Een camera met een volbeeldsensor van 36x24mm (formaat negatief/dia foto-rolletje) is nog geen gemeengoed in de fotografiewereld. Niet omdat die techniek nog in de kinderschoenen staat - de EOS 1Ds stamt uit september 2002 -, maar vooral omdat er een behoorlijk prijs-kaartje aan hangt. De Canon EOS 5D was de eerste volbeeldcamera die met een adviesprijs van 3600 euro binnen het budget van de enthousiaste (en vermogende) vrijetijdsfotograaf kwam.
Halverwege 2012 begon echter duidelijk te worden dat we de geboorte konden verwachten van een betaalbare full-frame body en in september van dat jaar bleek dat de EOS 6D te zijn. Met zijn €2029,- in Top Gear termen een ‘reasonably priced’ volbeeldcamera. Wij zijn er mee op pad gegaan en hebben hem vergeleken met de EOS 60D en de EOS 5D mark III.

Ontwerp en uitvoering
De EOS 6D is een nieuwste telg in de EOS-familie en heeft daarmee alle bekende uiterlijke kenmerken van een spiegelreflexcamera van Canon. Zoals vaak moet je naar het modelnummer op de body kijken, wil je zien om welke camera het gaat. Vergeleken met zijn kleine APS-C broertjes kun je de EOS 6D echter snel herkennen, omdat bovenop de interne flitser ontbreekt en er dus geen naad te zien is van het opklapgedeelte. De andere verschillen vragen een meer aandachtige en onderlinge vergelijking. Hij lijkt daarin nog het meest op de EOS 60D. De EOS 6D is net zo breed (146mm) en 5mm hoger (111mm/106mm) en beide camera’s wegen 755 gram. Behalve enkele cosmetische details is het verschil in ergonomie en plaatsing van knopjes tussen de EOS 60D en EOS 6D minimaal. Het grootste verschil met de EOS 60D is dat de EOS 6D - naast het ontbreken van een opklapflitser - een vast lcd-scherm heeft en helaas niet het kantel- en draaischerm van zijn oudere broer heeft overgenomen.
Ten opzichte van de EOS 5D markIII is de EOS 6D duidelijk het kleine broertje en dat merk je behalve in de afmetingen nog het meest in het gewicht. Hij weegt maar liefst 200 gram (20%) minder dan de EOS 5D markIII.
Dat de EOS 6D een volbeeldsensor heeft kun je vanaf de buitenkant misschien niet direct zien, maar wel als je door de zoeker kijkt. Dit zoekerbeeld is beduidend groter dan bij de EOS 60D en geeft je een meer ruimtelijk gevoel als je je onderwerp kadert. Als je van APS-C overstapt naar de EOS 6D zul je dit zeker als positieve beleving ervaren en waarschijnlijk nooit meer met minder genoegen willen nemen.

Mogelijkheden
De EOS 6D is een ruim gespecificeerde camera, die alle standaardmogelijkheden aan boord heeft om kwalitatief perfecte foto’s af te leveren. De fotograaf heeft alle bekende belichtingsprogramma’s en -instellingen beschikbaar en ook kleur is verregaand te personaliseren. Ze heeft 11 gevoelige AF-punten en de autofocus kan bij nog minder licht dan de EOS 5D markIII contrast onderscheiden (middelste AF-punt: -3 Ev) en een scherpstelpunt vastzetten. Voor een camera als de EOS 6D die onder andere ontwikkeld is om bij het laatste restje bestaand licht (theater, events, bruiloften) met lichtsterke lenzen optimaal te presteren, is dit geen onbelangrijk aspect.
Hoewel de EOS 6D niet de 61 AF-punten en Ai Servo-kwaliteiten van de EOS 5D markIII heeft overgenomen en dus minder geschikt is voor snelle actiefotografie, kan ze daarin toch behoorlijk goed uit de voeten en zijn onderwerpen als landschap, architectuur, natuur, portret en macro voor de 11-punts autofocus geen enkel probleem.
Voor creatieve belichtingsdoeleinden beschikt de EOS 6D net als de EOS 5D markIII over multi-exposure (meerdere belichtingen in één foto, RAW) en over in-camera HDR (JPEG), doch beide met minder mogelijkheden. Uniek voor een EOS-camera zijn bij de EOS 6D de ingebouwde Wifi en GPS, die op andere modellen alleen via optionele accessoires beschikbaar zijn. De GPS kun je aanzetten en instellen, zodat automatisch aan elke foto (RAW/JPEG) de coördinaten worden toegevoegd. Ook kun je hem laten loggen, zodat je achteraf ook de route kunt zien die je afgelegd hebt. Met het meegeleverde programma Map Utility kun je gps-gegevens en een tracklog letterlijk in kaart brengen en eventueel exporteren voor gebruik in Google Earth. De ingebouwde GPS meet ook de hoogte, maar niet de richting waarin de foto genomen is (elektronisch kompas). Dit laatste is wel het geval met de losse GP-E2 (zie review), die bovendien zijn eigen stroombron heeft. De GPS van de EOS 6D trekt zijn stroom uit de standaard accu van de camera en een of meerdere reserve-accu’s zijn dan ook geen overbodige luxe als je lang onderweg bent.
Ook een ingebouwde Wifi is nieuw in een EOS. Het mooie is dat je daarmee de EOS 6D niet alleen in een bestaand draadloos netwerk aan diverse (compatibele) apparaten kunt koppelen, maar ook als wifi-hotspot kunt gebruiken in het veld. Je kunt nu echt overal draadloos communiceren met bijvoorbeeld je telefoon/tablet, dus ook waar geen wifi-netwerk aanwezig is. Met de gratis app EOS Remote (iOS, Android) heb je dan het Live view beeld van de EOS 6D op je telefoon/tablet en kun je de camera daarmee van afstand bedienen. Op deze manier kan deze wifi-otie grotendeels het gemis van een kantel- en draaischerm op de EOS 6D overnemen. Het is even wennen en ook minder handig, maar het werkt uiteindelijk wel om je telefoon in moeilijke posities voor kaderen en scherpstellen te gebruiken.
Een andere omissie op de EOS 6D die minder eenvoudig te compenseren is, is het ontbreken van een opklapflitser en daarmee ook de mogelijkheid om draadloos te flitsen, zoals bij de EOS 60D. Een eenvoudig invulflitsje vereist dus bijvoorbeeld de Speedlite 270EX II en wil je iets creatiever flitsen, dan moet je een flitssnoer of een losse transmitter gebruiken. Voor wat betreft flitsen mist de EOS 6D ook een sync-contact en dus de mogelijkheid om met een draad een studioflitser aan te sturen.
Een functionaliteit die zich wel steeds verder ontwikkelt, is de mogelijkheid om video op te nemen in hoge kwaliteit. Er zijn verschillende videoformaten, framerates, compressiemethoden en tijdcodes. Veel instellingen zijn handmatig te doen en ook de audio - eventueel met een externe stereomicrofoon - is beter te regelen met windfilter en demping. Een aansluiting voor een hoofdtelefoon ontbreekt echter.

Bediening
De EOS 6D is een echte EOS en is in zijn bediening heel herkenbaar. Alle bekende knopjes zijn bovenop en op de achterzijde aanwezig en hun functie is eenduidig. Toch moet je weer even wennen aan de net iets andere plaatsing van bekende knopjes. De camera ligt goed in de hand en met duim en wijsvinger zijn 90% van alle handelingen uit te voeren. De bekende Q-knop geeft overzicht en toegang tot alle opnameparameters en blijft dus een uiterst nuttige bedieningsoptie. Het grote EOS-wiel bij de EOS 6D is gecombineerd met de joystick, zoals bij de EOS 60D. Je merkt dat de controle van deze duo-functie bij de EOS 6D net iets beter werkt dan bij de EOS 60D. Grootste gewenning zal zijn het inzoomen tijdens terugkijken van de foto’s. De bekende in- en uitzoomknoppen rechtsboven zijn komen te vervallen en vervangen door een loep-knopje. Met een druk op die knop zoom je tot een zelf in te stellen waarde in en met het kleine instelwiel kun je vervolgens in- of uitzoomen. Zoals gezegd is het even wennen, maar je hebt wel veel meer controle. Met één druk op de knop kun je nu bijvoorbeeld direct 1 op 1 op het scherpstelpunt inzoomen. Handig en snel. Helaas ontbreekt de vergelijkmodus, zoals die op de EOS 5D markIII te vinden is.
Wat ons tijdens gebruik opviel is dat het statusvenster bovenop de camera netjes de aanduidingen voor HDR, Wifi of GPS aangeeft, maar dat dat ten koste is gegaan van de vermelding van twee belangrijke opnameparameters, zijnde witbalans en RAW/JPEG. Je moet hiervoor nu op de Q-knop duwen en je hebt dus geen snelle visuele controle meer tijdens het fotograferen. Dat kost tijd én aandacht.
De menustructuur van de EOS 6D is klassiek volgens de normen van Canon. De verschillende onderdelen hebben hun eigen kleur, maar zijn wel losse tabs. Bij de EOS 5D markIII bestaat de structuur uit hoofdmenu’s met bijbehorende subopties. Beide methodes laten je een optie snel terugvinden en met My Menu kunnen de meest gebruikte parameters desgewenst onder één tab worden samengevoegd. Bovendien heeft de EOS 6D twee Custom-programma’s op het keuzewiel en daarmee kun je bijvoorbeeld snel overschakelen van JPEG, Ai Servo, Spotmeting, ISO 800 (actie) naar RAW, One Shot, Meervlaksmeting en ISO 100 (macro).
Zoals gezegd is de camera via Wifi ook draadloos vanaf een telefoon/tablet te bedienen. Je kunt niet alleen sluitertijd/diafragma kiezen en belichtingscompensatie en ISO instellen, maar ook het scherpstelvlak aantikken met je vinger en daarop met contrast-AF scherpstellen. De belichting en kleur van de opname worden op het beeldscherm van je telefoon/tablet gesimuleerd en is alles in orde, dan tik je op de virtuele ontspanknop om de opname van afstand te maken (zie clip in rechter kolom).

Prestaties en beeldkwaliteit
Als we teruggaan in de tijd en even onze EOS 10D voor de geest halen, dan kon het destijds wel eens zo zijn dat het even duurde voordat een bestand was weggeschreven of een foto bij terugkijken scherp werd getoond. Daarvan is al een paar jaar geen sprake meer en de EOS 6D zet die traditie dankzij zijn Digic 5+ processor voort. Alles werkt snel, snel, snel. Het enige moment dat je moet wachten is bij het monteren van een HDR-opname in de camera. Met een snelle geheugenkaart kun je met 4,5 beelden per seconde zonder snelheidsvermindering onbeperkt JPEG’s schieten en 20 RAW’s.
Ook een prestatie van formaat is de stille opnamemodus. De EOS 6D heeft net zoals de EOS 5D markIII - maar dan nog iets stiller - een stille modus bij enkele opname en in de ‘motordrive’. Heerlijk om daarmee bij een indoor event of tijdens een ceremonie onopvallend te kunnen fotograferen.
Voordat we in het kader van beeldkwaliteit van de EOS 6D over scherpte of ruis bij hoge ISO’s beginnen, moet het ons toch weer eerst van het hart dat de laatste generaties Canon-camera’s (EOS én PowerShot) ongelooflijk goed presteren op het punt van kleur (witbalans en verzadiging) en dynamisch bereik bij hoge ISO, zelfs bij kunstlicht. Als je snel door een serie foto’s vanaf statief van ISO 100 naar ISO 6400 bladert achterop een dergelijke camera, dus ook de EOS 6D, dan zie je geen verschil in belichting of kleur! Pas als je in Photoshop of Lightroom op 100% gaat kijken, worden de scherpte- en ruisverschillen zichtbaar. Dit is een niet onbelangrijk gegeven, omdat bij weergave van beelden van 18 miljoen pixels en hoger op de lage resolutie van een HD-scherm (1920x1080, 2 Mp) of op A4-afdruk (2400x1600, 4 Mp) kleur en belichting op kijkafstand belangrijker kwaliteitsfactoren zijn dan detail en ruis. Lees hierover ons artikel over de ‘regel van ¼’ (klik hier).
De eerste vergelijking in beeldkwaliteit doen we tussen de EOS 6D en de EOS 5D markIII met de EF 85mm 1.2L II. We maken de foto’s in RAW en ontwikkelen in Lightroom 4.4 zonder correctie van Witbalans of Luminantie Ruisreductie en met de standaard 25% Kleurtint Ruisreductie, zodat er alleen een helderheidskorrel van de ruis te zien is. Tot ISO 6400 is er geen verschil in hoeveelheid ruis en heeft de EOS 5D markIII het voordeel van zijn iets hogere resolutie bij de detailregistratie. Boven de ISO 6400 zorgen de grotere pixels van de EOS 6D ervoor dat er iets minder ruis aanwezig is dan bij de EOS 5D markIII, maar het verschil is minimaal.
Ten opzichte van de EOS 60D heeft de EOS 6D een hogere detailregistratie, omdat onscherpte door diffractie bij f/8 minder is dan op de EOS 60D, die een hogere pixeldichtheid heeft. Bij ISO 800 begin je verschil in de hoeveelheid helderheidsruis te zien en dat verschil wordt duidelijker naarmate de ISO stijgt.

	ISO 100	ISO 800	ISO 3200	ISO 12800
EOS 6D
EOS 5D3
EOS 60D

Samenvatting
Elke ontwikkeling die de volbeeldcamera een stap dichterbij de enthousiaste vrijetijdsfotograaf brengt, juichen wij ten zeerste toe. We zijn dan ook blij met de nieuwe EOS 6D. Canon is erin geslaagd om in een relatief kleine en lichte body (à la de EOS 60D) een volbeeldsensor met ongekende beeldkwaliteit te combineren met unieke features, zoals Wifi en GPS, waardoor de EOS 6D momenteel zijn gelijke niet kent. Dankzij zijn lage gewicht, fantastische hoge-ISO beeldkwaliteit en hoge AF-gevoeligheid bij weinig licht, is de EOS 6D hét perfecte gereedschap voor elke bruidsfotograaf.
Toch heeft de R&D-afdeling niet het achterste van zijn tong laten zien. Waren we bij de EOS 60D heel erg gecharmeerd geraakt van zijn draai- en kantelscherm en van de interne flitser met draadloze functionaliteit, bij de EOS 6D hebben ze deze belangrijke mogelijkheden laten vervallen. Dat is begrijpelijk voor een pro-body als de EOS 5D mark III (reden: storings-gevoelig), maar voor een consumentenmodel wat de EOS 6D zou moeten zijn, is dat toch een behoorlijke aderlating. Je krijgt er wel wifi voor terug - en dus bediening met je telefoon -, maar wat ons betreft had het én én mogen zijn.
Er is op internet veel te lezen over de relatief hoge prijs van de EOS 6D (advies: €2029,-). Ten opzichte van de volbeeld alternatieven valt dat wel mee en de prijs zal zeker dalen. In oktober 2006 kochten wij een EOD 5D voor 2300 euro, waarvan de adviesprijs een jaar eerder bij introductie ruim 3600 euro was. In februari 2013, twee maanden nadat de eerste exemplaren van de EOS 6D in de winkels lagen, is de laagste internetprijs nu ca. 1700 euro (incl. BTW, 1400 euro ex. BTW). Onze lezers hadden slechts 1100 euro in gedachten (zie poll), maar dat zal nog even duren ;-)
Al met al is de EOS 6D een prima volbeeldcamera met de beste beeldkwaliteit/prijsverhouding van álle camera’s die momenteel verkrijgbaar zijn en daarom alleen al kunnen we hem iedere enthousiaste vrijetijdsfotograaf aanbevelen.

Bespiegeling Pieter Dhaeze
Een review als deze gaat vooral over feitjes en getalletjes. Het fotograferen met een volbeeldcamera is echter meer dan dat, veel meer. Het is een beleving, een virus, zoals mij dat gegrepen heeft in oktober 2006 toen ik de eerste foto’s maakte met mijn EOS 5D (met EF 50mm 1.4). Zaken als het grote zoekerbeeld, het geluid van sluiter en spiegel, de grip, het spel met de scherptediepte, de prachtige achtergrondonscherpte, het dynamisch bereik, de beeldkwaliteit bij hoge ISO en de hoge detailregistratie maken een onuitwisbare indruk. De EOS 6D zal je diezelfde beleving geven en een eerste kennismaking zal hoogstwaarschijnlijk net als bij mij leiden tot een langdurende relatie met volbeeld.
Het is overdreven om te zeggen dat je met volbeeld teruggaat naar de basis van fotografie, maar het geeft wel alle ruimte aan je eigen creativiteit en houdt fotografie puur. Alle toeters-en-bellen van de laatste technologische snufjes zijn ‘nice to have’, uiteindelijk gaat het erom dat je zelf de belichting, scherpstelling en kleuren zodanig in de hand hebt dat je foto’s daarmee in een bewuste compositie onderscheidend zijn. Als dat onderscheid er alleen maar is omdat je over elke foto een Instagram-sausje gooit, blijf dan met een telefoon of tablet fotograferen. Volbeeld (in combinatie met vast brandpuntlenzen) brengt je fotografie ‘to-the-next-level’. Een cliché, maar al vaak bewezen.

Wil je meer weten over de EOS 6D, kijk dan eens op de The Digital Picture: klik hier. Of lees de review op CameraStuffReview (NL): klik hier.

Of bekijk de tutorials op de website van Canon USA: klik hier.