Slechts enkelen van onze lezers zullen in de gelukkige omstandigheid zijn om te (kunnen) (gaan) werken met Canon’s vastbrandpunt telelenzen van de tweede generatie: de EF 300mm 2.8L IS II USM, EF 400mm 2.8L IS II USM, EF 500mm 4L IS II USM en EF 600mm 4L IS II USM.
Hoewel ik beslist even stil zal staan bij de kwaliteiten van deze lenzen - met name de EF 300mm 2.8L IS II USM - is deze blog vooral bedoeld als een bespiegeling bij de prijs en prestaties van deze Ferrari’s onder de telelenzen.

Prijs
Als EOS-fotograaf ben je altijd wel geïnteresseerd als er een nieuwe lens wordt geïntroduceerd, met de vraag of het je fotografie kan uitbreiden of verbeteren. Zo ook in augustus 2010 bij de aankondiging van de EF 300mm 2.8L IS II USM en EF 400mm 2.8L IS II USM: twee technische hoogstandjes om van de watertanden, maar met een stevig prijskaartje ten opzichte van hun voorgangers van respectievelijk 6500 en 11000 euro.
Als deze lenzen besproken worden of onderwerp van gesprek zijn, dan komt deze nieuwe prijsstelling altijd aan de orde of voert ze zelfs de boventoon en is de algemene ‘klacht’ dat ze toch wel erg duur geworden zijn. Nu ga ik over deze nieuwe prijzen geen uitspraak doen of ze verdedigen, maar ik wil er toch wel een paar kanttekeningen bij plaatsen.
De nieuwe mark II telelenzen zijn onmiskenbaar bedoeld voor de professionele fotograaf. Iemand dus die met fotografie zijn of haar boterham verdient. Zo’n lens is voor deze doelgroep een investering. En hoewel de hoogte van die investering van belang is, zijn het vooral de ‘return on investment’ (ROI=wat levert de investering op) en de afschrijving, die dan bepalend zijn voor aanschaf. Met een gebruiksduur van vijf jaar zou die ROI voor een pro-fotograaf geen probleem moeten zijn en ook de afschrijving van een lens in die periode zal relatief laag zijn (van 6500 naar 4000 euro in 5 jaar = 500 euro per jaar). In ieder geval veel minder dan wanneer we het over auto’s hebben.
Nu we het toch over auto’s hebben, dan zijn we vaak veel milder over prijs(stijging) en afschrijving dan bij lenzen. Hoeveel duurder is een middenklasser als de VW Golf de laatste tien jaar wel niet geworden? Heb ik daar klachten over gehoord of zijn hierdoor minder 'Golfjes' verkocht?  En wat denk je van de afschrijving die je hebt als je met een willekeurige nieuwe auto de showroom uitrijdt?
Voor de doelgroep die wil starten als fotograaf, zijn de prijzen van camera’s en lenzen op het eerste gezicht fors. Maar bedenk wat je moet investeren als je een klusbedrijf wil starten en die zijn er toch heel veel. Een ingericht werkbusje kost toch al snel 20.000 euro en alleen voor dat noodzakelijk stukje ‘gereedschap’ kun je als fotograaf veel mooie lenzen en camera’s kopen. Klussers zouden dus eigenlijk meer moeten ‘klagen’ dan fotografen. Toch?
Het is natuurlijk jammer dat veel vrijetijdsfotografen door een hogere aanschafprijs niet (kunnen) overstappen naar de nieuwe generatie lichtsterke L-lenzen. Maar als je als niet-pro fotograaf al een ‘oude’ versie hebt, dan zal die kwalitatief nog steeds toereikend zijn. Want zeg eens eerlijk, op welk publicatieniveau presenteert iemand zijn foto’s als hij er niet voor betaald krijgt: Facebook, iPad, webgalerie of een afdruk van 60 bij 40cm? Daar heb je echt geen mark II lens voor nodig.
De huidige prijsstelling van de nieuwe professionele lenzen zorgt er tevens voor dat de afstand tussen de enthousiaste hobbyfotograaf en de professional weer iets groter is geworden. Hierdoor zal er minder prijserosie zijn voor de vakfotograaf, die zich nu weer kan onderscheiden met technisch de hoogste beeldkwaliteit, zonder meteen de stap te moeten maken naar middenformaat.

Prestaties
Zoals gezegd hebben we met de EF 300mm 2.8L IS II USM geen uitgebreide wetenschappelijke of technische tests gedaan. We zijn er een paar keer mee op pad geweest, waarvan hieronder onze bevindingen.
In de studio hebben we onze ‘testcase’ geschoten met de genoemde lens op een EOS 5D mark III en we hebben zelden zoveel detail gezien. Niet alleen in het midden van het kader en bij f/5.6, maar ook in de hoeken én bij f/2.8 is deze lens opmerkelijk scherp. Het is ongelooflijk hoe klein het scherpteverschil is tussen zijn maximale diafragma en f/5.6. Wat betreft de andere lensafwijkingen zien we geen vervorming, heel gering vignettering en iets chromatische aberratie bij f/2.8.  Ook ongelooflijk is de beeldstabilisatie, die zowel zonder als met extenders zorgt voor een heerlijk rustig zoekerbeeld en je uit de hand scherpe foto’s laat nemen bij 1/15s! Dat is maar liefst 4 ½ stop verschil met 1/320s, wat voor dit brandpunt zonder IS nodig zou zijn.
Wat we ook zien, zijn de prachtige kleuren, het rijke contrast en natuurlijk niet te vergeten het waanzinnig mooie bokeh. Op deze drie punten excelleert deze lens en zorgt hij dat zijn beeldkwaliteit niet geëvenaard kan worden door bijvoorbeeld een ‘simpele’ EF 100-400mm, hoewel dat toch een prima lens is. Want hoge detailregistratie op pixelniveau is belangrijk, maar bij de standaard publicatievormen - tot zelfs A3 off-set - zijn kleur, contrast en bokeh veel meer ‘beeldbepalend’.
De EF 300mm 2.8L IS II USM is wel een lens die de nodige afstand vraagt tot het onderwerp. Allereerst omdat zijn kortste scherpstelafstand 2 meter is, maar ook omdat tot 3 à 4 meter de scherptediepte bij dit brandpunt flinterdun is (2 cm en minder). Elk vorm van herkaderen of axiale beweging van het onderwerp tijdens of na het scherpstellen wordt in dat dichtbijgebied ‘afgestraft’ met onscherpte van het hoofdonderwerp. Ook is de vergrotingsfactor van 0,18 (1:5,55) niet spectaculair.
In het veld heb je met een 300mm 2.8 op een EOS 1D een prachtige combi, die prima in balans is. Andere EOS-modellen vereisen een batterijgreep voor een goed evenwicht. Het gewicht van camera en lens zorgen voor een ‘machtig’ gevoel, maar doet wel een beroep op de arm-, nek- en schouderspieren. Een goede monopod is dan ook zeker geen overbodige luxe als je bezig bent met een sessie van enkele uren.
De bediening van de lens vraagt even een blik in de handleiding, maar is zeker geen ‘rocket science’ en is na enige gewenning heel intuïtief.

Conclusie
De EF 300mm 2.8L IS II USM en zijn drie grotere broertjes zijn ontwikkeld voor camera’s met een hoge pixeldichtheid én volbeeldsensor en zijn bedoeld voor de pure pro-fotograaf, die vooral actie en sport (binnen en buiten) wil registeren of die in de natuur ‘rondloopt’. Alle andere fotografen hebben in de EF 300mm 4L IS en ook in de EF 100-400mm  IS of de nieuw EF 70-300mm IS erg goede en betaalbare alternatieven. Je kunt ook op zoek gaan naar een ‘oude’ de EF 300mm 2.8L IS, maar die worden slechts mondjesmaat aangeboden en dan vaak nog tegen een relatief hoge prijs.

Wil je een echt gedegen review lezen van de EF 300mm 2.8L IS II USM of van een van de andere ‘next generation’ lenzen, kijk dan eens op The Digital Picture (klik hier). Bryan Carnathan laat daarin geen onderdeeltje onbesproken van deze prachtlens.

Nawoord
Dit is mijn eerste blog waarin ik een onderdeel van de fotografie bespiegel. Meer dan een subjectieve bespiegeling is het dan ook niet. Het is zeker niet mijn bedoeling om iemand te kwetsen of om me af te zetten tegen andere meningen. Want uiteindelijk gaat het 'maar' over fotografie. Deze blog is uitsluitend bedoeld als een soort 'koffiepauzediscussie': gezellig, misschien met een eye-opener.