Je hebt het al eens op in het menu van je camera gezien, de buurman horen noemen of in een tijdschrift gelezen: AdobeRGB of sRGB. Maar wat het nu precies is, is niet echt duidelijk. Ook bij het horen van begrippen als kleurruimte of colormanagement begint er niet meteen een lampje te branden. EOSzine weet raad en bekent kleur.

RGB en kleurruimte
Een pixel (lichtgevoelige fotocel) van een camera is kleurenblind. Alleen dankzij een ingenieus patroon van rode, groene en blauwe filtertjes (Bayer-patroon) boven de fotocellen en een complex rekensysteem (interpolatie) wordt aan elke pixel een kleur toegekend, die opgebouwd is uit een waarde voor Rood, Groen en Blauw (RGB). Deze waarde kan variëren tussen 0 en 255. Zo heeft bijvoorbeeld rood de RGB-waarde 255, 0, 0, hoort 255, 128, 0 bij oranje en is geel 255, 255, 0. Hoe hoger de waarden, des te lichter de kleur. Geheel wit is 255, 255, 255 en zwart is 0, 0, 0. Bij grijswaarden zijn de waarden van rood, groen en blauw altijd aan elkaar gelijk en zo is 50% grijs dus 128, 128, 128. Met de mogelijke combinaties van rood, groen en blauw kunnen meer dan 16 miljoen kleuren beschreven worden. Een digitale foto is zo dus opgebouwd uit afzonderlijke pixels met elk een eigen kleur in RGB.
Alle apparaten die met licht werken om kleur te laten zien, zoals een digitale camera, een computerbeeldscherm, een televisie of een beamer, werken met RGB als kleursysteem. Dus eigenlijk zouden RGB-kleuren er overal hetzelfde uit moeten zien. Dit is helaas niet het geval. Zo heeft elk apparaat namelijk ook zijn eigen kleurweergavebereik (kleurruimte, color space). Dit is een 3D-gebied waarin de RGB-waarden moeten worden geplaatst. Hoe groter de kleurruimte hoe helderder de kleuren kunnen zijn, hoe meer kleurnuances er zijn en hoe nauwkeuriger kleuren vastgelegd kunnen worden.

sRGB of AdobeRGB
Als we met een digitale spiegelreflexcamera werken, dan hebben we de keuze uit twee kleurruimtes, zijnde sRGB en AdobeRGB. De laatste kleurruimte is de grootste en daarin kunnen dus de meeste kleuren beschreven worden. Toch staat een camera standaard op sRGB. Reden hiervoor is dat de meeste monitoren niet veel meer dan sRGB kunnen weergeven. Ook een televisie, beamer en een vierkleuren inkjetprinter hebben geen groter kleurbereik. Bovendien werken de meeste afdrukcentrales op basis van sRGB, dus als je losse foto's of een fotoboek besteld is dat de beste keuze. Zet je de camera gedachteloos op AdobeRGB, dan kunnen je foto's in een internetalbum, flets van kleur worden. Dat is ook het geval als je ze naar een afdrukcentrale stuurt. De kleuren van de afgedrukte foto's zijn dan ook minder verzadigd. sRGB is dus de meest praktische kleurruimte voor alledaags gebruik.

Kleurbeheer (Colormanagement)
Kies je wel voor AdobeRGB, dan moet er meer gebeuren dan een instelling veranderen in je camera. Zo zul je het beeldscherm van je computer moeten kalibreren. Bovendien zul je met software moeten werken, zoals Photoshop Elements of Photoshop CC, die dit kalibratieprofiel ook daadwerkelijk gebruikt en de kleuren van de foto vertaalt naar het kleurbereik van de monitor. Bij sommige onderwerpen met veel groen en rood verzadigde kleuren zie je dan verschil met sRGB. Om dat verschil ook op papier te krijgen moet je zelf afdrukken op een fotoprinter met bij voorkeur extra cartridges voor rood, blauw, groen en oranje, naast de standaard cyaan, magenta, geel en zwart. Het afdrukken doe je dan vanuit Photoshop en je moet zorgen dat je met originele inkt werkt op papier waarvan je een kleurprofiel ter beschikking hebt. Wordt dat kleurprofiel niet door de printer- of papierfabrikant geleverd, dan zul je het moeten laten maken. Tenslotte moet je ook nog aandacht besteden aan de verlichting van je werkruimte en zelfs de kleur van je kleding waarmee je vanachter de computer de kleuren beoordeeld. Het NIDF heeft hiervoor een uitgebreide norm opgesteld (klik hier). Het geheel van kalibreren, de instellingen in Photoshop en het gebruik maken van printprofielen wordt kleurbeheer (colormanagement genoemd).

Download hier (40 MB, ZIP) een RAW/DNG van een klaproos.

Conclusie
sRGB is momenteel nog steeds de meest praktische kleurruimte en je moet je niet gek laten maken door de media of je buurman. Ben je tevreden over de kleuren van je foto’s, verander dan dus niets.
Heb je bij sommige foto's het idee dat de kleuren meer verzadigd zouden moeten zijn, kalibreer dan eerst je systeem (monitor en printer) en ben je dan nog niet tevreden, stap dan eens over op AdobeRGB én kleurbeheer (Wide Gamut monitor én Photoshop CC). Dit klinkt allemaal moeilijk, maar dat hoeft het niet te zijn.