De EOS R is als spiegelloze full-frame systeemcamera (FF MILC) een nieuw camerasegment in de line-up van Canon. Dit segment krijgt de laatste jaren veel aandacht in de pers en op internet. Daarom willen we ‘allemaal’ bij de komst van de EOS R ‘alles’ weten over deze ‘bijzondere’ camera.

Zouden we echter onze standaard reviewstructuur (ontwerp, uitvoering, mogelijkheden, bediening, prestaties en video) loslaten op de EOS R, dan zal dat een onleesbaar aantal A4-tjes worden, waarbij de kans groot is dat we voor ‘iedereen’ toch niet ‘alles’ verteld hebben en dat je aan het eind meer vragen hebt dan toen je begon met lezen.

Daarom doen we het deze keer anders. We beginnen met mijn ervaringen van drie dagen intensief op stap met de EOS R (met adapter, RF 24-105mm 4L IS en RF 50mm 1.2L) met daarin ook mijn gedachten over de ‘echte’ pluspunten van deze spiegelloze full-frame systeemcamera. Daarna volgt een serie test- en voorbeeldfoto’s, die ik deels ter download heb gezet, zodat je vooral zelf een oordeel kunt vormen. En tenslotte het belangrijkste van deze ‘review’ en dat is mijn verzoek om mij jóuw vragen te laten weten, zodat ik deze kan verzamelen en in een meer ‘to the point’ artikel kan beantwoorden. Dan hebben we waarschijnlijk meer vragen beantwoord (letterlijk), dan met een generieke review.

Mijn ervaringen
Het uitpakken van de EOS R en de genoemde lenzen geeft een bijzonder gevoel, terwijl het eigenlijk helemaal niet zo bijzonder is. De body is een kleine DSLR (formaat EOS 800D) en de RF-lenzen hebben het formaat en gewicht van de ‘gewone’ EF-L-lenzen. Dus niet echt verrassend en daar zijn we blij mee. Want dat betekent dat de ergonomie van de camera goed is, dat er voldoende ruimte is voor knopjes, wieltjes en displays en dat er een goede balans is met de lenzen. Canon heeft bij ontwikkeling van de EOS R praktijkgebruik en prestaties de voorkeur gegeven boven beknibbeling op millimeters en grammen, zoals in het begin van het spiegelloze full-frame tijdperk het geval was.

De eerste zaken die opvallen aan het uiterlijk zijn:
• de verplaatsing van het 2^e instelwiel - karakteristiek voor EOS DSLR – naar de bovenzijde
• het ontbreken van het programmakeuzewiel (PATM), vervangen door een Mode-knop
• de aanwezigheid van een touch bar in plaats van een joystick
• een nieuw type display op de bovenzijde
• de controle ring bij de frontlens van de RF-lenzen 

Ook de aan/uitknop is veranderd en als we de camera aanzetten, merken we dat hij even (minder dan een seconde) tijd nodig heeft om het systeem operationeel te krijgen. Het zoekerbeeld verschijnt meteen op het aanraakgevoelige variangle lcd-scherm. Het is scherper dan van een EOS 1DX II of EOS 5D mark IV met prima kijkhoek. Elke foto die je neemt lijkt zo al direct mooier! Nemen we de EOS R aan het oog dan schakelt het lcd-scherm naar de oogzoeker en die is bij het ontbreken van een spiegel van het type EVF. De resolutie van dit schermpje is superhoog en dus haarscherp en ook de verversingsgraad is hoog, zodat je geen hapering ziet als je de camera beweegt, wat bij de eerste EVF’s wel het geval was. In de EVF kun je allerlei informatie oproepen en zien, zoals het histogram én zelfs de scherpstelafstand. Je kunt desgewenst foto’s in de EVF terugkijken of door menu’s navigeren met de camera aan je oog. Dankzij de optie Belichtingssimulatie zie je het beeld in de EVF zoals de JPEG er op basis van de actuele instellingen uit zou zien. Je hebt dus vooraf veel meer ‘zicht’ op belichting en kleuren van de foto die je nog gaat maken. We merken wel dat hoog contrast in het onderwerp (zon/schaduw en tegenlicht: bij landschap, architectuur, interieur en natuur) wordt versterkt in het zoekerbeeld. Dat is behoorlijk wennen en misschien is het raadzaam om in die gevallen de belichtingssimulatie uit te zetten.

Die kijkbeleving door de EVF is ons inziens toch een van de grootste gewenningspunten van een spiegelloze camera. Als je al jaren de optische zoeker (OVF) van een EOS DSLR gewend bent, dan zal de overgang naar een EVF even wennen zijn. Dat is heel persoonlijk en zal voor de ene fotograaf een paar uur zijn en voor de andere misschien wel vele weken. Als je de aanschaf van een EOS R overweegt, dan is het raadzaam om de camera in de winkel uitgebreid te ‘voelen en beleven’.

Ook de bediening is wennen, hoewel er veel klassieke knopjes op de EOS R zitten. Ze zijn bijna allemaal verregaand te personaliseren, dus je kunt de camera helemaal naar eigen hand zetten met de parameters die voor jouw belangrijk zijn. Interessant is de nieuwe touch bar, die als een soort klikbaar instelwieltje werkt, maar dan geluidloos door aanraking. Ideaal voor video, maar bij fotografie soms aanleiding tot abusievelijk gebruik. Wat ons betreft had het ook een joystick mogen zijn.

Omdat de spiegel verdwenen is, is ook de aparte AF-sensor die in elke EOS DSLR zit, afwezig. Scherpstellen gebeurt op de beeldsensor en dankzij de unieke Dual Pixel-technologie (DPAF) van Canon gaat dat supersnel en nauwkeurig. De EOS R heeft meer dan 5600 (!) scherpstelpunten over een gebied van 80% van het beeldkader. Ook is het met DPAF mogelijk om gezichtsherkenning mét oogdetectie te kunnen gebruiken (lcd-scherm én zoeker). Superhandig voor een flexibele kadrering bij portretfotografie, waarbij het oog door de AF-punten wordt vastgehouden. Tenslotte is het AF-systeem uniek omdat het mogelijk is om in bijna complete duisternis (-6Ev) automatisch scherp te kunnen stellen.

Een bijzonderheid van een spiegelloze camera is dat gewerkt kán worden met een elektronische sluiter (type rolling shutter). Met de nadruk op kan, want zo’n volledig stille sluiter is ideaal als je onopvallend aanwezig wilt of moet zijn, maar heeft ook zijn nadelen (klik hier). Zo kan bij dit type sluiter ‘skewing’ ontstaan bij bewegende onderwerpen, kan de ‘motordrive’ niet geactiveerd worden en is het niet mogelijk om te flitsen.

Over flitsen gesproken is het natuurlijk wel mogelijk om met de EOS R te flitsen, maar dan gewoon met de mechanische sluiter. Hij heeft een sync-tijd van 1/200s en als je de belichtingssimulatie uitzet, dan komt de flitsbeleving in de studio nagenoeg overeen met die met een DSLR. Je kunt natuurlijk ook alle Speedlites van Canon gebruiken voor reportagewerk, maar dan dus weer alleen met de gewone mechanische sluiter. Die sluiter maakt overigens een relatief zacht geluid en ook hoor je natuurlijk geen spiegel meer op- en neerklappen. Dus het vertrouwde ‘klik-klak’ is bij de EOS R nu alleen nog maak een simpele ‘klik’.

Drie dagen is te kort om 100% vertrouwd te raken met een camera als de EOS R. Die tijd heb je bijna nodig om de hele handleiding (50 MB, klik hier) van A tot Z te lezen (en te begrijpen). Toch hebben we wel een idee gekregen van de ‘echte’ pluspunten van deze camera. In willekeurige volgorde zijn dat:
• Autofocus bij -6Ev
• Eye-AF
• Stille sluiter
• 4K Video

Dat laatste punt verdient een korte uitleg. Natuurlijk kunnen we ook al ‘full-frame’ 4K filmen met een EOS 5D mark IV, maar veel videografen hebben moeite met de 1,7x crop en met Motion JPEG van deze camera. Bij de EOS R zijn die twee ‘problemen’ opgelost dankzij de mogelijkheid om met EF-S lenzen te filmen en zo met de EF-S 10-18mm een echte groothoek ter beschikking te hebben tijdens video. Ook is de videocodec vriendelijker gemaakt dan de MJPEG, terwijl toch met 480 Mbps opgenomen kan worden. Als extra video-opties beschikt de EOS R bovendien over Focus peaking, over C-log (plat profiel) en over 10-bits 4:2:2 via een externe recorder.

Beeldkwaliteit
Het beoordelen van beeldkwaliteit heeft anno 2018 vaak alleen nog betrekking op ruis bij (zeer) hoge ISO’s en op het dynamische bereik, waarbij de verschillen vaak alleen op 100% zichtbaar zijn. Volgens ons is de beeldkwaliteit van de EOS R niet beter of slechter dan die van de EOS 6D mark II of zelfs de EOS 5D mark IV, en dus uitstekend. We laten het pixelpeepen graag aan jou over, mocht je daar behoefte aan hebben. Wij houden vooral vast aan onze ‘Regel van ¼’ (klik hier).

Download bestanden (ISO 100, 800, 6400 en DR ISO 100 -3 Ev) van de EOS 6D mark II, EOS R en EOS 5D mark IV.
• JPEG’s (150 MB, klik hier)
• RAW’s (420 MB, klik hier)
Ontwikkel de RAW’s met DPP 4.9: Mac (228 MB, klik hier) of Win (310 MB, klik hier).
Installeren met serienummer: 013021001962

Samenvatting
De EOS R is een prima toevoeging in de EOS line-up van Canon. Vooral voor bruidsfotografen, voor reportagewerk, voor stille ceremonies binnen, in het theater, voor portretfotografen, in - letterlijk - duistere omstandigheden en voor enthousiaste 4K-fotografen kan de EOS R het verschil maken in het ‘missen of maken’ van een gedenkwaardige foto of een haarscherpe video.

Het is echter niet zo dat een spiegelloze full-frame systeemcamera – dus ook niet de EOS R – de heilige graal is van de hedendaagse of toekomstige fotografie. Nog steeds kunnen foto’s technisch mislukken. Nog steeds heeft de fotograaf de regie over instellingen, over timing en over compositie. Zie het als de opkomst van de elektrische automatische personenauto ten opzichte van de traditionele handgeschakelde auto met een verbrandingsmotor. Beide systemen hebben hun eigen specifieke voor- en nadelen en beiden zullen nog langere tijd naast elkaar bestaan.

De enige winnaar van een nieuw camerasysteem is de hedendaagse fotograaf, die nu nog meer mogelijkheden heeft in de keuze van het - voor hem - beste gereedschap.

Lees in dit verband ook ons artikel met de veelzeggende titel ‘Lang leven APS-C DSLR’. (klik hier). En misschien is ook interessant: ‘Welke Canon voor welke klus?’

Oproep
Laat ons hieronder weten wat jíj persoonlijk wilt weten over de EOS R. Wij verzamelen alle vragen en gaan er dan in een volgend artikel verder op in.

Productinfo EOS R: klik hier.
Het persbericht van Canon NL: klik hier.
Vergelijking EOS 6D2, EOS R en EOS 5D4: klik hier.