Laatst plaatste ik een foto van de volle maan op de social media, waarbij ik behalve de exif-gegevens ook de pixeldiameter van de maan noemde. Hierop kreeg ik de vraag wat ik daarmee bedoelde, de pixelformaat van de maan. In dit artikel een korte uitleg.

De maan
De maan is het hemellichaam dat het dichtst bij de aarde staat en eromheen draait. Ze is duidelijk zichtbaar aan het firmament en daarom ook redelijk eenvoudig te fotograferen. Als we het hebben over de fysieke diameter van de maan dan bedraagt deze 3476 km. De afstand tot de aarde varieert tussen 363.345 km en 405.500 km (gemiddeld 384.450 km). Wil je alles weten over de maan, kijk dan eens op Wikipedia (klik hier).

Pixelformaat
Maar wat is nu de pixelformaat of -diameter? Daarvoor kijken we eerst algemeen naar de grootte van een willekeurig voorwerp in het zoekerkader van een camera. Een voorwerp zien we groter in de zoeker als we
• dichter bij het voorwerp komen
• een langer brandpunt gebruiken
• een kleinere uitsnede uit het gehele kader maken door een cropfactor.
Bij macrofotografie bijvoorbeeld gebruiken we deze drie variabelen in hun maximale zin om een voorwerp zo groot mogelijk op de foto te krijgen.

Bij het fotograferen van de maan kunnen we wel een langer brandpunt kiezen en een camera met een kleinere sensor gebruiken (cropfactor), maar de afstand tussen de maan en de aarde kunnen we niet significant verkleinen. Overal waar je staat op aarde – in Nederland of in Australië – zal de maan bij gebruik van een dezelfde camera met dezelfde telelens dus altijd even groot in het kader staan. Oftewel de fysieke diameter van de maan in de zoeker zal met die camera/lens overal gelijk zijn, want in principe geldt overal dezelfde verkleiningsfactor bij die bepaalde combinatie camera en lens. We hebben dit al eens gezien bij de beschouwing van brandpunt versus zonsondergang en bekijk in dat kader deze video: klik hier.

Er is echter een vierde aspect dat de digitale grootte van een voorwerp op een foto bepaalt en dat is de dichtheid van de pixels op de sensor. Stel dat je de maan fotografeert bij een brandpunt van 400mm op een APS-C camera. De fysieke diameter van de beeltenis van de maan op de sensor bedraagt dan ongeveer 16% van de breedte van de sensor (22,5mm) en dus 3,56mm. Stel dat die APS-C camera een EOS 80D is met 24 Mp, zijnde 6000 pixels in de breedte, dan is de pixeldiameter van de maan 0,16 * 6000 = 960 pixels. Is de camera echter een EOS 90D/R7 met 32 Mp en 6960 pixels in de breedte, dan wordt de pixeldiameter van de maan dus 0,16 * 6960 = 1115 pixels. Je hebt de maan dan dus groter gefotografeerd met meer detail, terwijl je in deze zoeker van beide camera’s hetzelfde ziet.

Rekenvoorbeeld
Ik ben in het bezit van een full-frame EOS R6 met 20 Mp en een EOS R7, APS-C met 32 Mp. Als ik met deze twee camera’s en mijn RF 100-400mm f/5.6-8 IS bij 400mm de maan fotografeer, dan is de diameter van het beeld op de sensor respectievelijk 10% en 16% van de totale breedte van de sensor. De EOS R6 heeft 5472 pixels in de breedte en bij de EOS R7 zijn dat 6960 pixels. Als je beide breedtes vermenigvuldigt met de genoemde percentages, dan is de pixeldiameter van de maan op de foto van de EOS R6 ongeveer 540 pixels en bij de EOS R7 maar liefst 1115! Dus meer dan 2x zo groot en het oppervlak van de maan is dus op de EOS R7 4x zo groot!! Je kunt die maan dus 2x zo groot afdrukken of 2x meer beeldvullend op een beeldscherm/beamer tonen.

Deze factor 2x tussen de EOS R6 en EOS R7 geldt echter niet alleen voor foto’s van de maan, maar is ook heel relevant bij macro of wildlife. Een libel fotografeer je met de EOS R7 – met dezelfde macrolens op dezelfde afstand – 2x zo groot als met de EOS R6. En dat is ook zo met een leeuw of olifant in Afrika.

De grootte van een afdruk bij gelijke dpi's en hoe groot de maan dan op de foto staat.

1 op 1 weergave op een full-HD monitor (1080p) van de maan gefotografeerd bij 400mm.

Samenvatting
Dit artikel is duidelijk bedoeld voor de rekenaars onder de fotografen, maar hopelijk maakt het voor iedereen duidelijk dat niet alleen brandpunt en cropfactor de grootte van een onderwerp bepalen, maar dat ook het aantal pixels op de sensor een significante rol speelt. Niet alleen bij de maan, maar bij elke onderwerp.

Gerelateerd artikel
De maan fotograferen: klik hier.