Mijn werkcomputer is een Windows 10 desktop-PC die stamt uit augustus 2018 en hij is dus voor computerbegrippen al aardig op leeftijd. Toch werk ik elke dag met plezier met deze computer en Lightroom Classic, Photoshop en Première Pro draaien als een zonnetje. De zaken die snel moeten gaan, gaan zonder verwijl en als ik in Lightroom Classic 100 RAW’s exporteer als JPEG of op 10 foto’s Ai-ruisvermindering toepas, dan strek ik even de benen. Wel zo gezond.

Nieuwe computer = nieuwe laptop?
Toch heb ik steeds vaker het gevoel dat met alle nieuwe (Ai) technologieën mijn trouwe hardware zijn langste tijd gehad heeft en dus rijst er een dilemma. Laat ik weer een nieuwe custom-PC bouwen of ga ik een laptop overwegen, zodat ik flexibeler ben in de keuze van mijn werkplek?

Gezien het lezerspubliek van EOSzine (55+) is de stap naar een nieuwe computer waarschijnlijk voor meer vrijetijdsfotografen een actuele vraag. Is het met een ‘oudere’ desktop-PC perse nodig om te upgraden om alle nieuwe technologieën de baas te kunnen en zou een overstap naar een laptop dan in technische zin verstandig zijn?

Om die twee vragen te kunnen beantwoorden heb ik ASUS bereid gevonden twee laptops uit hun brede aanbod ter review in bruikleen te geven:

• ASUS Zenbook S 16 (UM5606WA-RK123W): AMD AI 9 365 processor, 24GB RAM en 1TB SSD voor €1499.
• ASUS Vivobook S 14 (S5406SA-QD077W): Intel Core Ultra 7 processor, 32GB RAM en 1TB SSD voor €1249.

Voor vergelijking van beide laptops met mijn i7 desktop-PC heb ik tien taken in Lightroom Classic en Photoshop gedefinieerd, waarbij ik de tijdsduur (in seconden) van elke taak op de drie machines kan vergelijken.

Zenbook S 16
‘Voor een eerste indruk, krijg je geen tweede kans’. Gevleugelde woorden die ze bij ASUS in het achterhoofd gehad moeten hebben bij het ontwerp van de Zenbook S 16, want deze laptop is bij een eerste oogopslag werkelijk prachtig (Zumaia Gray of Scandinavian White). De behuizing is gemaakt van CERALUMINUM een soort keramisch aluminium. Dat materiaal zorgt niet alleen voor een zeer duurzame en chique uitstraling, maar geeft de laptop ook een zeer degelijke body. Toch is de Zenbook S 16 maar 11mm dik (op zijn dikste punt) en brengt ie als 16”-laptop maar 1513 gram op de weegschaal.

Als je de laptop opent (met twee handen), dan is het interieur net zo mooi als de buitenkant. Overzichtelijk toetsenbord (eventueel met verlichting) en een heel groot multifunctioneel touchpad. Boven het toetsenbord is een high-tech alu-grill aanwezig voor nog betere koeling (en geluid). Aan de linkerzijkant bevinden zich twee USB-c poorten, een full HDMI-poort en aansluiting voor een koptelefoon. Rechts is een snelle USB-a poort geplaatst én – belangrijk – een snelle, interne SD-kaartlezer. Een LAN-poort ontbreekt, maar ASUS heeft een USB-LAN-adapter in de doos bijgevoegd.

De goede eerste indruk wordt voortgezet als je de laptop opgestart hebt. Het scherm is 3K HDR OLED, dus een hoge resolutie van 2880 bij 1800 (210ppi) met diepe zwarten en heldere witten. De kleuren zijn helder en natuurlijk en de kijkhoek is bijna 180°. Het is geen aanraakscherm en heeft een spiegelend oppervlak. Dat laatste vraagt aandacht bij waar je de laptop gebruikt. Probeer een helder raam achter je te vermijden. Verder is het zeker niet storend en versterkt de ‘glans’ het indrukwekkende contrast van dit OLED-scherm.

Door de hoge pixeldichtheid werk je met een vergroting van 200%, zodat de tekst van de interface van Lightroom Classic en Photoshop goed leesbaar zijn (als op een 1080p 24” monitor met 95ppi op 100%). Daarbij heb je nog ruim voldoende werkruimte voor foto’s. Een tweede scherm is bij deze 16”-monitor beslist geen noodzaak.

Onder de ‘motorkap’ heeft ASUS plaats gevonden voor veel rekenkracht van AMD (CPU, GPU, NPU) en een relatief grote accu (78WHrs). De exacte technische gegevens zie je in het onderstaande overzicht. In de specificaties (klik hier) lees je onder andere dat er een Neural Processor Unit (NPU) in zit die 50 TOPS (Tera Operations per Second) kan verwerken en de snelheid van Ai-taken beïnvloedt.

CoPilot Microsoft is druk in de weer met Ai en in Windows-computers zie je steeds vaker hun Ai-assistent CoPilot. Zo ook in deze laptops van ASUS. Als fotograaf heb je nog niet zoveel van doen met CoPilot, maar wil je er meer over weten, lees dan deze pagina op Microsoft.com.

Vivobook S 14
Ten opzichte van de Zenbook S 16 is de Vivobook S 14 duidelijk kleiner en iets lichter. Ideaal voor als je veel op pad bent. Opmerkelijk is dat hij 3mm dikker is dan de Zenbook S 16. Het is geen echte eyecatcher zoals zijn grote broer, maar het is wel een fraaie en degelijke aluminium laptop in de kleuren Neutral Black of Mist Blue. De indeling van de binnenzijde is gelijk aan de Zenbook S 16 met een iets kleiner touchpad en geen grill boven de toetsen voor koeling. De poorten zijn iets minder snel dan bij de Zenbook en de interne SD-kaartlezer is vervangen door een micro-SD versie. Toch net wat minder handig als je met een systeemcamera op pad bent. Ook nu ontbreekt de LAN-poort, maar wordt er geen USB-LAN-adapter meegeleverd.

Het OLED-beeldscherm heeft dunne randen en heeft een resolutie van 1920x1080p. Dat geeft een pixeldichtheid van 160ppi en dat vraagt om een vergroting van 150% voor leesbare menu’s. De werkruimte in Lightroom Classic met twee panels open, wordt dan wat krap en een tweede scherm is handig als je de Vivobook S 14 veel op kantoor gebruikt. Kleuren zijn helder en natuurgetrouw met de diepte van OLED, zeker als de HDR-modus is geactiveerd. Dit kan overigens alleen als de voeding aangesloten is. Bij de Zenbook S 16 is de HDR-modus altijd te activeren, met alleen batterij (78WHrs) of met voeding.

De ‘motor’ van deze kleine krachtpatser (CPU, GPU en NPU) wordt geleverd door Intel en met 32GB intern staat dit borg voor de nodige snelheid. Ze is bij alle fototaken in LrC en PS sneller dan mijn desktop-PC en evenaart bij de meeste taken de snelheid van de Zenbook S 16. Het aantal TOPS in de Vivobook S 14 bedraagt tot 47 TOPS. Bekijk hier al zijn specificaties.

USB-c Multipoort-adapter Hoewel deze laptops van ASUS redelijk goed voorzien zijn van poorten, zijn er situaties waarbij je toch tekort hebt aan USB a/c, kaartlezer, displayport of LAN. Zo heb je beide USB-c poorten in gebruik als je de camera aan de stroom hebt én de USB-LAN-adapter gebruikt. Om extra poorten ter beschikking te hebben zijn er zogeheten USB-c Multipoort adapters verkrijgbaar in alle soorten en maten. Zeker een overweging waard.

Snelheidsvergelijking
Als computers met elkaar vergeleken worden, dan wordt dat meestal met speciale benchmarksoftware gedaan. Ik ben echter geen tech-expert en beoordeel de snelheid van een computer gewoon op basis van de dagelijkse taken die ik er op uitvoer. Dus gevorderde fotobewerking en -archivering, ontwerpen in Photoshop en af en toe simpele (1080p) video-editing. Op basis daarvan heb ik dus bovenstaande taken gedefinieerd. Bij de uitvoering hiervan heb ik geprobeerd de omstandigheden en instellingen zo gelijk mogelijk te houden tussen de computers. Dus regelmatig opnieuw opstarten om met een schone lei te beginnen, altijd maar één applicatie open, alle testbestanden op de C-schijf (SSD’s). Hieronder zie je daarvan de resultaten.

In een oogopslag zal duidelijk zijn dat mijn desktop-PC bij de eerste zeven taken behoorlijk achterblijft bij ‘de competitie’. Soms zijn de laptops wel 2 tot 3x zo snel, waarschijnlijk omdat CPU’s en GPU’s de laatste tijd behoorlijk veel sneller geworden zijn. De rol van de NPU voor onder andere Ai-taken is voor mij niet helemaal duidelijk, want de verschillen bij de Generatief Ai-taken zijn minimaal. Daarvoor hoef ik mijn ‘oude’ desktop-PC dus blijkbaar niet echt te upgraden. Een snelheidswinst van een nieuwe computer zal vooral te merken zijn bij montages (HDR, Focus Stack, Panorama) met foto’s met veel pixels, zoals van de EOS R7, EOS 90D en EOS R5-serie/5D-serie en ook bij ruisvermindering.

Samenvatting
Heeft mijn i7 desktop-PC zijn langste tijd gehad? Zou ik bij een nieuwe computer over kunnen stappen naar een laptop? Twee vragen die door de Zenbook S 16 en Vivobook S 14 van ASUS duidelijk bevestigend zijn beantwoord. Het zijn twee krachtige machines die de dagelijkse taken van de enthousiaste vrijetijdsfotograaf vlot kunnen verwerken. Niet alleen thuis of op kantoor, maar ook ‘in het veld’.

Ga ik ook daadwerkelijk overstappen? Waarschijnlijk wel, maar dat moment laat nog een jaartje op zich wachten tot elke dag werken in een kantoor minder aan de orde zal zijn.

Zou ik nu toch overstappen, dan zou de Zenbook S 16 mijn eerste keuze zijn. Het is een ‘beauty’ (Ceralumnium, Scandinavian White) met een prachtig, goed leesbaar 16-inch 3K OLED-scherm en de beste speakers die ik ooit in een laptop gehoord heb. De USB-poorten zijn snel, hij heeft een full HDMI-poort en zijn snelle interne SD-kaartlezer is een ‘selling point’. Bovendien is hij vlot in het verwerken van lastige montage- en Ai-taken en de accuduur en koeling zijn prima in orde. Ook ben ik 'future proof' voor werken in de HDR-modus. Ik zou er wel een losse muis bij gaan gebruiken, want die kan ik na 30 jaar achter een desktop echt niet meer missen 😉.