De menu’s op digitale camera’s worden steeds uitgebreider. Als je er bij jouw camera eens op je gemak doorheen bladert, dan zul je echter merken dat je veel opties nooit gebruikt. Enerzijds omdat je het bestaan ervan niet kent en anderzijds omdat je hun praktisch nut niet weet. In het kader ‘onbekend maakt onbemind’ kijken we in dit artikel daarom naar de opties Veiligheidsshift, Sluitertijdbereik en Diafragmabereik. Eerst behandel ik de theorie en de werking en vervolgens vraag ik voor de praktische inzetbaarheid de hulp van de lezer.
Veiligheidsshift
De menu-optie Veiligheidsshift (menu Instellingen, oranje) bestaat al de nodige jaren op zowel consumenten- als pro-modellen. De naam zal je misschien vaaglijk bekend zijn. Het heeft namelijk betrekking op de belichting van je foto’s en als je Veiligheidsshift activeert (default: uit), dan zal de camera in de P-, Av- of Tv-stand ingrijpen als bij de gekozen instellingen van de belichtingsdriehoek een foto niet correct belicht zal zijn (vaak te donker). De camera zal dan een zelf ingestelde vaste waarde tóch te veranderen ten behoeve van een goede belichting. Je kunt kiezen of de camera sluitertijd/diafragma moet aanpassen of – enkele camera’s – de ISO.
Een voorbeeld. De Veiligheidsshift staat uit. De camera staat in de Tv-stand. Je hebt buiten gefotografeerd met 1/400s en ISO 100 en laat de camera het diafragma bepalen. Onverwacht moet je binnen een foto maken en in de haast let je niet op sluitertijd of ISO. Als je vervolgens die foto wilt maken bij het weinige aanwezige licht, dan zal de camera dus het maximale diafragma moeten kiezen om bij een dergelijk korte sluitertijd en lage ISO toch een goed belichte foto te krijgen. Is dat maximale diafragma (bijvoorbeeld f/1.8) niet groot genoeg, dan zie je in de zoeker als waarschuwing dat de waarde van het diafragma begint te knipperen, omdat de foto onderbelicht zal zijn. Maak je de foto toch, dan zal de foto te donker zijn.
Had in dit geval de Veiligheidsshift aangestaan, dan had de camera tijdelijk ingegrepen door óf een langere sluitertijd te kiezen óf door de ISO te verhogen. Het gevolg is dan een goed belichte foto, maar met óf meer kans op bewegingsonscherpte óf meer ruis. Probeer het zelf maar eens met jouw camera. Veiligheidsshift werkt overigens niet in de M-stand, dus daarin houd je wel volledige controle.
Sluitertijd- en diafragmabereik (Tv/Av-bereik)
Twee opties die je op EOS-camera’s in nieuwere modellen en in het hogere segment kunt vinden, zijn Sluitertijdbereik en Diafragmabereik. De beide termen spreken voor zich. De toepassing misschien minder.
Afhankelijk van het model camera en van de keuze van de sluiter (M of E), varieert de sluitertijd tussen 30 seconden en 1/8000s (soms 1/4000s, soms 1/16000s). Dit bereik van 30” tot 1/8000s kun je met de optie Sluitertijdbereik beperken met de optie Sluitertijdbereik. Dus van bijvoorbeeld 1/250s tot 1/2000s. Dit bereik geldt als je zelf de sluitertijd kiest in de M- en Tv-stand of wanneer de camera in de P- of Av-stand zelf de sluitertijd moet kiezen.
Diafragmabereik werkt in wezen hetzelfde als Sluitertijdbereik, maar dan met het diafragma. Je kunt nu het bereik van het diafragma beperken. Normaal bepaalt de fysieke uitvoering van de lens de grootste en kleinste lensopening, maar met Diafragmabereik kan de fotograaf dat bereik zelf kiezen binnen de grenzen die de lens stelt. Dus op een RF 35mm f/1.8 IS lens met een fysiek bereik van f/1.8 tot f/22 kun je in de M- en Av-stand bijvoorbeeld f/4 als grootste diafragma instellen en f/16 als kleinste. En in de P- en Tv-stand zal de camera dan een waarde tussen f/4 en f/16 kiezen.
Veiligheidsshift en Tv/Av-bereik
Met instellingen voor het Tv/Av-bereik beperk je dus het gebied tussen de uiterste waarden van sluitertijd en diafragma. In de P-, Av- en Tv-stand worden die beperkingen indien nodig genegeerd als de Veiligheidsshift geactiveerd is. Dus heb je de kortste sluitertijd beperkt tot 1/250s, dan zal de camera in de Av-stand in een donkere situatie tóch een langere sluitertijd kiezen. Of het diafragma tot f/4, dan kiest de camera in de Tv-stand toch f/1.8. |
De praktijk
Hopelijk is met bovenstaande toelichting de werking van de genoemde drie functies duidelijk. Maar nu de vraag. Waar kun je ze in de praktijk voor gebruiken? Persoonlijk heb ik wel een paar heel specifieke gevalletjes bedacht, maar kan er dan nog steeds niet echt het algemeen praktisch nut van zien. Daarom de vraag aan jou. Gebruik jij de opties Veiligheidsshift, Sluitertijdbereik en/op Diafragmabereik wel eens, in welke gevallen en waarom? Laat het me weten onder dit artikel of mail jouw ervaringen naar info@eoszine.nl. Ik ben heel benieuwd en hoop dit artikel uiteindelijk zo aan te kunnen vullen dat veel lezers Veiligheidsshift, Sluitertijdbereik en/of Diafragmabereik in de toekomst zullen gaan gebruiken.
