Het is waarschijnlijk vanwege mijn technische achtergrond dat ik een meer dan gemiddelde interesse heb in de toekomst van fotografie. Fotograferen we over 10 jaar nog ter plaatse met een camera en lens of maak je dan vanachter je computer foto’s? Zal het dan nog steeds nodig zijn om fysiek op de juiste plaats op de juiste tijd aanwezig te zijn voor een zonsondergang of komt dat dan allemaal uit de 'digitale hoge hoed'? Worden passie en beleving vervangen door 'enen en nullen'?
Toen ik in de vorige eeuw voor de eerste keer met het kloonpenseel een vlekje wegwerkte op een gescande foto, wist ik niet wat er ruim 20 jaar later allemaal mogelijk zou zijn. Lange tijd is het kloonpenseel het enige gereedschap geweest om een foto aan te passen. Ook kon je natuurlijk elementen van meerdere foto’s tot een nieuw beeld samenstellen. Maar echt intelligent was het tot 10 jaar geleden eigenlijk niet zo. Dat veranderde toen we in Photoshop het Patch- en Move-tool ter beschikking kregen. Een persoon iets naar links zetten of een wolkje erbij in de lucht, was geen probleem meer.
Adobe is sindsdien nog verder gegaan in de vorm van cloud computing. Gebruik je bij alle compositiegereedschappen onderdelen van de bestaande foto, bij cloud computing geef je aan dat je bijvoorbeeld een boom op de voorgrond van een landschapsfoto wilt vervangen door een rotsblok en vervolgens gaat de software in een online beeldbank op zoek naar een rotsblok met vergelijkbare lichtomstandigheden. Deze wordt automatisch naadloos in de bestaande foto gemonteerd en iedereen zal geloven dat er een rotsblok lag in plaats van een boom. Zoek maar eens op YouTube met de opdracht Adobe Sensei en je zult mooie staaltjes van kunstmatige intelligentie (Ai) zien.
Nvidia (bekend van videokaarten) gaat nog een stap verder met Ai en heeft het over neurale netwerken bij hun project GauGAN. Daarmee kan van een abstract tekeningetje eenvoudig een realistisch beeld gemaakt worden. Kijk maar eens naar deze clip hoe eenvoudig dat is. Je hoeft dan niet meer naar de Alpen om een berglandschap te ‘fotograferen’.
Bovenstaande voorbeelden zijn voor mij – de gewone fotograaf – allemaal nog een ‘ver van mijn bed show’, maar computational photography komt toch langzaam dichterbij. Iedereen kan namelijk op dit moment een lucht vervangen in Luminar 4 van Skylum, waarbij het resultaat nauwelijks van echt te onderscheiden is. Luminar vervangt niet alleen de lucht, maar past ook de hele sfeer van de foto aan. Een zonnig kiekje op het middaguur tover je met een muisklik om tot een zonsopkomst in de vroege uurtjes. Zo hoef je nooit meer vroeg je bed uit. Kijk maar eens naar de mogelijkheden van Luminar 4 op het YouTube-kanaal van Skylum (klik hier).
David Bergman van Adorama TV maakte me attent op Set.a.light 3D van Elixxier Software (klik hier). Een programma om virtuele studiofotografie mee uit te voeren (klik hier). Ik heb een proefversie geïnstalleerd en heb ademloos ervaren hoe je op je beeldscherm in real time niet alleen de achtergrond, flitsers, camera en lenzen en props kunt aanpassen, maar ook de outfit, styling, visagie en pose van het model – letterlijk – tot in de puntjes kunt regelen. Allemaal levensecht.
Natuurlijk zie je in het eindresultaat nog wel iets kunstmatigs in het portret, maar het zal niet lang meer duren voordat de ogen werkelijk gaan spreken en niet meer van echt te onderscheiden zijn. Als dat zo is, is er dan nog wel werk voor studiofotografen en modellen?
De conclusies bij de verschillende voorbeelden zijn natuurlijk een beetje kort door de bocht en vooral beschouwd vanuit een technische hoek, maar zal fotografie de komende decennia gaan veranderen? Zullen de passie en beleving om met een camera in het veld je verhaal te vertellen vervangen worden door de 'kilte van een viruele wereld'? Hoe denk jij hierover?
P.S. Weet je overigens een goede Nederlandse vertaling voor computational photography? Laat het me dan weten.