“Mijn werkcomputer is een Windows 10 desktop-PC die stamt uit augustus 2018 en hij is dus voor computerbegrippen al aardig op leeftijd. Toch werk ik elke dag met plezier met deze computer en Lightroom Classic, Photoshop en Première Pro draaien als een zonnetje. De zaken die snel moeten gaan, gaan zonder verwijl en als ik in Lightroom Classic 100 RAW’s exporteer als JPEG of op 10 foto’s Ai-ruisvermindering toepas, dan strek ik even de benen. Wel zo gezond.”
.

Nieuwe PC = nieuwe Mac?
Bovenstaande inleiding is een citaat van de inleiding van een eerder artikel (02/2025) over de mogelijke overstap van mijn aloude desktop-PC naar een krachtige Windows-laptop (i.c. ASUS Zenbook S 16). Ze is echter ook van toepassing op een andere overstap-optie, zijnde van desktop-PC naar desktop-Mac. Niet mijn eerste gedachte, maar met de komst van de Mac mini M4 van Apple, is die overstap ineens heel erg betaalbaar en aantrekkelijk geworden.

Mac mini M4
De Mac mini M4 heeft de computerwereld eind 2024 behoorlijk op zijn grondvesten doen laten schudden. Zo’n kleine desktop, met zoveel rekenkracht voor maar iets meer dan 700 euro (basismodel, 16GB/256GB). Zo voordelig kon je nog nooit in het Mac-systeem van Apple stappen.
Apple Nederland is zo vriendelijk geweest mij het basismodel van de Mac mini M4 in bruikleen te geven voor een langere praktijktest, waarvan in dit artikel mijn bevindingen.

Ontwerp
Apple maakt met veel van zijn producten vaak een ontwerp-statement en dat is ook het geval met de nieuwe Mac mini M4. Een stylish en clean ontwerp, dat schreeuwt om op handen gedragen te worden, of beter op één hand. Het is een echte mini. En in die strakke en compacte aluminium behuizing (127x127x43mm) huist een ongekende rekenkracht.

En uiteindelijk gaat het om dat laatste, want een computer koop je niet om zijn uiterlijk. Je ziet op internet natuurlijk de meest stijlvolle opstellingen met deze Mac mini M4, zoals onder een bureau geplakt of achter een beeldscherm met een minimaal aantal draden. Maar als je geen Bluetooth muis en toetsenbord hebt, een SD-kaartlezer wil met extra USB-a poorten, een externe SSD-opslag, losse boxen en bedraad internet, dan is het toch een ‘wirwar’ van kabeltjes en accessoires.

En eigenlijk is de Mac mini M4 ook helemaal niet zo mini. Met een volume van ongeveer 0,7 dm3 heeft ie ongeveer evenveel ruimte voor de diverse computeronderdelen als een 16-inch laptop (350x240x8mm). En in die ruimte heeft een laptop nog een grote batterij, die de Mac mini niet heeft.

De kleine vormfactor heeft ook zo zijn beperkingen. Bijvoorbeeld met het aantal I/O-poorten. Hoewel 5x USB-c, een full HDMI, LAN en koptelefooningang aanwezig zijn, ontbreken een interne SD-kaartlezer (!) en ook zijn er geen USB-a poorten. Je zult in veel gevallen dus een multifunctionele adapter moeten gebruiken. Er zijn veel modellen die speciaal ontworpen zijn om ‘naadloos’ met de Mac mini te koppelen, zoals van het merk Satechi (klik hier).

Een ander aspect om in ogenschouw te nemen is dat je een Mac mni M4 op geen enkele manier zelf kunt upgraden. Het is een gesloten kastje, waarin je geen extra opslag of geheugen kunt steken. Wil je upgraden, dan moet je een heel nieuwe Mac mini M4 kopen.

Kijk voor alle details over de Mac mini M4 op Apple.com (klik hier)

De praktijk
Genoeg gepraat over kanttekeningen bij ontwerp, formaat en prijs. Het gaat tenslotte om performance en dan wel specifiek van het basis-model, de Mac mini M4 met 256GB opslag en 16GB werkgeheugen. Want voor 720 euro is een overstap van desktop-PC naar Mac heel interessant en dat kun je prima doen met je bestaande muis, toetsenbord en beeldscherm.

Als je Mac mini M4 gestart hebt, dan word je verwelkomd met de interface van MacOS Sequoia v15.3 en ondanks dat er verschillen zijn met Windows 10/11, is het werken met bestanden, vensters (Finder) en programma’s niet zo heel anders. Software van Adobe (Photoshop, Lightroom Classic) en van Microsoft (Word, Excel) werken nagenoeg identiek als op een PC en ook browsen met Firefox of Chrome gaat als vanouds. Er zijn natuurlijk wel verschillen, maar als je over zou stappen dan ben je dat als vrijetijdsfotograaf na een maand wel gewend.

Om het verschil van snelheid van werken tussen mijn desktop-PC en deze Mac mini te testen heb ik de bovenstaande taken gedefinieerd in Lightroom Classic en Photoshop en de tijd opgenomen waarin ze werden uitgevoerd. Ik heb daarbij de omstandigheden en instellingen zoveel mogelijk gelijk gehouden. Onderstaand zie je de resultaten en eerlijk gezegd ben ik sprakeloos.

De Mac mini M4 is in bijna alle ‘gewone’ taken (1 t/m 7) minstens 2x zo snel, waarbij een focus stack van 10 foto’s in Photoshop de kroon spant met 15s in plaats van 94s op mijn PC!! En dat zonder dat je maar enig geluid hoort uit de Mac mini M4. Ook im- en exporteren met Lightroom Classic gaat veel sneller. Opvallend is dat de specifieke ‘Ai’-taken (8 t/m 10) even snel verlopen op beide systemen en dat de M4-chip ‘moeite’ heeft met het exporteren van een video vanuit Première Pro (te weinig cache geheugenruimte?). Ik heb op het gebied van video-editing helaas geen tests kunnen doen met DaVinci Resolve of Final Cut Pro.

Samenvatting
Het basismodel van de Mac mini M4 (16GB/256GB) heeft indruk gemaakt. Niet zozeer met zijn uiterlijk en compacte formaat, maar vooral door de snelheid die hij ‘onder de motorkap’ heeft. Apple heeft de rekencomponenten in de Mac mini M4 zo gestroomlijnd, dat processen in Photoshop en Lightroom Classic zonder enige bottleneck met hoge snelheid kunnen verlopen. Zonder enig geluid van draaiende schijven of ventilatoren. Indrukwekkend.

Ga ik overstappen? De verleiding is groot, maar ik moet gezien de vele hulpprogramma’s die ik gebruik, eerst nog heel goed nadenken over de overstap van Windows naar MacOS. Ook twijfel ik of de 16GB/256GB-versie (720 euro) wel voldoende ‘future proof’ is en dat ik daarom zou moeten kiezen voor de 24GB/512GB-versie (1180 euro)? Genoeg stof tot nadenken. Maar mocht het nog eens zo ver komen, dan zal ik er zeker een extra dock bij nemen, zoals die van Satechi. Dat maakt hem toch meer compleet.

‘And last but not least’. Gezien mijn pensioen over enkele jaren zou ik met mijn nieuwe computer meer flexibel willen zijn met de keuze van mijn werkplek. Daarom zou ik nu eerder een laptop kiezen dan weer een desktop. Want hoe klein en draagbaar een Mac mini M4 ook is, het blijft een desktop en die neem je niet zo maar op schoot in de woonkamer 😉.