Fotografie is een oneindig complex fenomeen met een nooit ophoudende leercurve. Maar dat is gelijk ook de attractie ervan. Martien Coppens, docent Koninklijke Kunstacademie Den Bosch, vertelde ons destijds dat we pas met een camera op stap mochten, als we begrepen wat observeren is. Wij als prille studenten waren wel even onthutst door z’n statement. Decennia later begreep ik wat Martien duidelijk wilde maken en daar ben ik hem nog steeds dankbaar voor!

In mijn Masterclasses heb ik dat als volgt verwoord: Leer om te observeren, om waar te nemen en ontwikkel een intuïtie om visuele aspecten in een andere context te zien, probeer je verwondering over te brengen in beelden en op deze manier je gevoel uit te drukken. Het klinkt misschien wat zweverig, maar snijdt wel hout. Want ik kan je de allerbeste camera en lenzen meegeven, maar als je het ‘niet ziet’ komt er heus geen aansprekende foto uit.

• Regel van 1/3

Dan rijst de vraag: Wat is een compositie? Het woord compositie kent veel verschijningsvormen, denk aan muziek en schilderkunst. Compositie in de fotografie betekent dat je visuele elementen zodanig in beeld plaatst, dat ze gezamenlijk een mooi geheel vormen. Een foto met een sterke compositie is aangenaam om naar te kijken. Maar een compositie kan ook emoties losmaken of verbazing wekken. De maker van het beeld stuurt dat.

Maar hoe leer ik dan te componeren? Dat is een goede vraag. Zoals gezegd moet je een geoefend oog krijgen voor een bepaalde orde en samenhang in je beeld. Er zijn mensen die er een aangeboren talent voor hebben, maar het gros moet er gewoon hard voor werken. Oefening baart kunst zegt het spreekwoord. Dus er veel mee bezig zijn en om je heen kijken. Uiteraard zijn er ook hulpmiddelen, zoals de gulden snede of de bekende regel van derden.

• Symmetrie (links) • Lijnenspel (rechts)

Maar ook voor- en achtergrondwerking, zodat je foto diepte krijgt door iets in je foto op de voorgrond te plaatsen. Enfin, het voert te ver om dat in dit blog helemaal uit te diepen. Momenteel ben ik bezig om een specifieke Masterclass te ontwikkelen over compositieleer, omdat ik zie dat veel mensen best worstelen met dit fenomeen. Ergens begin volgend jaar zal dat voltooid zijn, omdat het veel tijd kost om een inzichtelijke slideshow voor dit onderwerp te maken.

•Voorgrond en diepte

In deze blog zijn enkele foto’s afgebeeld die iets vertellen over diverse vormen van composities, zoals: regel van derden, voorgrond en diepte, symmetrie, lijnenspel, beeldvullend en verrassende invalshoeken.

Uiteraard zijn er nog meer maar dan verwijs ik je naar de Masterclass Compositieleer die volgend jaar gaat verschijnen (wordt in EOSzine aangekondigd). Bestudeer ook foto’s die jou aanspreken en tracht te ontleden waarom het totaalbeeld aangenaam oogt.

• Beeldvullend (links) • Verrassende invalshoek (rechts)

Probeer bij een volgende shoot ook eens een scène of onderwerp vanuit meerdere standpunten, invalshoeken en hoogten te maken en vergelijk die foto’s. Je zult zien dat dit een leerzame exercitie is! Wees niet ontmoedigt als het resultaat niet bevredigend is, want zoals ik in m’n aanhef al zei, heeft fotografie een oneindige leercurve. Er komt een dag dat je dat onder de knie hebt en composities maakt die tot de verbeelding spreken. Hoe mooi is dat!

De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat geduld ook niet mijn sterkste kant is, maar ik bijt me wel vast en laat nooit los. Dat heeft ertoe geleid dat ik na decennia de foto’s maak die ik altijd voor ogen had. Dat is inderdaad een lange weg, maar saai is het nooit geweest. Happy Shooting allemaal!

Tony Vingerhoets

Weelde, België 5 november 2022