f/4L IS elke foto technisch (kader en kwaliteit) nagenoeg perfect bleek te zijn; toen ik tijdens een reportage op locatie met de RF 85mm en RF 35mm heel onopvallend, onderscheidend en creatief kon fotograferen en toen ik met de RF 100-400mm een landende ooievaar had gezien én vastgelegd (klik hier). Steeds wist ik bij het retoursturen van die genoemde camera en lenzen naar Canon, dat ze uiteindelijk in mijn fototas terecht moesten komen. Zoveel plezier (=inspiratie) had ik beleefd tijdens het testen. En dat plezier wordt niet bepaald omdat het de duurste camera is of beste lens, maar gewoon omdat dat stukje gereedschap het beste bij mij past en aansluit bij wie ik ‘ben’ als fotograaf.

De inhoud van mijn huidige fototas maakt me nog steeds blij. En hoewel mijn vader (†1999) – vaak terecht – zei: “Het bezit van de zaak, is het einde van het vermaak”, geldt dat deze keer mijns inziens niet. Want elke keer ga ik met die tas weer welgemoed op pad om foto’s te maken zonder dat het ‘werk’ is. Ik raak dus geïnspireerd door de ‘kwaliteiten’ van mijn beproefde gereedschap, waarbij ik het geluk heb dat ik als EOSzine alle nieuwe camera’s en lenzen van Canon vooraf uitgebreid in mijn vingers gehad heb, dus nooit een ‘miskoop’ heb.

Nu zul je je afvragen wat de aanleiding voor deze blog is, want net als inspiratie komt dit onderwerp voor de argeloze lezer zo maar ‘uit de lucht vallen’. En eerlijk gezegd moet ik toegeven dat ik verleid ben door de indrukwekkende specificaties van de EOS R7. En zonder dat ik die camera vast heb gehad of heb getest, heb ik hem toch al besteld 😊. Mijn oude, vertrouwde EOS 80D mag met pensioen en ik verheug me nu al op de snelheid, resolutie en mogelijkheden van de EOS R7 in combinatie met mijn RF 100-400mm (vogels en close-ups) en mijn EF 100mm 2.8L IS (macro en natuur). Of krijgt mijn vader toch (weer) gelijk?

Word jij ook geïnspireerd door nieuw fotogereedschap? Laat het hieronder dan weten.

Of een beter titel: Hoe een (ged)achteloze (lees: onvoorbereide) fotograaf dankzij een snelle camera en ‘slimme’ software toch een – voor hem – goede foto kan maken.

De nieuwsbrief van EOSzine is voor mij elke keer een afsluiting van een periode van onderwerpen selecteren, artikelen schrijven, illustraties en testfoto’s maken en video’s opnemen en editten. Dat doe ik met veel plezier, maar voordat ik aan een nieuwe cyclus begin van publicaties, probeer ik na het versturen van de nieuwsbrief een 'niet-EOSzine-dag' in te lassen voor een ‘frisse’ start.

Deze maand had ik voor die ‘off-day’ niet iets bijzonders gepland, dus de ochtend na de nieuwsbrief van Mei 2022 kreeg ik de spontane gedachte om een rondje te gaan wandelen in de naburige polder. Een blik uit het raam leerde dat er geen wolkje aan de lucht was en al snel trok ik welgemoed de voordeur achter me dicht. Alleen gewapend met mijn telefoon en een licht regenjack. Een stemmetje in mijn hoofd echter verleidde me om toch nog even terug naar binnen te gaan en mijn EOS R6 met RF 100-400mm IS mee te nemen. Het is een heel draagbare set en prima geschikt voor natuurfoto’s in een weidse polder. Je weet nooit wat je daar tegenkomt.

Na een kilometer meter voelde ik een onverwachte regendruppel. En toen nog een paar meer. Dus toch regen. Had ik vooraf de buienradar maar gecheckt. Nu hoefde ik dat niet meer te doen, want voor mij zag ik een forse plensbui mijn richting op komen. Mijn regenjack zou me wel behoeden voor een ‘nat pak’, maar dat jasje moest ook onderdak verzorgen voor mijn camera. Want de EOS R6 kan wel tegen een enkele regendruppel, maar de RF 100-400mm f/5.6-8 IS heeft geen ‘weather sealing’. De komende 10 minuten kwam de hemel naar beneden. Voor de natuur een welkom geschenk. Voor mij op dat moment iets minder prettig, maar van een ‘beetje’ regen smelt je niet, zoals mijn vader altijd zei.

Toen de laatste druppels vielen, zag ik plotseling in de verte een reiger vliegen, die zou gaan landen in een van de weilanden. Een interessant onderwerp en een leuke test voor mijn EOS R6. Maar die zat nog onder mijn jack. Met mijn koude handen kreeg ik eerst de rits niet open, die bovendien gehinderd werd door de halsriem. Toen stropte de lens tegen mijn shirt en moest ik twee pogingen doen om de camera vrij te krijgen. Dit alles kostte fracties van seconden en in een ooghoek zag ik de reiger de landing al inzetten. Snel de camera aangezet en op C1, een aangepaste modus (Servo, Volgen, Auto selectie initiële AF-punt, Snelste ‘motordrive’, C-RAW, Tv=1/500s, Auto ISO, Meervlaks, AWB) die ik speciaal heb gemaakt voor snelbewegende onderwerpen, van vogels tot kleinkinderen. Ik zette de camera aan mijn oog en zag een zwart beeld. Het lenskapje zat er nog op (OMG). Weer kostbare tijd verloren. De reiger had zijn landingsgestel al in paraatheid gebracht toen ik hem in de zoeker te zien kreeg en ik heb toen gewoon op goed geluk de ontspanner ingedrukt gehouden. Pffff.

Nog steeds balend dat ik zo stuntelend bezig geweest was, keek ik zonder verwachtingen de foto’s op de camera terug. Ik was dan ook uiterst verrast dat de autofocus de vogel beter gezien had dan ik zelf en dat de opnamen allemaal keurig scherp waren. Waanzinnig. Bovendien was het geen reiger, maar een ooievaar, wat het voor een niet-vogelfotograaf zoals ik, nog meer bijzonder maakte.

Thuisgekomen werd de vreugde nog groter toen ik de foto’s in Lightroom zag. Ze waren wel iets onderbelicht en iets te blauw, maar na fors bijsnijden met een paar ‘slimme’ selecties en handmatige correcties bleef er toch wel een leuk plaatje over. Mede dankzij DeNoise van Topaz, die ruis van de hogere ISO (ISO 640) en ontstaan door het opentrekken van de schaduwen netjes, kon gladvegen zonder al te veel detail te versmeren.

Wat zou ik van dit uitstapje en deze ‘gelukstreffer’ geleerd moeten hebben? 1. Kijk bij het beoordelen van de weersomstandigheden verder dan een snelle blik uit het raam. Check de buienradar, maar loop ook even naar buiten om te zien of er geen lokale bui hangt en hoe de windrichting is. 2. Neem ook een betere regenjas mee (en waterdichte schoenen) en een goede cameratas. Lijkt onhandig, maar dat laatste kan een ‘life saver’ zijn voor je kostbare spulletjes en je hebt uiteindelijk je camera sneller in de aanslag dan verstopt onder je jas. 3. Controleer vooraf de instellingen van je camera, alsmede accu en geheugenkaartje. En tot slot …… 4. Vergeet het lenskapje niet van de lens te halen. En mezelf kennende nog een persoonlijke les en dat is puntje 5. Vergeet de eerste vier punten niet…..

Heb jij zelden een ‘lucky shot’ of gebeurt dat regelmatig? Laat het hieronder weten.

Op 18 maart jl. was onze verhuizing definitief achter de rug met de notariële overdracht van onze ‘oude’ woon- en werkplek aan de nieuwe bewoners. De downscaling van werk- en opslagruimte van EOSzine was een feit. Van die overgang naar een kleiner kantoor met veel minder ruimte, heb ik in mijn vorige blog al melding gemaakt (klik hier).

Het was geen eenvoudige taak. Zowel niet door de grote omvang van alle spullen (en ik ben toch echt geen ‘verzamelaar’) als de goede herinneringen aan veel vergeten gereedschap. Na een paar selectierondes weet je echter redelijk snel wat per se mee moet, waarmee je andere fotografen nog blij mee kunt maken, wat naar de kringloper kan en uiteindelijk toch op de milieustraat belandt. Ik kan van elke selectieronde leuke voorbeelden geven, maar in deze blog wil ik me beperken tot een stukje ‘gereedschap’ waar ik zelf redelijk trots op ben en zeker mee moést naar mijn nieuwe kantoor: Dolly.

Nu ga ik hier niet sentimenteel doen over een etalagepop, maar ik ben wel gehecht geraakt aan haar aanwezigheid. Niet voor de gezelligheid, maar omdat ik haar talenten zelf ontdekt heb in een etalage van Anna van Toor. Ze is voor mij namelijk hét ideale model is om bij tutorials en artikelen over portretfotografie de invloed van licht te laten zien (hard/zacht licht, flitsen met één speedlite) en om het perspectief van verandering van standpunt en brandpunt (de beste portretlens) duidelijk in beeld te brengen.

Op internet zie je wel meer voorbeelden waarbij etalagepoppen voor educatieve doeleinden worden gebruikt, maar Dolly overtreft deze allemaal omdat ze neutraal van kleur is en heel goed gedefinieerde gelaatsvormen heeft. Als je twee foto’s van Dolly vergelijkt met een net iets andere belichting, dan zie je zelfs het kleinste verschil omdat je niet afgeleid wordt door een subjectieve indruk die je eventueel hebt van haar uiterlijk of door een net iets andere gelaatsuitdrukking.

Hoewel Dolly bovenaan de lijst stond om te worden verhuisd, is ze uiteindelijk als sluitstuk van het hele verhuistraject in de auto meegegaan. Ik heb haar buiten het ‘verhuisgeweld’ gehouden om beschadiging te voorkomen en ook om ze meteen weer op een vaste plek in mijn nieuwe kantoor te kunnen herinstalleren. Daar staat ze nu weer geduldig te wachten tot de volgende modelshoot. Net als ons huis heeft ook Dolly een updrage gehad. Ik heb een oude beschadiging op haar neus met Typex bijgewerkt en ze heeft een hoed op gekregen. Die had ik tussen allerlei rekwisieten gevonden en vond hem wel flatteus. Ook kan ik daarmee het effect van een hoofddeksel bij portretfoto’s goed illustreren. Ik word wel blij van de make-over.

Heb jij nog educatieve portretwensen, waar Dolly een rol in kan spelen, laat het dan weten. Dan maken we er weer iets moois van 😉. Ken je Dolly niet of nog niet eerder in actie gezien, bekijk dan onderstaande video’s.

De laatste tijd ben ik veel met fotografieonderwerpen bezig, waarbij de sluitertijd een bepalende rol speelt. Het valt me op dat ik daarbij redelijk vaak de 'grenswaarde' van 1/60s (of 1/50s) tegenkom. Wanneer en waarom is dat eigenlijk?

Onderwerpen
In de reeks van sluitertijden is 1/60s een markante waarde en kan een significante grenswaarde zijn in het welslagen van je foto’s. Denk hierbij aan de onderstaande punten die we kort zullen bespreken.

● Bewegingsonscherpte onderwerp tijdens reportage
● Anti-flikker
● Sluitertijd bij filmen met 30 fps
● Sluitertijd bij reportageflitsen
● Natuurlijke beweging stromend water

Bewegingsonscherpte
Als je mensen en dieren in beeld hebt, dan wil je in veel gevallen bewegingsonscherpte van het onderwerp voorkomen door een voldoende korte sluitertijd. Bij sport en actie zijn die sluitertijd 1/500s of korter, maar als je op reportage bent met mensen die zitten of staan of dieren die liggen, dan kan die sluitertijd een stuk langer zijn. In de loop van de jaren hebben we gemerkt dat 1/60s daarbij de bovengrens is. Als iemand met die sluitertijd aan het praten is, dan zie je geen storend bewegingsonscherpte. Bij 1/30s zou dat wel het geval zijn. Beweegt iemand zijn hand, dan geeft dit bij 1/60s een zekere dynamiek en bij langere sluitertijden wordt het een vage veeg.

Dus mocht je op reportage zijn, let dan goed op dat je de sluitertijd niet langer laat worden dan 1/60s. Kies dan een groter diafragma of een hogere ISO. Besef bovendien dat beeldstabilisatie van camera en/of lens geen invloed heeft op bewegingsonscherpte van het onderwerp. Natuurlijk kun je bij een brandpunt van 35mm een foto bij 1/10s scherp uit de hand nemen, maar dan moet alles in het kader wel volledig stil staan.

Anti-knipper
Hoewel met het menselijk oog zelden zichtbaar, knipperen sommige kunstlichtbronnen met de frequentie van het lichtnet. In Europa is dat 50Hz en in Amerika bijvoorbeeld 60Hz. Dus 50 of 60x aan/uit per seconde. Als je in deze omstandigheden een sluitertijd gebruikt korter dan 1/50s of 1/60s dan kan de uniformiteit van helderheid en kleuren over de gehele foto verschillen. Dat wordt dan zichtbaar in banden donker/licht of met kleurzwemen (klik hier). Als je dat knipperfenomeen wilt corrigeren, activeer dan de anti-knipperfunctie op je camera of fotografeer met sluitertijden van 1/60s of langer. Dat geldt ook voor filmen.

Filmen
Als je de belichting van het filmen met je EOS zelf wilt regelen, dan wordt als sluitertijd de helft van de framerate van de video geadviseerd. Dus film je in 4K met 25 fps (PAL, Europa) of 30 fps (NTCS, Amerika), dan kies je als sluitertijd respectievelijk 1/50s of 1/60s. Dus ook hier speelt 1/60s een belangrijke rol. Wil je meer weten over video-instellingen, klik dan hier en hier. 

Reportageflitsen
Als je binnen met een Speedlite op je camera een reportage gaat flitsen, dan is 1/60s vaak een goede uitgangswaarde voor de sluitertijd. Hij is redelijk lang zonder dat dit bewegingsonscherpte teweegbrengt en bij weinig licht kan die 1/60s - samen met een vast diafragma van f/4 of f/5.6 - de hoogte van de ISO beperken. Wil je meer weten over flitsinstellingen, lees dan het betreffende artikel op EOSzine (klik hier).

Vloeiende water
Met een sluitertijd van 1 seconde kun je stromend en golvend water gladstrijken. Met sluitertijden korter dan 1/1000s kun je druppels van een fontein of waterval bevriezen. Glad water of losse druppels zie je echter met het menselijk niet. Het zit er meer tussenin. Als je bij een fontein goed oplet naar de scherpte/onscherpte van de stralen en je gaat de sluitertijd variëren, dan zul je bij 1/60s zien dat de beweging op de foto overeenkomt met hoe je het met je ogen ziet. Zou het toeval zijn dat 1/60s (of 1/50s) hier weer een belangrijke sluitertijd is.

Samenvatting
Het zal waarschijnlijk toeval zijn dat ik de laatste tijd zo alert ben op 1/60s (of 1/50s). Toch zie je dat het bij veel onderwerpen wel een belangrijke grenswaarde is. Weet jij nog andere voorbeelden?

Tot voorkort behoorde ‘onuitlegbaar’ niet tot mijn parate woordenschat en ook in de laatste papieren versie van de Van Dale ontbreekt dit begrip. Het is echter onlangs in de media opgedoken en is wat mij betreft een ‘geschenk uit de hemel’ voor een probleem waar ik al enkele jaren mee worstel: het uitleggen van het begrip kleurruimte (sRGB, AdobeRGB, ProfotoRGB) bij het werken met digitale foto’s.

Nu is de theorie van kleurruimtes in zijn basis niet zo moeilijk (klik hier, 2009. klik hier, 2018), maar de hoofdbrekens ontstaan pas als je er praktisch mee gaat werken en moet relateren aan de invloed van bijvoorbeeld de kleuromvang van beeldscherm of printer of de keuze van de RAW-converter. Dan komen plotseling heel veel praktische parameters om de hoek kijken, die allemaal een rol spelen in hoe je de verschillen tussen sRGB en AdobeRGB (en ProfotoRGB) gaat ervaren.

Bekijken in Photoshop op wide gamut monitor om de verschillen 'echt' te zien.

Er spelen dan zoveel facetten een rol, dat het onderwerp van kleurruimtes welhaast ‘onuitlegbaar’ wordt. In de basis wel te verklaren, maar in de praktijk niet of nauwelijks uit te leggen. Hieronder een (niet-uitputtend) overzichtje van de factoren die invloed hebben op ‘kleurruimte’, die elk op zich wel te begrijpen zijn, maar in hun samenhang een zeer complex geheel kunnen worden:

• Kleuromvang van het onderwerp
• Lichtspectrum bij opname
• JPEG of RAW
• Instellingen op camera (beeldstijl, kleurruimte)
• Basisweergave DPP of Lightroom
• Keuze cameraprofiel
• Keuze kleurruimte
• Exporteerinstellingen
• Kleuromvang beeldscherm
• Kalibratie beeldscherm
• Weergave in browser of Photoshop
• Kleurinstellingen in Photoshop
• Compressie van YouTube
• Kleuromvang van printer en van papier
• Keuze printprofiel
• Rendering intent Percetueel of Relatief colorimetrisch
• Kleurbeheer Windows of Mac
• Lichtspectrum bij beoordeling
• ....... 

Reden voor deze blog is een gesprekje afgelopen weekend met een fotograaf over het fotograferen van klaprozen en mijn intentie om naar aanleiding daarvan een ‘allesverklarende’ video te maken over het ‘rood’ van een klaproos. Dat is achteraf gezien naar mijn mening niet gelukt, maar ik heb de video wel online gezet met de vraag of deze clip de materie van kleurruimtes verheldert of juist nog meer ‘onuitlegbaar’ maakt. Wat vind jij? Laat dat hieronder weten. Alvast bedankt.

Zoals je misschien al weet heb ik eind augustus met enige weemoed afscheid genomen van mijn trouwe EOS 5D mark IV als hoofdcamera. Tijd voor ‘A New Kid In Town’ en sindsdien heeft de EOS R6 zijn vaste plaats overgenomen in mijn fototas. Hoe mijn ervaringen zijn met deze spiegelloze full-frame camera kun je lezen in een artikel op EOSzine (klik hier).

Teveel foto’s
Je zult aan de toonzetting van het genoemde artikel merken dat ik behoorlijk enthousiast ben over de mogelijkheden, bediening en beeldkwaliteit van de EOS R6 (review). Op sommige puntjes even wennen, maar na anderhalve maand ben ik volledig vertrouwd.

En hoewel ik dus heel blij ben met deze nieuwe camera, verschijnt er toch af en toe een frons op mijn voorhoofd. Ik merk elke keer dat ik thuiskom van een sessie (landschap, architectuur, portret) dat ik voor mijn doen veel, heel veel foto’s gemaakt heb. Veel meer dan met mijn EOS 5D mark IV. Bovendien zijn er bij portretreportages duidelijk meer foto’s precies goed in focus, daar waar mijn EOS 5D mark IV wel een neus ‘pakte’ in plaats van een oog. Ik moet dus veel meer foto’s downloaden, moet uit veel meer opties kiezen en kan minder foto’s ‘weggooien’. En omdat ik altijd in RAW werk, ben ik dus langer bezig in Lightroom en zie ik door de toename van het aantal ‘keepers’, dat de sessies meer opslagruimte in beslag nemen. Natuurlijk zijn meer en betere foto’s een luxeprobleem, maar voor iemand die ooit begonnen is met een digitale camera met alleen 2 MB interne opslag en met een PC met een harde schijf van 200 MB, zijn sessies van 250 foto’s (5 GB) toch best wel fors.

Waarom eigenlijk meer foto’s?
Je zult je waarschijnlijk afvragen waaróm ik nu meer foto’s maak met mijn EOS R6 dan vroeger met de EOS 5D mark IV. Bij landschap, maar vooral bij architectuur, schiet ik altijd automatische trapjes (drie foto’s) en bij de EOS 5D mark IV ook altijd vanaf statief. Vooral dat werken met statief ‘beperkt’ in een zekere zin het snel spontaan kiezen van een iets ander of creatiever standpunt. Dus ben ik ‘trapjes’ uit de hand gaan fotograferen met de EOS R6. Met 12 fps (trapje in een kwart seconde), de interne beeldstabilisatie én het variangle lcd-scherm is het resultaat van statiefkwaliteit en kan ik ze vlekkeloos monteren in Lightroom tot een HDR. Ik betrap mezelf erop dat ik als een ‘kijk-en-klik’-fotograaf trapjes loop te schieten. Klik-klik-klik. Klik-klik-klik. Klik-klik-klik. En dan gaat het rap met het aantal foto’s. En dan heb ik het nog niet over het eventueel maken van automatische scherpsteltrapjes (klik hier).

Een tweede ‘fotovreter’ is de motordrive van 12 fps in combinatie met de gezichtsherkenning. Zowel op het LCD als in de EVF, dus je bent altijd paraat als er een mens (of dier) in beeld komt. Toen ik laatst mijn kleindochter van 2 jaar een kwartiertje ‘op de korrel’ nam, was ik al snel 250 foto’s verder. Sommige reeksen lijken dan wel een frame-serie van een film. En eigenlijk zijn die 250 foto’s niet het grootste probleem, maar het feit dat ze voor 95% allemaal in focus zijn. Dan moet je dus uit 240 scherpe foto’s kiezen, waarbij de verschillen in pose en uitdrukking minimaal zijn, maar toch relevant. En omdat je geen 240 foto’s met je dochter wil delen, moet je daaruit dan een selectie maken van maximaal tien stuks. Dat is pas echt een tijdrovende klus. Zoals gezegd een luxeprobleem en mijn vader zou gezegd hebben “beter mee verlegen, dan om verlegen”, maar toch.

Als blije fotograaf mag ik dus niet klagen over teveel goede foto’s, maar het ‘grote’ aantal foto’s is voor de overstappende DSLR-fotograaf misschien toch wel een puntje van aandacht. Wat zijn jouw ervaringen? Laat het me hieronder weten.

Laatst heb ik op verzoek van enkele YouTube-abonnees een soort koopwijzer geschreven over de keuze tussen de EOS 250D en EOS M50 (klik hier). En eerlijk gezegd is dat niet zo eenvoudig. Ik kan redelijk eenvoudig een fotograaf persoonlijk adviseren over welke camera het beste aansluit bij zijn wensen, budget en soort fotografie, maar een algemene ‘koopwijzer’ is veel moeilijker. Het zijn beide prima camera’s voor de ‘doorstappende’ fotograaf, maar of je A of B kiest is geheel afhankelijk van de eerder genoemde drie aspecten.

Een extra moeilijkheid was verder dat de camera’s voor wat betreft technische specificaties bijna identiek zijn en bovendien met een allround zoomlens (EF-S 18-135mm of EF-M 18-150mm) nagenoeg even duur zijn (ca. 850 euro). Door de vormfactor (DSLR versus MILC) zijn het echter toch wel heel verschillende camera’s als je ze in je handen hebt en er mee gaat fotograferen. Maar wat is nou dat verschil? En hoe leg je dat uit aan iemand die de camera’s niet naast elkaar kan gebruiken?

Toen ik daar onder de koffie – als een soort interne brainstorm – in mezelf over zat te mompelen, zei mijn vrouw uit het niets ‘doelgericht fotograferen’. Doelgericht. Dat was het woord waar ik naar op zoek was. Want een camera kun je op twee manieren gebruiken: doelgericht en spontaan.

Onder doelgericht versta ik dat je nadenkt over een bepaald onderwerp en dan speciaal op pad gaat om dat vast te leggen met je camera. Je trekt dan met je camera het veld in naar een strand, bos, klaprozenveld of gaat aan de slag in de studio. Bewust foto’s maken is bij doelgericht fotograferen de hoofdzaak met ‘genieten’ op een goede tweede plaats.

Als tegenhanger van ‘doelgericht’ zie ik dan ‘spontane fotografie’. Je hebt een barbecue, gaat naar een pretpark of op stedentrip en je neemt - voor het geval dat - ook nog een camera mee (anders dan je telefoon). Als er een leuk onderwerp voor je lens komt, maak je een foto, maar ‘genieten’ komt eigenlijk op de eerste plaats. Bij ‘spontane fotografie’ ben je eigenlijk op reportage en maak je foto’s van wat je beleeft en ziet.

Ik heb op basis van deze twee soorten fotografie een arbitrair lijstje gemaakt, waarbij ik de EOS 250D meer kwaliteiten toedicht voor het doelgerichte werk en de EOS M50 meer zie voor spontane fotografie.

Nu rijzen er twee vragen waar ik je hulp voor nodig heb:
1. Heb ik het wiel voor de tweede keer uitgevonden en bestaan de categorieën ‘doelgericht’ en ‘spontaan’ al veel langer onder een andere naam en zijn er misschien ook nog andere klassen?
2. Hoe zou jij de lijstjes in- of aanvullen?

Laat het me weten. Ik laat me graag verrassen 😉

Pieter Dhaeze

Aan het begin van elk nieuw jaar kijk ik altijd even terug op de nieuwe camera’s en lenzen van Canon van het afgelopen jaar en naar mijn eigen nieuwe aankopen. Ook is het leuk om bij deze beschouwing even in de glazen bol te kijken wat we het komende jaar zóuden kunnen verwachten. Met de nadruk op zouden, want we hebben als EOSzine geen enkel inzicht in de productlanceringen van Canon.

Canon
Het lijstje met in 2019 nieuw geïntroduceerde camera’s en lenzen van Canon is behoorlijk indrukwekkend. Ze hebben duidelijk niet stilgezeten met zeven nieuwe camera’s en zes nieuwe lenzen, waarbij het zwaartepunt ligt bij het nieuwe EOS R-systeem. Dat is niet echt verrassend, want spiegelloze systeemcamera’s zijn net zo iets als elektrische auto’s met zo hun eigen voor- en nadelen en met heel veel media-aandacht. Als je wilt weten hoe het in de praktijk is met een spiegelloze camera, lees dan de blogs van Arjen, Teuni en ondergetekende.
• EOS M200
• EOS 90D 
• EOS M6 mark II 
• EOS RP 
• EOS 250D 
• PowerShot G7X mark III 
• Powershot G5X mark II

Over de nieuwe RF-lenzen kunnen we kort zijn. Stuk voor stuk juweeltjes van optica en ontwerp, maar wel met een stevig prijskaartje en soms ook behoorlijk lijvig. Voor de vrijetijdsfotograaf zijn de RF 24-105mm 4L IS, de RF 35mm 1.8 IS en de RF 24-240mm 4-6.3 IS echter heel interessant geprijsde objectieven voor zowel de EOS R als EOS RP.
• RF 15-35mm 2.8L IS 
• RF 24-70mm 2.8L IS 
• RF 70-200mm 2.8L IS 
• RF 24-240mm 4-6.3 IS 
• RF 85mm 1.2L 
• RF 85mm 1.2L DS

Mijn gereedschap
Eerlijk gezegd kan ik al enkele jaren prima uit de voeten met mijn EOS 5D mark IV, EOS 80D en PS G7X. In combinatie met een leuke range L-lenzen kan ik elk onderwerp naar wens in beeld brengen. In 2019 heb ik dan ook geen nieuwe camera of lens aangeschaft. Mijn all-time droomlens blijft de EF 200mm 2L IS, maar dat zal altijd wel een droom blijven 😉.

Toch heeft mijn fotogereedschap wel verandering ondergaan in 2019. Ten eerste omdat mijn nieuwe telefoon met drie lenzen en slimme processing een ‘snapshot’-gat vult. Ik heb namelijk niet altijd mijn PowerShot G7X op zak, maar dankzij mijn telefoon maak ik nu meer spontane foto’s van mijn kleinkinderen en tijdens het uitlaten van de hond. Verschillende van deze telefoonfoto’s belanden aan het eind van het jaar toch in een fotoboek.

Ook heb ik van Canon de EOS RP met de RF 24-105mm 4L IS in bruikleen gekregen, zodat ik vertrouwd kan raken met fotograferen met een spiegelloze systeemcamera. En ik moet zeggen: ‘it grows on me’. De ‘bedenkingen’ die ik aanvankelijk had (EVF, snelheid, AF, accuduur) zijn in het dagelijks gebruik geen beperkingen meer voor goede all-roundfotografie en na een half jaar (en firmware-updates) kan ik iedere vrijetijdsfamiliefotograaf een EOS RP/R met RF 24-105mm 4L IS aanbevelen, zeker nu de prijzen een flink stuk zijn gedaald en er interessante cashbacks zijn (tot 15/1/2020).

Glazen bol 2020
In 2020 staan verschillende grote sportevenementen op het programma, zoals het EK-voetbal en de Olympische Spelen in Tokyo. Dat laatste heeft natuurlijk de volle aandacht van Canon: een global sportevent in thuisland Japan. In het kader daarvan heeft Canon al de EOS 1DX mark III aangekondigd. Dat is natuurlijk een pure pro-sportcamera, maar hopelijk is er ook een spin-off voor de vrijetijdsfotograaf, zoals een EOS R met hoge resolutie (>75Mp), een EOS 5D mark V of een EOS R mark II. Dit is natuurlijk allemaal ‘koffiedikkijken’, maar voor de pro’s en de techneuten onder ons zeker interessante camera’s. Bovenaan mijn wensenlijst staat echter de introductie van ‘slimme’ software in systeemcamera’s, die in toenemende mate succesvol wordt toegepast in telefoons. Ook stembesturing zou zeer welkom zijn, alsmede een ingebouwde e-SIM voor nog gemakkelijker delen van foto’s. O, bijna vergeten: een drone van Canon. Dat zou gaaf zijn!

Voor wat betreft lenzen blijft mijn hoop gevestigd op meer kleine en lichtsterke lenzen voor het EOS M-systeem. Een topcamera als de EOS M6 mark II zou daarmee een nog interessanter systeem worden voor hoogwaardige reportage- en reisfotografie.

Samenvatting
Als fotografen (pro en vrijetijd) hebben we anno 2020 technisch gesproken maar weinig te klagen. Dankzij het huidige assortiment camera’s en lenzen kunnen we nu foto’s maken, die 20 jaar geleden voor onmogelijk werden gehouden. Je kunt geen onderwerp verzinnen of er is wel een camera of lens, waarmee dat relatief eenvoudig vastgelegd kan worden.

De grootste winst bij ontwikkeling van nieuwe camera’s de komende jaren ligt mijns inziens vooral op het vlak van software, beeldprocessing en bediening. Eigenlijk zou Canon eens met Google, Apple en/of Adobe aan tafel moeten gaan zitten 😉.

Uiteraard nog de beste wensen. Maak veel mooie foto’s in 2020 en tot volgend jaar voor de volgende ‘terugkijk’-blog!

Het is al een tijdje geleden dat ik een blogje geschreven heb. Niet omdat ik het daarvoor te druk had of dat er niet belangwekkends te vertellen is. Nee, de absentie is vooral te wijten aan de aard van de onderwerpen waarover ik mijn licht zou willen laten schijnen. Die onderwerpen liggen soms nogal gevoelig en zijn al snel aanleiding voor zwart-wit-‘discussies’ en het toeschuiven van de ‘Zwarte Piet’. Alleen al de vorige zin heeft anno 2019 zoveel lading, dat ik twijfel of ik dit zo had kunnen formuleren. Je moet tegenwoordig heel erg oppassen waarover je schrijft en dat zorgt bij mij dus voor een soort blog-‘angst’. Want ik schrijf blogs om te inspireren, maar niet om bewust te provoceren en daarmee zoveel mogelijk clicks te krijgen.

Het probleem met onderstaande onderwerpen is niet zozeer de inhoud van die onderwerpen. Daarover kun je tijdens een feestje of visite prima onderling (met hoorbare intonatie en zichtbare lichaamstaal) van gedachten wisselen zonder dat dit tot wrijving leidt, maar dan moet die discussie niet op internet plaatsvinden. Dus geen anonieme reacties op de social media of op fora van blogsites, die dan vervolgens zonder context overgenomen worden door de nieuwsmedia, waardoor ‘elke mug een olifant’ wordt en iedereen met een eigen mening op zijn tenen gaat lopen.

Dus ik ga het niet hebben over:
• Handmatig belichten
• Belichten op rechts
• UV-filter
• AF-ON knop
• Lenskalibratie
• Professionele foto
• Fotografie en klimaat
• Adobe-software
• De macht van clicks en likes
• ...... 

In plaats van mijn hoofd te breken over ‘moeilijke’ blogs, ga ik daarom liever met de camera het veld in. Heerlijk mijn gedachten leegmaken en onbezorgd foto’s maken. Want we kunnen heel moeilijk doen over fotografie, maar gewoon lekker met je camera op pad, geeft je veel rust en energie. Heerlijk. En die blogs? Die komen vanzelf wel weer. 

P.S.
Onbezorgd foto’s maken is overigens ook al niet meer zo eenvoudig tegenwoordig. Ik heb de persoon op bovenstaande foto desgevraagd moeten laten zien dat hij/zij niet herkenbaar op de foto stond....

Als uitgever van EOSzine mag ik mij gelukkig prijzen dat ik een redelijk breed arsenaal aan camera’s en lenzen ter beschikking heb. Een 1-inch compact in zakformaat (Powershot G7X), een APS-C DSLR (EOS 80D), een full-frame DSLR (EOS 5D mark IV) en een full-frame MILC (EOS RP). In deze line-up ontbreekt een APS-C MILC (EOS M50) aangezien ik voor mijn APS-C werk (macro, product) altijd mijn vertrouwde EOS 80D gebruik in live view en dan is het een soort spiegelloze camera.

Voor alle andere onderwerpen en voor betaald (reportage)werk ga ik altijd met mijn EOS 5D mark IV op pad. Of liever ging. Want sinds de komst van de EOS RP heb ik mezelf voorgenomen, deze spiegelloze full-frame als ‘daily driver’ te gaan gebruiken om als verstokte DLSR-fotograaf te wennen aan ‘spiegelloos’. Mijn ervaringen daarbij lees je in mijn deelreviews van de EOS RP (klik hier).

Afgelopen week had ik mijn EOS RP uitgeleend aan Teuni Stevense (klik hier). Winnares van onze fotowedstrijd ‘Lente’ en een zeer ervaren macro- en natuurfotografe die helemaal vertrouwd is met haar EOS 80D. Ze twijfelt al een tijdje aan de overstap naar full-frame en heeft zo met de EOS RP de gelegenheid om in de praktijk een eventuele overstap te ervaren. Hoe die kennismaking is verlopen, lees je in haar blog (klik hier).

Tijdens de afwezigheid van mijn EOS RP vonden er zogeheten Highland Games plaats in het park bij mij om de hoek. Het was mooi weer, dus daar wilde ik wel foto’s van maken. Omdat ik vooral portretten en actie wilde fotograferen, besloot ik mijn EOS 5D mark IV uit de kast te halen. Het voelde als spijbelen en vooral toen ik mijn ‘good old’ EF 70-200mm 2.8L IS II erop zette, ook een ‘klassieker’. Enigszins beschroomd omdat ik mijn ‘plechtige’ voornemen om spiegelloos te leven tijdelijk had geschonden, ging ik op pad. Toen ik op de locatie aankwam en de camera aan mijn oog zette, voelde het echter direct als de terugkomst in een ‘warm nest’. Alles was meteen vertrouwd. De optische zoeker, de handligging, de bediening, de snelheid, de autofocus. Fotograferen is net zo iets als fietsen. Je doet alles zonder nadenken en ook na jaren zul je het niet verleren. Ik heb heerlijk ontspannen een uurtje rondgelopen en ben met – voor mijn doen – aardige foto’s thuisgekomen. Het waren natuurlijk niet allemaal voltreffers. Met de gezichtsherkenning van de EOS RP zou ik meer actieportretten scherp gehad hebben, hoewel het volgen met de EVF van die camera weer minder eenvoudig geweest zou zijn. Zo heeft elk systeem zijn voors en tegens. De perfecte camera zal namelijk nooit bestaan.

Hoewel het een aangenaam weerzien was met mijn EOS 5D mark IV en ik hem met enige weemoed weer in de kast heb gezet, is de kennismaking met het EOS R-systeem momenteel heel inspirerend. Het is even wennen en ik zie nog wel wat verbeterpunten, maar uiteindelijk ga ik er misschien toch (gemakkelijker) betere foto’s mee maken. Hierbij mag de belangrijke rol van de fantastische RF-lenzen overigens niet vergeten worden. Dat zijn stuk voor stuk technische juweeltjes.
Zie de huidige ontwikkelingen in cameratechniek als de overgang van paard en wagen naar de auto. Als we een eeuw geleden de automobiel niet hadden omarmd als hét toekomstige transportmiddel voor iedereen, dan hadden we nu in karren gereden met 100 paarden ervoor in plaats van in één auto met 100 pk (paardenkracht). En die transitie (modewoord) is ook niet zonder slag of stoot verlopen in één nachtje slapen.

P.S.
Volgende week gaat Tony Vingerhoets (klik hier) met onze EOS RP op stap. Hij is een veelgeprezen architectuur- en landschapsfotograaf (EOS 5DsR) en dé ‘ambassadeur’ van TS-E lenzen. Tijdens zijn diverse masterclasses krijgt hij veel vragen over spiegelloos full-frame en die kan hij dan hopelijk allemaal beantwoorden. Ook Tony zal – net als Teuni - zijn ervaringen met ons delen in zijn vaste blog op EOSzine (klik hier). We zijn benieuwd.

Via Whatsapp hebben we contact met een groep ‘twintigers’. Laatst ontspon zich een gesprekje over fotoboeken en daarbij borrelde bij mij een ‘oude Chinese wijsheid’ op: Maak fotoboeken!

Een korte bespiegeling. In een eerdere blog (klik hier) heb ik al eens aangegeven dat afgedrukte foto’s het beste archief zijn voor de ultieme herbeleving van markante momenten in een levenslijn, ook over vele tientallen jaren. Digitale foto’s hebben de eigenschap om te verdwijnen op vorige telefoons, oude computers en gecrashte harddisks. Ook terugvinden in ‘the cloud’ is vaak een mistige aangelegenheid. Papier daarentegen kan eeuwenlang leesbaar blijven.

Kortom. Om over decennia nog foto’s terug te zien van een vakantie of van het opgroeien van je (klein)kinderen is de enige goede oplossing een fotoboek. Als je dat netjes bewaard, dan kun je zonder digitale hulpmiddelen op elk moment in de toekomstige tijd van het verleden genieten. Als je jong bent, dan hecht je daar misschien nog niet zoveel waarde aan, maar als je wat ouder wordt (50+), dan is het toch mooi in gedachten weer eens terug te dwalen naar gedenkwaardige momenten van vroeger.

De oorzaak dat Femke al jaren geen fotoboeken meer heeft gemaakt is tweeledig.
Ten eerste is de generatie twintigers heel veel op pad op korte trips. Vooral naar het buitenland. Wat voor hen een citytrip naar Berlijn of Barcelona is, was voor ons vroeger een fietstochtje naar een naburig dorp. Vliegtripjes zijn tegenwoordig voor jongeren zo ‘common’ en frequent, dat ze niet die speciale lading hebben als voor oudere generaties. Waarom zou je een fotoboek maken van een uitstapje naar Londen, als je over twee weken al weer een paar dagen naar Parijs gaat? Toch?
De tweede reden is dat iedereen tegenwoordig zo druk is, dat er geen tijd is om even de rust te nemen om een fotoboek te maken. Dan loop je al snel achter de feiten aan. Als je dan ook nog eens veel foto’s gemaakt hebt - vooral met je telefoon - , dan is de selectie daarvan alleen al een ‘titanenwerk’ met een hoge drempelwaarde.

Bovenstaande overdenking bracht me dus tot de volgende ‘oude Chinese fotoboekwijsheid’:

“Herinneringen vervagen. Foto’s niet. Neem dus nú een paar uur de tijd voor je foto’s, om zo vele jaren van mooie momenten van de vergetelheid te redden: maak een fotoboek!”

Overigens is dit advies ook van toepassing op ‘dertigers en veertigers’, op enthousiaste vrijetijdsfotografen die verre fotoreizen maken en op reislustige pensionado’s. Dus eigenlijk op iedereen die foto’s maakt van gedenkwaardige belevenissen.

De gereedschappen van de mens zijn voortdurend in ontwikkeling. Zo hebben we een scherpe steen, via een geslepen bot en gesmeed ijzeren mes, doorontwikkeld tot een ‘laser cutter’. Ook de ontwikkeling van camera’s staat niet stil en momenteel staan we op het punt van de (mogelijke) overgang van digitale spiegelreflexcamera’s (DSLR) naar spiegelloze systeemcamera’s (MILC). Zo’n overgang zorgt voor onzekerheid bij de gebruikers en prikkelt de sentimenten bij discussie over de voors en tegens.

Om die emotie in de ‘DLSR-MILC’-discussie enigszins te kanaliseren is het interessant om het traject van camera’s te vergelijken met de ontwikkelingen in de automobielindustrie. Daar zijn we bezig met de transitie van de 100% brandstofauto (P-car. P van Petrol/benzine) via de hybride auto (P/E. E van Elektrisch) naar de volledig elektrische auto (E-car). Die ontwikkeling is echter in tegenstelling tot cameratechniek niet vrijblijvend. De voorraad fossiele brandstof zal op een dag op zijn en ook de invloed van uitlaatgassen op het klimaat staat ter discussie. De overstap naar elektrische auto’s wordt dan ook vanuit de overheid in een zekere zin gestimuleerd. En behalve de ‘die hard petrol heads’, is voor veel mensen elektrisch rijden heel aantrekkelijk. Mochten er meer betaalbare modellen komen, dan kan de overstap snel gaan en als milieumaatregelen het rijden in brandstofauto’s gaan ontmoedigen of zelfs verbieden, dan is de transitie P-car naar E-car een vanzelfsprekendheid.

Zo moeten we het ook zien met camera’s. De overgang analoog naar digitaal DSLR is te vergelijken met P-car naar P/E-car. Want dat laatste is een moderne DSLR: een camera met een optische zoeker en een spiegel, die in live view gebruikt wordt als een spiegelloze systeemcamera. Een soort hybride camera dus. De overstap van DSLR naar MILC is dus als van P/E-car naar E-car. De overgang bij auto’s is voor veel mensen een vanzelfsprekendheid, maar van DLSR naar MILC is nog vaak een onderwerp van discussie met de nodige drempels.

Of E-cars en MILC’s blijvertjes zijn, valt echter nog te bezien, want de markt is grillig en de technologie kan soms grote sprongen maken. Wie had 15 jaar geleden kunnen denken wat we vandaag de dag allemaal met onze telefoons kunnen of hoe klein de wereld geworden is door draadloze technieken.

De toekomst
De overstap naar elektrische auto’s heeft voordelen, maar zal zeker niet het probleem van onze mobiliteit oplossen. Het idee achter een elektrische auto ten opzichte van een brandstofauto is niet wezenlijk verschillend, alleen de aandrijving is anders. Als er teveel auto’s op de weg zijn (P, P/E of E), dan staan we allemaal stil. Toch? Of het nu brandstofauto’s zijn of elektrische. Willen we ons in de toekomst ongehinderd van A naar B kunnen blijven verplaatsen, dan zullen we ‘dat stuk blik op vier wielen’ definitief vaarwel moeten zeggen.

Dat is eigenlijk ook het geval met camera’s. Een spiegelloze camera (MILC) is net als een DSLR een systeem van een (grote) lens en een lichtgevoelige sensor. Er zijn kleine nuances in bediening en mogelijkheden, maar uiteindelijk moet je toch een groot apparaat meenemen als je beeld op hoge kwaliteit wilt registreren. Ook een de camera van een smartphone gaat uit van het principe lens/sensor.
Fotografie zal dus pas echt veranderen als de techniek van beeldregistratie totaal anders zal worden. Tien jaar geleden heb ik al eens gedagdroomd van een systeem waarbij de oogzenuw wordt afgetakt met een ingebouwde module (bionisch oog) die permanent alles wat we zien, direct opslaat ‘in de cloud’ op hoge kwaliteit en onbeperkt inzoombaar. Dan pas gaat fotografie naar ‘the next level’. Niet door het verwijderen van een spiegel uit een DSLR.

Tot slot
Elektrische auto’s en spiegelloze systemcamera’s zijn mijns inziens slechts ‘tussenpauzen’ naar nieuwe vormen van mobiliteit en fotografie en de ontwikkeling van beiden verloopt in een zekere zin parallel. Hoe lang die overgang gaat duren, kan ik in mijn glazen bol niet zien, maar ondertussen hoeven we wat mij betreft geen energie meer te stoppen in de discussie DSLR-MILC. Met beide systemen kun je nog jarenlang de mooiste foto’s maken.

Zolang we geen bionische ogen hebben, moeten we dus gewoon onze camera’s pakken (DLSR of MILC, maakt niet uit) en lekker het veld in gaan om van al het moois te genieten wat de wereld ons (nu nog) te bieden heeft.

Wat vind jij van de vergelijking van auto's en camera's?

*Titel in Engels vanwege de alliteratie ;-)

Het is alweer een tijd geleden dat ik je lastig gevallen heb met een van mijn gedachten over fotografie (Last man standing). Ten eerste omdat er niet elke dag een belangwekkend onderwerp passeert dat geschikt is voor een blog en anderzijds omdat ik ‘Ajax-Feyenoord’-discussies wil voorkomen, zoals dat zou kunnen over:
- GOED belichten kan alleen in de M-stand
- ík bewerk mijn foto’s NOOIT
- later wil ik PROFESSIONELE foto’s kunnen maken
- ik wil mijn RAW-software altijd kunnen KOPEN

Laatst kreeg ik echter een vraag van een lezer over het ongevraagd gebruik van een van zijn foto’s en dat heeft me aan het denken gezet, uitmondend in dit blogje.

Als je merkt dat een van je foto’s door iemand anders ongevraagd is gebruikt, dan heeft iedere fotograaf meteen als eerste reactie een onrechtvaardigheidsgevoel, alsof je bestolen bent. En dat kan helemaal terecht zijn. Want als jouw foto door de ‘dief’ voor commerciële doeleinden op bijvoorbeeld een kalender is gebruikt, waaraan de uitgever veel geld verdient, dan moet je daar in mee kunnen delen. Toch? Is je foto echter in de algemene opmaak gebruikt van een magazine of in een bedrijfsbrochure, waarbij het commerciële belang heel klein is, dan moet je je eigenlijk gevleid voelen. Blijkbaar vinden ze jouw foto zo mooi, dat ze die willen verbinden aan de kwaliteit en uitstraling van hun blad of bedrijf. Dan nog mogen ze die foto natuurlijk niet zonder toestemming of vermelding plaatsen, maar de ‘diefstal’ is dan mijns inziens veel minder zwaarwegend. 

Je moet je dan misschien ook eens afvragen hoe ze de foto eigenlijk op voldoende kwaliteit hebben kunnen downloaden én waarom ze niet weten dat hij door jou gemaakt is.
Dat iemand een foto van je ‘misbruikt’ is waarschijnlijk omdat je hem ergens online gezet hebt: in je portfolio op je website of gedeeld via de social media (Instagram, Facebook, Flickr etc.). Vooral via de social media kunnen je foto’s anoniem de wereld overgaan en is de bron - jij dus - niet eenvoudig te herleiden. Dus wanneer je een foto deelt, zet dan eventueel een watermerk óp het beeld zelf of - via Photoshop of Lightroom - ín het bestand.
Hoe je dat doet, lees je in een artikel op EOSzine (klik hier). Daarin lees je ook dat het verkleinen van online foto’s tot bijvoorbeeld 900 bij 600 pixels (met een stevige JPEG-compressie) gebruik in off-set drukwerk tot heel kleine fotomaten beperkt (9 bij 6 cm) en dus commercieel weinig interessant is. Tevens vertellen we hoe je in Google Afbeeldingen kunt kijken of foto’s van jou ergens anders rondzwerven op internet.

Terug naar de vraag van de lezer over zijn misbruikte foto. Ik heb hem gezegd dat hij het tijdschrift in kwestie gewoon moet bellen en het ‘probleem’ moet voorleggen aan de redactie. In de meeste gevallen kom je dan samen tot een goede oplossing. Open communicatie en oprechtheid lossen veel problemen op. Dit telefonisch contact kan misschien zelfs wel het begin zijn van een interessante samenwerking, waarin je vaker foto’s - tegen betaling - kunt aanleveren. Dit in het kader van het motto: ‘Always look on the bright side of life’.
Probeer juridische procedures te vermijden. Per se je gelijk willen halen, kost niet alleen veel geld, maar vergt ook veel negatieve energie en vraagt veel tijd. Tijd die je beter kunt besteden aan leuke dingen, zoals het maken van mooie foto’s.

Heb jij wel eens te maken gehad met ‘foto-misbruik’ en hoe hebt je dat toen opgelost? Laat het weten in de reacties onder deze blog. 

Ook dit jaar kijk ik weer even terug naar de producten die Canon in 2018 heeft gepresenteerd. Tevens sta ik even stil hoe mijn gereedschapsjaar eruit gezien heeft en wat er op mijn wensenlijstje staat voor 2019.

Overzicht Canon Producten
In 2018 is het aantal nieuwe Canon-producten voor de vrijetijdsfotograaf toch weer behoorlijk uitgebreid met maar liefst vier nieuwe EOS-modellen, twee PowerShots, negen lenzen (EF, EF-M en RF), een bijzondere Speedlite en nog verschillende printers. De meeste producten hebben we in de studio gehad om een indruk te krijgen van de kwaliteit en toepassing.

Camera’s
• EOS 4000D (review)
• EOS 2000D (review)
• EOS M50 (review)
• EOS R (review)
• PowerShot SX740 (review)
• PowerShot SX70 (review)

Lenzen
• EF 70-200mm f/2.8L IS III (review)
• EF 70-200mm f/4L IS II (review)
• EF 400mm f/2.8L IS III
• EF 600mm f/4L IS III
• EF-M 32mm f/1.4
• RF 28-70mm f/2L (review)
• RF 50mm f/1.2L (review)
• RF 24-105mm f/4L IS (review)
• RF 35mm f/1.8 Macro

Overig
• Speedlite 470EX AI (review)
• PIXMA G4500 (review)
• PIXMA TS-multifunctionals
• Zoe Mini (review)

De hoofdrol in het rijtje camera’s wordt gespeeld door twee spiegelloze systeemcamera’s: de EOS M50 met een APS-C sensor en de langverwachte EOS R met een full-frame sensor. Beide camera’s zitten vol met nieuwe snufjes en bieden daarmee weer extra mogelijkheden voor de vrijetijdsfotograaf. Vooral de EOS M50 is voor veel ‘telefoon’-fotografen dé camera om laagdrempelig in te stappen in de wereld van ‘echte’ fotografie. Zeker gezien zijn zeer interessante prijs van rond de 550 euro (body, januari 2019). Met de nieuwe EF-M 32mm f/1.4 (480,-) of de bekende EF-M 22mm f/2 heb je dan echt een ‘killer’-combi voor reportages en vlogging.

Ook willen we de twee PowerShots niet vergeten. De PowerShot SX70 is dé beste alleskunner van álle Canon camera’s (ideale vakantiecamera met RAW!). De SX740 heeft ongelooflijk veel mogelijkheden in zakformaat (stedentrip) en je kunt er zelfs 4K mee filmen. Die 4K is trouwens ook aanwezig op de SX70, EOS R en EOS M50, dus het begint standaard te worden.

Het lijstje van nieuwe lenzen bestaat eigenlijk uitsluitend uit technische hoogstandjes. Er gaat altijd veel aandacht naar nieuwe camera’s, maar de laatste jaren is de lenstechniek met grote sprongen vooruit gegaan. Wij waren zeer aangenaam verrast door de EF 70-20mm f/4L IS II. Zo klein en optisch zo goed. Waanzinnig. Ook de vier RF-lenzen geven aan dat de volgende stap in pro-fotografie niet zozeer gezocht moet worden in nieuwe camera’s (met of zonder spiegel), maar in de lenzen. We hebben optisch nog nooit zo’n goede lens gezien als de RF 50mm f/1.2L.

Een speciale vermelding wil ik ook maken voor de EF-M 32mm f/1.4, want al jaren vraag ik om (kleine) lichtsterke vastbrandpuntlenzen voor het EOS M-systeem. Na de EF-M 22mm f/2 is deze nieuwe lens met een equivalent van 50mm dus heel erg welkom voor reportagewerk. We hopen hem snel te kunnen testen. 

Van de overige producten is de Speedlite 470EX Ai misschien wel het meest opvallende product van Canon in 2018. Niet alleen omdat het een goede flitser is, maar omdat Canon met de ‘zelfdenkende’ bounce laat zien nog steeds ‘leading’ te zijn in innovaties.

Met de nieuwe printers geeft Canon tevens aan dat een fotoafdruk nog steeds dé manier is om foto’s intens te beleven en dus momenten te herbeleven. Niet alleen duurzaam aan de muur of in een fotoboek met een PIXMA, maar ook ‘on demand’ met de superleuke Zoe Mini.

Mijn 2018
Je ziet aan het grote aantal reviews, dat ik ook in 2018 behoorlijk verwend ben geweest in mijn ontdekkingsreis door de wereld van fotografie. Het is toch nog steeds spannend om voor de eerste keer met een nieuw product aan de slag te gaan. Maar ook dit jaar heb ik gemerkt dat voor mijn fotografie er niet echt iets is waarmee mijn foto’s radicaal zouden verbeteren. Daarom heb ik al die nieuwe producten weer netjes teruggestuurd naar Canon en heb ik zelf niet echt iets nieuws aangeschaft. Met mijn EOS 80D en EOS 5D mark IV en bijbehorende lenzen en flitsers (en ‘stealthy’ PowerShot G7X) heb ik nog steeds geen behoefte aan een radicale vernieuwing. De enig wissel die ik 2018 maakt heb, is mijn EF 85mm 1.2L II omgeruild voor de EF 85mm 1.4L IS. Verder ben ik vooral bezig geweest om mijn eigen ‘skills’ te verbeteren. Want in 95% van de gevallen is het de fotograaf die de foto maakt en is de camera of lens zelden de beperking.

Mijn wensen voor 2019
Als groot fan van de PowerShot GX-serie hoop ik op een opvolger van de PowerShot G5X met 1” DPAF, DIGIC 8, 20Mp, e-sluiter, 24-100mm, 1.8-2.8, RAW, 4K, variangle touch-LCD, BT-wifi. Dat is pas echt ‘pocketable’ kwaliteitsfotografie om áltijd bij je te hebben. Ook de EOS 7D mark II komt wat mij betreft in aanmerking voor een nieuwe versie, misschien spiegelloos.

En als ik mijn fantasie de vrije loop laat, dan zou ik graag een instapsysteemcamera van Canon zien à la de EOS M100, maar dan met de beeldalgoritmes, kunstmatige intelligentie (Ai) en 4G/5G-connectie zoals die in smartphones worden toegepast. Misschien wel in samenwerking met Google? Als je dan overstapt van een telefoon, dan word je niet meteen lastig gevallen met ‘getalletjes’ en stopjes, maar kun je op de Automaat meteen profiteren van de grote sensor van een systeemcamera (minder ruis), een echte optische zoom ter beschikking hebben (meer detail) en een betere houvast hebben (minder bewegingsonscherpte). Drie facetten om betere foto’s te maken en je technisch te onderscheiden van de 'telefoonfotograaf'.

Tot slot wens ik alle lezers een gezond en fotogeniek nieuw jaar en ben ik benieuwd wat jouw fotografie-wensen zijn voor 2019? Laat het weten in de reacties onder deze blog.

Als EOS DSLR-fotograaf keek je tot de introductie van de spiegelloze EOS R in september 2018 áltijd door de optische zoeker (Optical ViewFinder, OVF) van je camera om een onderwerp te kaderen. Zo’n OVF is eigenlijk een soort periscoop bestaande uit een pentaprisma en een spiegel, waarmee je met de oogzoeker door de lens kunt kijken en de wereld ziet zoals je dat ook met je ogen ziet.

Van zo’n OVF bestaat ook een elektronische versie, zijnde een EVF (Electronic ViewFinder), en dan kijk je naar een beeldschermpje waarop het beeld van de lens op de sensor te zien is. Je kijkt dan dus ook door de lens, maar nu naar de elektronische weergave van belichting en witbalans, zoals die verkregen is door de instellingen van de camera. Een dergelijke EVF was al aanwezig in de PowerShots G5X en G1X mark III en natuurlijk ook in de EOS M-camera’s, zoals de EOS M5 en EOS M50.

Wil je alles weten over het verschil tussen OVF en EVF en de voor- en nadelen, lees dan het betreffende artikel op EOSzine (klik hier). En natuurlijk zullen we de komende maanden ook stilstaan bij gebruik van de EVF, zoals die ingebouwd is in de eerste spiegelloze full-frame camera van Canon, de EOS R. So stay tuned!

EVF-auto
De overgang van een OVF naar een EVF bij een camera zal een kwestie van wennen zijn en uiteindelijk zul je blij zijn met de vele voordelen. Terwijl ik met het bovengenoemde artikel bezig was, kreeg ik echter een heel andere toepassing van een ‘EVF’ in gedachten. Stel dat je de ruiten van een auto rondom vervangt door beeldschermen waarop aan de binnenzijde het beeld getoond wordt van kleine camera’s, die rondom in de auto zijn ingebouwd. Je kijkt als bestuurder of inzittende dan dus niet meer rechtstreeks door glas naar buiten, maar je kijkt op een scherm dat die buitenwereld via een camera laat zien. Laat deze situatie even op je inwerken. Gelukt?

Wat zijn nu de voor- en nadelen?

Voordelen:
• Je kunt extra informatie weergeven, zoals snelheid, temperatuur, locatie, route en nog veel meer.
• Je kunt de ‘dode hoeken’ weergeven en inzoomen op voor- en achterliggers.
• Je hebt geen last meer van beslagen ramen en ook minder last van een plensbui.
• Als het buiten donker is kun je het beeld verhelderen en is het erg zonnig, dan kun je het beeld dimmen.
• Passagiers kunnen interactief informatie lezen of video kijken.
• Je kunt een ander landschap laten weergeven, zodat een saaie weg (achter, links en rechts) een exotische omgeving wordt.
• ???

Nadelen:
• Kans op technische storingen.
• Een ‘opgesloten’ gevoel.
• Ongezond voor je ogen.
• Leidt teveel af.
• ???

Een EVF-autoruit is op dit moment natuurlijk een rare gedachtekronkel, maar misschien over een paar decennia ‘common good’ en standaard in onze elektrische, zelfrijdende, Ai-bestuurde voertuigen (klik hier). Wat vind jij ervan en weet jij nog voor- een nadelen? Laat het ons hieronder weten.

Ik weet niet of je mijn review over de PowerShot SX740 gelezen hebt (klik hier), maar een van de praktijktesten met deze compactcamera was om in een wielerkoers de motordrive en tracking uit te proberen. Dankzij zijn snelle DIGIC 8 processor, grote buffer en relatief kleine fotobestanden (JPEG, 20 Mp) is de PowerShot SX740 in staat om met 10 foto’s per seconde opnamen te maken en dat vier à vijf seconden onafgebroken vol te houden. En dat zonder een geluidje te maken, omdat in zo’n compactcamera sluiter en spiegel ontbreken.

Indrukwekkend. Maar voor je het weet kom je na een uurtje achter de dranghekken staan, met meer dan 500 foto’s thuis, waarvan zeker 90% de technische toets der kritiek kan doorstaan: kleur, scherpte en belichting zijn prima in orde voor standaard publicatiedoeleinden. Maar welke foto of foto’s laat je dan zien? Niet alle 500. Je zult ze toch allemaal even moeten bekijken. Als thumbnail kan dat snel, maar als je ze beeldvullend wilt zien of zelfs 100%, dan ben je een tijd bezig. Hoe lang eigenlijk?

Even een rekensommetje. Stel dat je de 480 foto’s als thumbnails stuk voor stuk in Lightroom bekijkt gedurende een seconde, dan ben je dus al 480 seconden (8 minuten) verder om ze allemaal vluchtig te hebben gezien. Je doet dit nog een keer en voegt in die ronde op basis van compositie 96 foto’s toe aan een verzameling die je vervolgens beeldvullend nader wilt bekijken. Die tweede thumbnailronde duurt waarschijnlijk ook 480 seconden.
Je opent de verzameling met 96 foto’s en drukt op de letter E om de foto’s beeldvullend te kunnen zien. Begin met de eerste foto en met de pijltjes toets naar rechts beoordeel je zo stuk voor stuk de foto’s. Stel dat dat 5 seconde per foto is, dan ben je dus weer 480 seconden verder en dan mag je niet twijfelen of nog eens terugkijken. Foto’s die in aanmerking komen voor bijsnijden en bewerking geef je vijf sterren. Stel dat je uiteindelijk 10 foto’s gaat bewerken, en je bent 6 minuten per foto bezig, dan is dat dus alweer een uur. Opgeteld kom je dus aan 8 + 8 + 8 + 60 = 84 minuten bezig met het uitzoeken van 480 foto’s. Samen met onderbrekingen voor een kopje koffie, een sanitaire stop en een telefoontje ben je dus bruto ongeveer twee uur bezig. Dat lijkt lang, maar als je het serieus doet, dan weet je waarschijnlijk uit ervaring dat bij dit soort computerwerk de tijd voorbij vliegt.
Als je dit zwart-wit bekijkt, en je zou de cijfers hierboven veel rooskleuriger schetsen, dan zou dat betekenen, dat bij het werken met hoge opnamesnelheden van 7 fps of meer, het beoordelen en bewerken van de foto’s net zo veel tijd kost als het maken van die foto’s. Per slot van rekening heb ik maar een uur langs de koers gestaan en daarna - minstens - een uur achter mijn computer gezeten.

Laatst had ik daarover een bespiegeling met een vriend over een fotoreis die hij op de planning heeft staan naar een eilandje bij Noorwegen om vogels te fotograferen. Hij verwacht tijdens het verblijf van vier dagen met minstens 10.000 RAW-foto’s thuis te komen.
Hij heeft een druk leven en met bovenstaande ‘wetenschap’ van 84 minuten voor 480 foto’s vraag ik mij af of hij ooit in de gelegenheid zal zijn om ál die foto’s te bekijken, te selecteren en te bewerken. Want bij 9600 foto’s heb je het dan dus over 1680 minuten (=9600/480x84) oftewel 28 uur!!! Onafgebroken! Het resultaat van vier dagen zes uur per dag fotograferen (=24 uur) is dus twee weken lang elke avond twee volle uren computerwerk (=28 uur). Dus wederom is hier de fotosessietijd op locatie gelijk aan de computertijd na thuiskomst. Oeps.

Ik moet ergens een rekenfout maken, want zoveel verwerkingstijd nodig hebben na een fotoreis, dat kan niet de bedoeling zijn. Dan ben je bang om de ontspanner in te drukken. Toch? Waar zit mijn fout? Heb jij ervaring met het verwerken van grote hoeveelheden ‘motordrive’-foto’s? Heb je de ‘echte’ computertijd per foto wel eens gemeten: downloaden, importeren, beoordelen, selecteren, bewerken, exporteren, publiceren? Laat het me hieronder weten.

Elk jaar deel ik op EOSzine mijn bespiegelingen over de camera die ik dat jaar mee zal nemen op vakantie. Dus ook deze keer. Dit jaar speelt onze zomervakantie zich af binnen de landsgrenzen en omdat we met de auto gaan (en zonder de kinderen) is de speelruimte voor mijn fotogereedschap onbegrensd. Want er is altijd wel een plaatsje in of op de auto voor een volwassen fototas met statief. Die overdaad aan ruimte en het ontbreken van gewichtsrestrictie geeft mij dit jaar dus de vrijheid om gewoon met mijn EOS en een handige set met lenzen op pad te gaan. Zo hoef ik bijvoorbeeld niet met pijn in het hart mijn EF 70-200mm 2.8L IS II thuis te laten. Ook is het lang geleden dat mijn werkstatief ingepast kon worden in de bagage.

Dit jaar dus geen slapeloze nachten over wat ik aan cameraspullen mee ga of kan nemen, hoewel al mijn keuzes van de laatste jaren allemaal prima waren:

• 2015: Engeland met PowerShot G7X (klik hier)
• 2016: Italië met de PowerShot SX720 (klik hier)
• 2017: Spanje met de EOS M6 en EF-M 18-150mm (klik hier)

Deze keer ga ik dus volledig uitgerust - op fotografisch gebied - op vakantie en dat geeft een goed gevoel. Maar ook voel ik meteen de druk dat ik dan geen excuses meer heb voor ‘slechte’ foto’s. Als je in JPEG zonder filters een zonsondergang moet fotograferen, dan weet je dat het technisch niet helemaal 100% zal zijn. Of dat de kans groot is dat je zonder statief en ver ingezoomd toch iets van bewegingsonscherpte zult zien.

Nee, met een EOS 5D mark IV en een EF 16-35mm 4L IS met grijsverloop of EF 100mm 2.8L IS met polafilter vanaf een stabiel statief, dan moét die foto goed zijn. Tot op de pixel. Toch? Of is dat de druk die ik mezelf opleg? Want vakantiefoto’s zijn toch van een heel andere orde dan een sessie die je in opdracht doet van een klant? Het moet geen werk worden en vooral spontaan blijven.

Misschien is deze keer het beste onderdeel van mijn bagage een - wijze - uitspraak van mijn vrouw: “Je kunt ook van een uitzicht of onderwerp genieten zónder camera’. Misschien zelfs nog wel beter”. En met die wijsheid gaan we dit jaar samen op pad, want anders kom ik ondanks mijn complete foto-uitrusting toch niet uitgerust terug thuis.

En ook zoals elk jaar mijn vraag: wat ga jíj meenemen op vakantie? Laat het hieronder weten.

Alvast een fijne (foto)vakantie!

Pieter Dhaeze

P.S. Stiekem neem ik ook mijn PowerShot G7X mee. Ik ben benieuwd waar ik de meeste foto's mee ga maken ;-)

Toen ik begon met digitale fotografie in 1996, waren er nog geen mobiele telefoons waarmee je foto's kon maken. Mijn instapcamera was een Agfa ePhoto307: sensor 640 x 480 pixels, geen lcd-scherm, vast brandpunt 43mm, geen geheugenkaart, seriële poort. Het was een soort boterhamtrommeltje, waarbij de R&D-afdeling niet veel tijd besteed had aan de ergonomie en bediening. Heerlijk simpel.

Maar stel dat je 'anno nu' over wilt stappen van een telefooncamera - die overigens steeds beter worden - naar een 'echte' camera. Dan is de keuze minder eenvoudig en mijns inziens is die overstapcamera er ook - nog steeds - niet. Want wat je ook kiest, de zogenaamde instapcamera's worden gemaakt door fabrikanten die echte camera's maken en die denken uitsluitend in vormen en bediening die afgeleid zijn van een klassieke camera en niet van een telefoon. Waarom maakt een jonge 'start-up' nu eens niet een 'echte' camera, maar dan vanuit het perspectief van een telefoongebruiker en niet vanuit de 'klassieke' fotografie.

Waarom zou je over willen stappen van een telefoon naar een camera?
• Beter houvast, zodat je minder bewogen foto's hebt en nauwkeuriger kunt kaderen
• Past eenvoudig in jaszak/colbert of handtasje, dus geen uitstekende delen
• Een echte ontspanknop voor foto en video, zonder vertraging om geen moment meer te missen
• Een echte zoomlens van 20 tot 80mm eq. f/2 over het hele gebied
• Grotere (1 inch) sensor (13 Mp, 4800 bij 2700 pixels) voor betere foto's (minder ruis) bij weinig licht
• DNG
• Draadloos opladen en automatisch upload naar cloud (zoiets als de CS100)
• Spraakgestuurde commando's ontspanner en helderheid
• Full-HD video 240 fps voor slow motion
Dit lijstje is nog zeker niet volledig, maar voor mezelf heb ik de belangrijkste puntjes zo wel genoemd.

En hoe zou ik zo'n instapcamera willen laten bedienen? Een telefoonfotograaf schrikt van veel knopjes en wieltjes. Dus als overstappende 'camerafotograaf' wil je zo veel mogelijk denk- en instelwerk overlaten aan de intelligentie van de camera en eigenlijk alleen simpele controle willen over helderheid en scherpstelpunt. Dan heb je tenminste de tijd om aandacht te geven aan je onderwerp. Ook komen bij een 'echte' camera veel nietszeggende en onlogische getalletjes - letterlijk - in beeld en dat helpt ook niet echt om de leercurve te verlichten.

Dus:
• Lichtmeetmethode op centrum gewogen, dus met minder last van tegenlicht.
• Diafragma voorkeuze, waarbij default altijd het grootste diafragma voor onscherpe achtergrond en voor laagste ISO.
• Auto ISO op basis van sluitertijd afhankelijk van brandpunt én beeldstabilisatie met 1/40s als langste sluitertijd.
• Helderheid visueel beoordelen op IPS-lcd-scherm en corrigeren met belichtingscompensatie.
• Witbalans op Automatisch.
• Sensor met Dual Pixel en zelf scherpstelpunt aangeven met tikken op het scherm.
• GPS, wifi, BT LE
• Dedicated knop voor actie-instellingen (Ai servo, motordrive, tracking).
• 'Pro-modus' om via scherm meetmethode, programma, diafragma, sluitertijd, ISO, witbalans, scherpstellingen en dergelijke te regelen.

Ontwerp
Bovenstaande wensenlijst en bediening moeten natuurlijk in een compacte en lichte behuizing verwerkt worden. Ik kan niet tekenen en ben geen ontwerper, maar het apparaatje mag niet groter zijn dan 14 bij 7 cm met een lcd-scherm van 10,7 bij 6 cm (16:9). De dikte ongeveer 15mm met ruimte voor de volledig intrekbare lens, de elektronica en een behoorlijke accu. Omdat overdracht en opslag draadloos en automatisch gaat, geen stekkeraansluitingen, alleen een sim-tray voor simkaart en micro-SD. Compatible met Chromecast en Airplay.

De camera houd je linksboven vast met goede grip als draaipunt voor landschap/portret. Onder deze 'grip' een knopje voor terugkijken foto's en video, Menu-knopje en Quick-settingknopje. Aan de rechterkant van het lcd-scherm ontspanknopjes voor foto's en voor video. En 'tuimelschakelaartjes' voor overbelichten en voor zoomen. That's all.

Samenvatting
Fotograferen met een 'echte' camera moet niet moeilijk hoeven zijn. Ook mijn gedachtekronkel zal waarschijnlijk allerlei gebruikersproblemen kennen, omdat ik altijd vanuit een camera gedacht heb en nooit vanuit een telefoon. Bovendien bestaat mijn ontwerp helemaal niet.
Misschien komt op dit moment de PowerShot G9X mark II nog wel het meest in aanmerking als ideale overstapcamera. Kijk maar eens naar zijn review (klik hier). Of heb jij een beter 'overstapcamera'-idee? Laat het dan hieronder weten.

Heeft een portretfotograaf veel te maken met hoog contrast in zijn onderwerp en welke middelen heeft hij dan ter beschikking om dat grote dynamische bereik te overbruggen?

Een portretfotograaf werkt met flitslicht, met bestaand licht of met een combinatie ervan. In de studio zal in de meeste gevallen het bestaande licht weggeflitst worden, dus de fotograaf heeft het contrast zelf in de hand met invulflitsen en reflectieschermen. Bij een low-key portret met een zwarte achtergrond is het zelfs prettig dat een camera niet het dynamisch bereik van het menselijk oog kan overbruggen, omdat bij juiste belichting van het model de achtergrond dan echt zwart zal zijn. Moet de achtergrond 100% wit zijn, dan bereik je dat door flitslicht op die achtergrond te zetten en niet door bijvoorbeeld in Lightroom de witten te verhogen.

Bij bestaand licht kan wel hoog contrast optreden als het model voor een vensterraam staat of voor een heldere achtergrond. Dit kun je creatief gebruiken of je verplaatst het model om een silhouet (of overbelichte achtergrond) te vermijden. Een tijdelijke achtergrond achter het model of een reflectiescherm aan de voorzijde, kunnen dan ook wonderen doen. Heb je de plaatsing van model en camera niet in de hand (reportage), dan kun je tegenlicht bij een portret eenvoudig oplossen met een invulflitsje wanneer het model binnen flitsbereik is en geen obstakels aanwezig zijn.

In alle genoemde gevallen zul je in Lightroom amper een beroep hoeven doen op Schaduwen en Hooglichten en is dynamisch bereik van de sensor geen beperkende factor. Een praktisch omstandigheid waarbij dat wel het geval kan zijn, is wanneer het model buiten flitsbereik is en/of veel obstakels zich tussen camera en onderwerp bevinden. Denk hierbij aan sport- en actiefotografie, zoals atletiek in een groot stadion of motorcross vanuit lage standpunten, waarbij de lucht in beeld komt. Of een wintersporter in actie met een sneeuwachtergrond in de volle zon. Voor veel portretfotografen zijn deze specifieke contrastgevallen geen dagelijkse kost en dan nog kun je met veel EOS-camera’s het onderwerp twee tot drie stops verhelderen zonder dat het lelijk wordt.

Een hoog dynamisch bereik van een sensor is altijd een welkome bijkomstigheid (!) voor een betere fotokwaliteit. Maar op het moment dat je fotografie niet zonder een hoog-DR sensor kan, dan moet je je afvragen waarom je in Lightroom steeds meer dan drie stops aan de schaduwen moet trekken. Misschien toch eens flitsen, filters gebruiken of een trapje maken, want dat levert nog steeds de beste kwaliteit op. En met die klassieke hulpmiddelen ben je zelf in staat om het licht in je onderwerp in hoeveelheid en richting te sturen en dat is een niet te onderschatten voordeel.

Oktober was een heftige maand als het om digitaal beeld gaat. Niet direct om het fysiek maken van foto’s, maar hoe je dat beeld anno 2017 allemaal kunt manipuleren. Reden genoeg voor een korte bespiegeling met de vraag die we ons al eerder gesteld hebben “beeldmanipulatie: waar ligt de grens?”

Smartphones
Op het gebied van fotografie worden smartphones steeds meer ‘smart’-camera’s. En als een nieuwe telefoon wordt aangekondigd en getest, dan is een van de belangrijkste onderdelen de kwaliteit van de camera en die is tegenwoordig ‘pretty amazing’. Een onscherpe achtergrond is geen probleem meer. Apple doet dat met een dual lens-systeem in zijn iPhone 8 en X en Google bereikt op dat punt prima resultaten met slechts één lens en heel intelligente software. En die intelligentie gaat verder dan alleen een onscherpe achtergrond. Gezichtsherkenning wordt steeds beter, sneller en nauwkeuriger en je kunt zelfs ‘studio’-effecten loslaten op een portretfoto. Bovendien zetten de telefoonfabrikanten sterk in op neurale netwerken, kunstmatige intelligentie en ‘machine learning’. Geen idee wat het allemaal precies doet, maar een telefoon wordt steeds meer een supercomputer in zakformaat.

Adobe
Ook het bewerken van foto’s op een mobiel apparaat neemt professionele vormen aan met de introductie deze maand van Lightroom CC. Een app op telefoon of tablet, waarmee je nagenoeg alle parameters van de module Ontwikkelen van het ‘echte’ Lightroom in je vingertoppen hebt. Bovendien staan al je (RAW) foto’s in de cloud en kun je dus op elke plaats met internet je foto’s op de hoogste kwaliteit beheren, bewerken en delen. Wie had een paar jaar geleden gedacht dat bandbreedte en cloudopslag zo ‘alledaags’ en toegankelijk zouden worden.

Adobe is ook op andere gebieden heel druk met het ontwikkelen van ‘intelligente’ en innovatieve oplossingen en ze hebben dat vervat in Sensei. Hiermee willen ze het leven van de creatieve professional nog leuker en simpeler maken. Neem maar eens een kijkje op hun Sensei-pagina (klik hier). En zie je liever concrete voorbeelden van al die ‘slimheid’, laat je dan verbazen door 11 spectaculaire beeldmanipulaties (klik hier), zoals die getoond werden tijdens de Adobe Max op 18 oktober.

Lightroom Classic
Sommige ‘slimme’ beeldmanipulaties zijn dus al realiteit en anderen zullen in de nabije toekomst in de wereld van foto en video hun intrede doen. Spannend.

Tot die tijd ga ik als fotograaf gewoon nog steeds aan de slag met twee ‘oudjes’ in beeldbewerking: Photoshop en Lightroom. En zeker met de nieuwste versies van deze programma’s (oktober 2017: CC 2018 en Classic CC) kun je je behoorlijk creatief uitleven. Zo heb ik naar eigen smaak en beleving onderstaand beeld levendig gemaakt uit een heel somber RAW-bestand. Ik kan er met plezier naar kijken, maar wat vind jij ervan. Hoe ver kun je gaan met beeldbewerking? Waar ligt de grens?

Maak je eigen versie van dit RAW-beeld (CR2 of DNG, EOS 5D mark IV). Onder de inzendingen verloten we een Xpozer (75 bij 50 cm). Ga de uitdaging aan en verleg je grenzen!
Inzenden naar info@eoszine.nl kan tot en met 26 november.

Soms kom ik berichten in de media tegen waar ik mijn ‘vinger niet achter kan krijgen’. Het druist in tegen mijn ‘logica’ of brengt me op tweede gedachten. En hoe ik er ook over nadenk, ik kan voor mezelf geen eenduidig antwoord vinden. Die berichten blijven dan een tijdje door mijn hoofd spoken en dan wordt het tijd om mijn dwalende gedachten te delen. Want dit is het decennium van delen. Toch?

Wat is duur?
In juli 2017 is de EOS 6D mark II geïntroduceerd, de nieuwe instap full-frame van Canon en wat ons betreft een prima camera (zie onze review). Het is bij een nieuwe camera echter altijd spannend wat voor ‘buzz’ er over internet gaat rondwaren en die ‘buzz’ was er bij de EOS 6D mark II ook. Iedereen had namelijk iets te zeggen over zijn ‘beperkte’ dynamische bereik, wat uiteindelijke reuze meevalt. En ook kwam op de verschillende fora het prijskaartje ter sprake en vond ‘men’ de EOS 6D mark II te duur.
Nu ga ik hier niet met je over de prijs van een camera twisten, maar opvallend was dat een maand later de Tesla 3 werd gepresenteerd en dat op voorhand al honderdduizenden mensen een order geplaatst hadden voor een auto waarvan de rijprestaties nog volledig onbekend zijn, maar die slechts 35.000 dollar kost voor de ‘standard range’-versie (350 km) en 44.000 dollar als je 150 km verder wilt rijden op een volle accu. Voor mij behoorlijke bedragen, maar volgens de ‘buzz’ een heel betaalbare Tesla. Daarom willen we die auto ook allemaal hebben….
Een ander voorbeeldje van ‘niet duur’ is de iPhone 8. Die gaat ergens rond de 1000 euro kosten, maar de verwachte vraag is zo groot dat de aandelen van de toeleveringsbedrijven van iPhones sterk gestegen zijn sinds de eerste geruchten. Want blijkbaar vinden weer miljoenen mensen 1000 euro voor een telefoon niet duur.
Dat zijn dingen die ik met mijn simpele verstand niet begrijp. Waarom vinden we sommige dingen te duur en betalen we voor andere zaken de hoofdprijs? Gaat het in dat laatste geval over ‘hebbedingetjes’ en maakt die hebzucht ons blind? Ik weet het niet. Jij?

Het veld in
Op EOSzine informeren we je over de werking van camera’s en de techniek van fotograferen, zodat je zo vaardig mogelijk het veld in gaat om geslaagde foto’s te maken. Want ‘in het veld’ moet het gebeuren.
Meestal als er een mailtje binnenkomt met het verzoek aandacht te geven aan een bepaald foto-evenement, zijn we dan ook bereid om dat via de website wereldkundig te maken bij onze lezers. Want hoe meer zielen, hoe meer vreugd. Toch?
Zo was dit ook het geval bij de aankondiging van het NK Natuurfotografie. Een leuk initiatief, waar mijns inziens niet veel ‘kwaads’ in schuilt. Tot een berichtje van lezer Hans Berendsen mij aan het twijfelen bracht. Hij attendeerde mij op een artikel op NOS.nl over de overlast van fotografen bij de Posbank (klik hier). Iedereen wilt daar blijkbaar een zonsopkomst fotograferen met als gevolg dat er voor dag en dauw files staan in dit natuurgebied en het wild gestoord wordt in haar rust. Die massaliteit en bijkomende overlast kunnen toch niet de bedoeling zijn van natuurfotografie, hoe leuk het ook is om met je camera het veld in te gaan? Die massaliteit zie je overigens ook terug in het aantal fotografen dat naar IJsland gaat, de eilandjes van Helgoland bezoekt of elk jaar door het Hallerbos loopt. Daar sta je als fotograaf ook maar zelden meer alleen en is het blijkbaar een kunst om een foto te maken zonder ‘soortgenootjes’.
Valt het allemaal wel mee of moeten we onze ‘roep’ om het veld in te gaan minder luid maken. Of moeten we het als natuurfotografen dichter bij huis zoeken? Ook hier kan ik geen antwoord op geven. Jij wel? 

Laat hieronder je mening weten. Ik ben benieuwd of jij wel antwoord weet op deze dilemma’s.