Tot eergisteren (20/10/2009) was de EOS 7D de jongste telg in de EOS-familie en hoewel alle ogen nu gericht zijn op de nieuwe 'benjamin', gaan we in dit artikel uitvoerig in op onze praktische ervaringen met deze prachtige camera. Tevens vergelijken de EOS 7D met de EOS 50D en de EOS 5D markII, zijn meest naaste familieleden.
Ontwerp en bediening
Zoals al eerder aangegeven, is de Canon EOS 7D geheel nieuw ontworpen op basis van de input van 5000 gebruikers, van beginners tot professionals. Dat heeft de nodige interessante wijzigingen opgeleverd, maar als je de EOS 7D uit de doos haalt, dan herken je hem toch direct als een volbloed EOS-model met alle vertrouwde kenmerken van deze Canon raspaardjes. Zo merken we meteen het grote instelwiel op aan de achterzijde en is het statusvenster bovenop de camera en de indeling ervan 100% herkenbaar. Ook de knopjes voor witbalans, ISO en dergelijke en de ontspanner met het tweede instelwiel zitten netjes op de oude vertrouwde plaats. Een nieuwkomer tussen ontspanner en instelwiel is een knopje met de aanduiding M-Fn, waarover later meer. Boven de joystick op de achterzijde is een nieuwe knop te vinden voor het starten en stoppen van Live View en Video. Het 3" lcd-scherm is prominent aanwezig en Canon heeft desondanks ruimte gevonden om het rubber van de zoeker groter te maken (minder storend omgevingslicht) en, heel belangrijk, de knopjes voor Play back (terugkijken) en Picture Styles weer aan de zijkant te plaatsen, zoals bij de EOS 30D en EOS 5D markII. Bij de EOS 40D en EOS 50D zitten ze onder het lcd-scherm en als de camera op je buik hangt, kan het gebeuren dat deze knopjes ongemerkt worden ingedrukt. Dat behoort met de nieuwe layout gelukkig tot het verleden.
Ten opzichte van de EOS 50D is de 'bobbel', waarin zich het pentaprisma bevindt hoger geworden. Dit komt ten goede aan de grootte van het zoekerbeeld, wat vooral bij lichtsterke lenzen helderder en groter is dan van andere EOS-camera's met een APS-c sensor. Een van de grootste veranderingen en geheel uniek voor de EOS-sen in de xxD- en xD-serie is een aparte Aan/uitknop. Dit was blijkbaar een wens van veel fotografen en als je er eenmaal aan gewend bent, is het inderdaad minder verwarrend dan de vorige Aan/uitknop die eigenlijk twee functies had, namelijk aan/uit en activeren van het hoofdinstelwiel. Deze laatste heeft nu een eigen Lock-knop gekregen. Hoewel Canon nog vasthoudt aan een Direct-printknop heeft deze in de opnamestand een nieuwe functie gekregen om snel te kunnen wisselen tussen RAW en JPEG. Om de opname-instellingen ook op het lcd-scherm te zien, beschikt de EOS 7D over een aparte Q-knop. Voorheen moest dat met een druk op de joystick. Een algehele verbetering van alle knopjes en klepjes is verder dat ze stof- en spatwater zijn afgedicht, zoals bij de 1D-serie. Als je dus met de EOS 7D (mét een L-lens) in de regen of sneeuw terecht komt, hoef je niet direct bang te zijn voor storingen.
Als we de body voorzien van een EF 24-105mm 4L en we nemen hem in de hand, dan is ze perfect in balans en passen de contouren van de body vloeiend in de vorm van onze rechterhand. 'It fits like a glove'. Je duim bedient intuïtief het hoofdinstelwiel, de joystick en de Live View knop en alleen wanneer je heel dikke vingers hebt komt de AF-ON knop ietwat in het gedrang. De grip aan de rechterzijde is nagenoeg hetzelfde uitgevoerd als bij de EOS 50D en biedt optimaal comfort en houvast. De wijsvinger kan zonder problemen de ontspanner en het instelwiel bedienen zonder dat je daar bij na hoeft te denken.
Zetten we de camera aan, dan is hij meteen paraat. De sensorreiniging wordt desgewenst direct onderbroken als de ontspanner half wordt ingedrukt. Een druk op de menu-knop laat de menustructuur zien bekend van de laatste generaties EOS-sen en op het hoge resolutie VGA-lcd-scherm is dat een zeer aangename gewaarwording. Weinig andere merken bieden een dergelijk overzichtelijke en goed leesbare menuweergave. Wil je een overzicht van de opname-stellingen, druk dan op de Q-knop en met dezelfde helderheid kun je alle opnameparameters snel instellen. Het grote instelwiel en de joystick blinken dan uit in snelheid en gemak. De gekozen waarden worden volledig overgenomen op het status-lcd en zo heb je als veeleisende fotograaf altijd snel overzicht hoe de camera ingesteld is. Je maakt dus nooit grote missers met een foute witbalans- of ISO-instelling. Veel van de opnameparameters zijn bovendien ook nog te zien in de zoeker, dus als je de knopjes blindelings kunt vinden, kun je de status van je camera aanpassen zonder dat je de camera van je oog neemt. Super. Overigens zijn veel knoppen te personaliseren. Het is niet zo dat je aan elke knop elke willekeurige functie kunt koppelen, maar je kunt de bediening van de camera toch in enige mate personaliseren.
Kijken we door die nieuwe zoeker van de EOS 7D, dan worden we blij van het grote heldere beeld en zien we geen verschil met het zoekerbeeld van de EOS 1D markIII. Ten opzichte van de EOS 5D markII is het beeld in de zoeker iets kleiner, maar dan moet je wel goed kijken. De blijdschap bij het zoekerbeeld van de EOS 7D heeft ook betrekking op de mogelijkheid om een raster te projecteren op het matglas. Handig voor het maken van de vlakverdeling van de compositie en het bepalen van een rechte horizon. Je hoeft dus geen speciaal matglas toe te passen. Gevolg is wel dat het raster en de scherpstelpunten niet zichtbaar zijn als de camera in de slaapstand staat of uit is.
Praktijkervaringen
Het is niet zinvol om de complete lijst met specificaties en nieuwe functies hier te bespreken. Deze kun je beter zelf in een verloren uurtje op de site van Canon bekijken. Waar het in deze review om gaat is het praktisch nut van de diverse nieuwe snufjes en specs. Over de bediening van de EOS 7D zijn we zeer te spreken. Deze was al goed bij de nieuwere EOS-modellen, maar heeft toch weer een stapje omhoog gedaan met de nieuwe Aan/uitknop, de Q-knop, de Live View en Video start/stopknop en ook de nieuwe M-Fn knop. Deze hadden we slechts zijdelings genoemd, maar ze speelt een rol in het nieuwe autofocussysteem van de EOS 7D en geeft de gelegenheid om snel van AF-gebied te wisselen.
Nu we daar toch aanbeland zijn, is het AF-systeem van de EOS 7D een zeer welkome vernieuwing. Eigenlijk hadden we deze al op de EOS 5D mkII verwacht, maar nu dan toch op deze nieuwe boreling. Het AF-systeem is volledig opnieuw ontworpen waarbij dezelfde architectuur is gebruikt als bij de EOS-1 serie en het systeem heeft een separate processor voor het uitvoeren van AF-berekeningen. Hierdoor kan de EOS 7D in combinatie met de AI SERVO II AF scherpe beelden van bewegende voorwerpen opnemen met 8 beelden per seconde. Uniek op dit niveau is dat alle 19 punten in de EOS 7D AF-sensor 'cross-type' punten zijn bij f/5.6 of snellere objectieven. De EOS 7D beschikt tevens over Spot AF, een nieuwe modus die een kleiner deel van de sensor gebruikt voor het scherpstellen. Dit is handig bij kleine onderwerpen met een gedetailleerde achtergrond die de AF-sensor anders kan afleiden. Nieuw is ook Zone AF dat de selectie automatisch beperkt tot één van de vijf zones. Hierdoor kunnen fotografen zorgen dat een bepaald onderwerp automatisch wordt geselecteerd.
Het nieuwe autofocussysteem maakt deel uit van het nieuwe meetsysteem, intelligent Focus Color Luminance (iFCL). Deze meet onder andere de belichting in 63 zones en koppelt dit aan de scherpstelpunten, zodat bij het instellen van de belichting beter onderscheid gemaakt wordt tussen hoofdonderwerp (scherp of bijna scherp) en de achtergrond (onscherp). We hebben de EOS 7D niet kunnen betrappen op een foute belichting, hoewel hoog contrast en tegenlicht in het onderwerp toch nog altijd meedenken van de fotograaf vraagt in het maken van keuzes.
Zoals we konden verwachten is de EOS 7D uitgerust met een filmfunctie en wel de meest uitgebreide tot nu toe van zowel EOS-camera's als ook andere merken. De belichting is volledig te controleren en met 1080p (30, 25 of 24 fps) en 720p en VGA (beide 60 fps en 50 fps) is de kwaliteit ongekend. Het bestandsformaat MOV (Quicktime) is universeel op computers te gebruiken zonder moeilijke conversies en zwaar rekenwerk. De 720p en VGA zijn vloeiend in slow motion af te spelen. Worden korte sluitertijden gebruikt, dan kunnen uit de video bij 1080p scherpe foto's geëxtraheerd worden op 1920 bij 1080, voldoende voor een heel goede standaardafdruk. Tijdens het opnemen van video is alleen contrast-AF beschikbaar via de sensor. Dat is minder snel dan de gewone autofocus, maar bij de EOS 7D al beter dan bij de EOS 5D markII. Ook kan bij de EOS 7D de ontspanner gebruikt worden om in Live View en filmen scherp te stellen en dat werkt toch een stuk natuurlijker dan met de AF-ON knop.
Twee nieuwe opties die bij andere merken al langer aanwezig zijn, zijn de mogelijkheid om draadloos te flitsen en om een ingebouwde waterpas te kunnen activeren en gebruiken. Beide hebben we uitgetest en het draadloos flitsen met onze Speedlight 580 EXII is een belangrijke aanvulling op de flitsertoepassing. De elektronische waterpas is leuk en werkt zowel in horizontale richting als in het kantelvlak. Dat laatste is exclusief voor Canon EOS. Je kunt de EOS 7D dus in alle richtingen exact waterpas positioneren. Daar heb je dan wel een stabiel statief voor nodig. Voor landschaps- en architectuurfotografen een bijzonder handig stukje gereedschap.
Resultaten
Snelheid
Zoals gezegd is de EOS 7D meteen paraat als ze wordt aangezet. Afhankelijk van de gebruikte lens en aanwezige hoeveelheid licht heeft de autofocus het onderwerp direct te pakken, waarna zonder vertraging meteen de ontspanner kan worden doorgedrukt. Wegschrijven naar de geheugenkaart verloopt via een buffer, zodat meteen de volgende foto gemaakt kan worden. Zet je de camera (met Ultra DMA CF kaart, 45 MB/s) op de 'motordrive' dan schiet ze maar liefst 8 JPEG's per seconde tot 120 opnamen genomen zijn en tot 15 foto's als de camera op RAW+JPEG (samen 35 MB) staat. Dit evenaart de prestaties van de EOS 1D markIII, die wel 10 fps opneemt, maar van slechts 10 Mp. We hebben dus zeker niet klagen voor een camera in deze prijsklasse en ze steekt op het punt van 'motordrive' (JPEG en JPEG/RAW) met kop en schouders boven de 'concurrentie' uit. De EOS 7D kan overigens zo snel zijn, dankzij zijn twee DIGIC IV processoren, die dus 280 MB/s (8 x 35MB) kunnen verwerken.
Het terugkijken van de foto's gaat met dezelfde snelheid als opnemen. Als je snel aan het hoofdinstelwiel draait, dan flitsen de foto's als een film aan je voorbij. Niets, maar dan ook niets in deze camera stelt het geduld van de fotograaf op de proef en dat geeft je het vertrouwen dat geen fotomoment aan je kan ontsnappen, behalve dan door je eigen onoplettendheid.
Beeldkwaliteit
Diep in ons hart waren we toch wel een beetje bang voor de beeldkwaliteit van de EOS 7D. Een aantal van 15 miljoen pixels op de APS-c sensor van de EOS 50D was wel 'class-leading', maar verhinderde toch enigszins een verbetering van de beeldkwaliteit in RAW bij hoge ISO ten opzichte van de EOS 40D. ISO 1600 bij JPEG met standaard ruisonderdrukking is bij de EOS 40D en EOS 50D bruikbaar, maar minder ruis bij ISO 3200 zou in sommige situaties toch wel welkom geweest zijn
Nu Canon de 'pixellat' met de EOS 7D nog hoger gelegd heeft, is de vraag hoe de beeldkwaliteit zich hierbij houdt. Niet alleen bij hoge ISO's, maar ook al bij ISO 100. Want ruisonderdrukking kan met zoveel pixels zelfs in die regionen al destructief zijn.
Maar onze vrees is toch redelijk ongegrond gebleken. Door een volledig nieuwe architectuur van de sensor zijn de engineers van Canon er toch weer in geslaagd het lichtopvangrendement van de afzonderlijk pixels verder te verhogen. Ook wordt gewerkt met een dubbele ruis-onderdrukking, waarvan de eerste stap al op de sensor gebeurt. Deze 'truc' hebben we ook al bij andere merken gezien. Bovendien zou de DIGIC IV de beeldvorming nog beter uitvoeren dan zijn voorgangers.
Zien is echter geloven en we hebben testopnamen van de EOS 7D vergeleken met die van de EOS 50D en EOS 5D markII. Bij gelijke instellingen van de camera's met Standaard ruisonderdrukking hebben we bij ISO 100, 800, 1600, 3200 en 6400 foto's gemaakt van onze 'testcase'. Dat is geen real-life, maar wel maatgevend voor beoordeling van het onderling verschil. Omdat de drie camera's een verschillende resolutie hebben, is vergelijken van ruis en scherpte niet zo eenvoudig en hebben we alle foto's (bicubisch) geresampled naar de resolutie van de EOS 7D, zijnde 5184 x 3456 pixels. Beelden van de EOS 50D (15 MP) zijn dus vergroot en die van de 5D markII (21 Mp) verkleind.
Bij ISO 100 leveren alle drie camera's een smetteloos beeld af, waarbij de EOS 5D markII toch duidelijk de winnaar is. Bij de EOS 7D en 50D zien we namelijk bij 400% (!) in Photoshop toch iets wat op JPEG-artefacten door ruisonderdrukking lijkt. Kijken we naar de JPEG's bij ISO 1600, dan nestelt de EOS 7D zich keurig tussen de EOS 50D en EOS 5D markII. Die plaats weet hij ook te behouden bij ISO 3200, waarbij de ruisonderdrukking bij de APS-c EOS-sen toch wel zijn tol begint te eisen. Pixels worden 'versmeerd' en detail gaat verloren. We hebben echter afdrukken gemaakt van 30 bij 20 cm en die zien er voor de EOS 7D nog prima uit. Bij ISO 6400 is de beeldkwaliteit verder afgenomen, maar een print van 18 bij 13 ziet er toch heel behoorlijk uit. Voor alle resultaten bij hoge ISO's (> 800) is het overigens uitermate belangrijk dat de opname goed belicht is en de juiste witbalans gekozen is. Eventueel aanwezige ruis wordt dan niet versterkt door correcties in de nabewerking. Boven ISO 1600 moet bewerking van de JPEG-opnamen zoveel mogelijk worden beperkt. Overigens dient te worden opgemerkt dat de kleuren bij deze drie EOS-camera's zelfs bij ISO 6400 niet vervagen en hun verzadiging grotendeels behouden. Een prima prestatie en van niet te onderschatten belang.
Bekijken we in Digital Photo Professional de RAW-beelden bij hoge ISO, dan zien we dat de twee APS-c camera's elkaar niet veel toegeven en de ruisonderdrukking op de sensor van de EOS 7D goed zijn werk doet. De helderheidsruis is een fractie minder dan die van de EOS 50D en ook het kleurruisniveau ligt iets lager. Hoe acceptabel de kwaliteit van de EOS 50D en zeker de EOS 7D ook is, de ruisniveaus van de EOS 5D markII blijven van 'buitencategorie' en zijn in RAW ruim een stop beter dan van de EOS 7D. De instellingen van de conversie in DPP waren als op de camera, maar met de Luminance NR (noise reduction) op nul en de Chromatic NR op 10, om de echte korrelruis te kunnen beoordelen bij maximaal detail.
Conclusie
De perfecte camera bestaat (nog) niet en ook de EOS 7D is dat niet. Maar hij komt toch al aardig dicht in de buurt. Zijn ontwerp, uitvoering, bediening en mogelijkheden kennen in combinatie met het grote assortiment Canon-accessoires op dit moment van schrijven, zowel binnen de EOS-reeks als ook andere merken, hun weerga niet. We durven gerust te stellen dat in deze prijsklasse de EOS 7D de meest complete camera is die momenteel verkrijgbaar is en het meeste waar biedt voor zijn geld. Hij vult in prijs en prestatie probleemloos het gat tussen de EOS 50D en de 5D markII.
Dat hij niet perfect is, merk je overigens pas als je met een EOS 1D markIII sport en actie fotografeert. De EOS 7D doet het op dat punt voortreffelijk, maar de 1D markIII is toch net iets alerter (kortere zoeker black-out) en ook de constructie en handligging met zwaardere lenzen is met de 1D markIII beduidend beter. Een ander punt waarop de EOS 7D niet met de eer gaat strijken is de beeldkwaliteit. Hij doet het zeker niet onverdienstelijk - zelfs bij ISO 3200 levert hij bruikbare beelden af - maar de beeldkwaliteit van de EOS 5D markII blijft onovertroffen, bij zowel hoge als lage ISO's. Al met al mag de introductie van de EOS 7D toch als een mijlpaal worden beschouwd en belooft de toekomst ons nog veel moois.