Als je met een camera met een fotorolletje een opname maakt, het rolletje niet doordraait en vervolgens nog een opname maakt over de vorige heen, dan gebruik je een techniek die meervoudige belichting wordt genoemd. Bij een digitale camera is dit normaal gesproken niet mogelijk, omdat het opgenomen beeld direct weggeschreven wordt naar het geheugenkaartje en de sensor weer op nul wordt gezet. Vanaf de EOS 70D is het mogelijk om met verschillende EOS-modellen dat wegschrijven uit te stellen en zo dus een serie foto’s te maken voor een dergelijke meervoudige belichting.
.
| Denk je na het lezen van dit artikel 'dat kan ik ook - en beter - met mijn EOS' of heb je met die camera al originele foto's gemaakt gemaakt met Meervoudige belichting, deel ze dan met onze lezers en stuur ze naar de redactie (sRGB, 1800 px breed)! (klik hier voor eerste resultaten) |
Werking
De optie Meervoudige opnames is bij de EOS 70D te vinden in de 4e rode tab van het menu en kent verschillende instellingen. Belangrijkste opties daarbij zijn het aantal te combineren opnamen (2 t/m 9) en hoe de opnames met elkaar moeten worden gecombineerd, Additief of Gemiddeld. In de modus Additief worden de belichting per foto simpelweg gestapeld en dat betekent dat afhankelijk van het aantal meervoudige opnames, het beeld onderbelicht moet worden. Gebruik je twee foto’s, stel dan een belichtingscompensatie van -1 Ev in, bij drie foto’s -1,5 Ev en bij vier foto’s -2 Ev. Dus het aantal stops onderbelichting is steeds het aantal foto’s gedeeld door twee. In de modus Gemiddeld regelt de camera de onderbelichting zelf en wel zodanig dat de gelijkblijvende achtergrond uiteindelijk normaal belicht is.Als je met een fotorolletje een meervoudige belichting doet, dan werk je eigenlijk blind, want je kunt het tussenresultaat niet zien. Met de EOS 70D behoort dat tot de verleden tijd als je Meervoudige belichting gebruikt in combinatie met Live view. Na het maken van elke foto wordt het resultaat van dat moment getoond en dat kun je bovendien weer gebruiken voor de kadering van de volgende opnames in de meervoudige reeks.
Photoshop
Meervoudige belichting is natuurlijk ook te bewerkstelligen door verschillende foto’s als lagen op elkaar te leggen. Je kunt dan de transparantie van een laag aanpassen, de samenvoegmodus kiezen en zelfs met maskers of het Gumgereedschap montages maken. Werk je daarbij in JPEG, dan verlies je in 8-bits mogelijk kwaliteit. Zou je de meervoudige belichting in Photoshop op het hoogste kwaliteitsniveau willen doen, dan zou je eigenlijk in RAW moeten werken, maar daarbij kun je geen lagen combineren, mits je de RAW-foto’s eerst omzet naar 16-bits ProPhotoRGB. |
Creatief
De toepassing van meervoudige belichting moet vooral gezocht worden in de creatieve hoek, waarbij je eigen fantasie vaak de beperkende factor is. We noemen hier een aantal mogelijkheden, waarvan we de eerste vier opties met een voorbeeld toelichten.
• Scherpstelpunt veranderen
• In-/uitzoomen tijdens of na belichting
• Schrijven met (gekleurd) licht
• Bewegen van de camera
• Verplaatsen van voorwerpen tijdens of na belichting
• Diafragma veranderen na elke belichting
• Sluitertijd veranderen na elke belichting
• Flitsen bij eerste foto, bewegen bij tweede foto
In de praktijk betekent het dat je de camera zoveel mogelijk zelf instelt. Dus handmatig belichten, handmatig scherpstellen en misschien zelfs een handmatige witbalans. Je hoeft hierin niet heel ervaren te zijn, want je kunt naar hartenlust experimenteren en afhankelijk van de resultaten de instellingen aanpassen. In veel gevallen is het ook raadzaam om vanaf statief te werken eventueel in combinatie met de zelfontspanner of een afstandsbediening. Werk sowieso in RAW om achteraf het beeld nog op het hoogste niveau te kunnen optimaliseren. Als je meervoudige belichting toepast bij voldoende daglicht, dan zijn de resultaten vaak letterlijk ‘schimmig’, omdat sommige voorwerpen maar een gedeelte van de totale belichtingstijd op een bepaalde plaats staan. Leuker is het om met een donkere achtergrond te werken, waarbij het hoofdonderwerp wel ruim belicht wordt. De voorwerpen op de samengestelde opname zijn dan veel minder transparant.
EOS 70D
Bij de EOS 70D is het mogelijk om een serie opnamen van een Meervoudige belichting tussentijds te onderbreken en beelden te verwijderen. Bovendien kan een reeks eerder afgebroken worden en daarna opgeslagen. Leuk is ook dat een eerder gemaakte foto op het geheugenkaartje als beginopname van de reeks gekozen kan worden. Zo kun je foto’s combineren van totaal verschillende locaties of tijdstippen.Van een Meervoudige belichting wordt alleen het eindresultaat opgeslagen. |
Voorbeelden
Hieronder volgen een paar praktijkresultaten van Meervoudige belichting met een EOS 70D.
 |
| Eerste belichting: vanaf statief ingezoomd en handmatig scherpgesteld op vlam bij grootste diafragma. Tweede belichting: vlam helemaal uit focus gedraaid, waardoor lichtcirkel ontstaat rond de scherpe vlam van eerste belichting. |
| |
 |
 |
| Vanaf statief en handatig scherpgesteld op drie kaarsjes naast elkaar. Eerste belichting: f=135mm. Tweede belichting: f=90mm. Derde belichting: f=50mm. Bij de bovenste foto is niet gezoomd tijdens de belichtingstijd. Bij de onderste foto is tijdens de eerste en tweede belichting uitgezoomd, waardoor strepen ontstaan. |
| |
 |
| Vier belichtingen. Camera op statief. Zwarte achtergrond in schemerruimte. Sterk onderbelichten. Handmatig scherpstellen. Per opname cijfer getekend met een gekleurd led-lampje. Tijdens de meervoudige belichting zie je de cijfers van de vorige belichtingen netjes in beeld voor nauwkeurig 'schrijven'. Omdat het vier verschillende opnamen zijn, zijn er geen ongewenste 'verbindingslijnen' tussen de cijfers. |
| |
 |
| Drievoudige belichting. Eerste belichting: kaarsje links. Tweede belichting: statiefkop iets horizontaal draaien tijdens het belichten. Hierdoor ontstaat een lichtspoor. Derde belichting: kaarsje rechts. |
Samenvatting
Wie op zoek is naar onderscheidende fotografie kan niet voorbij aan de mogelijkheden van Meervoudige belichting. De EOS 70D beschikt over deze veelzijdige functie en op een regenachtige zondagmiddag kun je alle facetten ervan rustig op je gemak onderzoeken, waarbij je eigen creativiteit de beperkende factor zal zijn.
| Lezersfoto's |
|
 |
 |
| Nel van Meurs |
Nel van Meurs |
 |
 |
| Yvonne aan de Wiel |
Yvonne aan de Wiel |
 |
• De foto van de paddenstoelen bestaat uit twee totaal verschillende beelden, waarvan het eerste beeld is scherp gesteld op de paddenstoelen en de tweede foto op de takken van een boom die verderop stond. De kleuren in de achtergrond zijn afkomstig van de herfstbladeren rond de paddenstoelen.
• De foto van de beuk bestaat ook uit twee beelden. Bij de eerste foto heb ik ingezoomd op de voorste tak en bij de tweede foto op de takken in de achtergrond, waarvan ik het beeld iets onscherp heb gedraaid.
• De foto van de bloemen zijn twee dezelfde beelden vlak na elkaar gemaakt, waarvan één scherpe en één onscherpe foto voor een zachtere uitstraling.
Yvonne aan de Wiel
|