Al bijna heel mijn digitale leven als fotograaf staat mijn EOS-camera op RAW. Ik ben dus een echte ‘RAWshooter’ (Pixmantec), wat in 2006 de voorloper was van Lightroom Classic. Zelden fotografeer ik in JPEG. De oproep eind 2024 aan EOS-fotografen om de camera op RAW én JPEG te zetten, was dus ook voor mij een uitdaging. In dit artikel mijn bevindingen en de vraag wat jouw ervaringen zijn geweest.

Mijn bevindingen
In de afgelopen maand (half december 2024 tot half januari 2025) heb ik een behoorlijk aantal wisselende onderwerpen voor de camera gehad. De feestdagen, vogels, spelende kinderen, winterweer, studioportretten, producten, food, testfoto’s. Dus veel verschillende structuren, kleuren, contrast en lichtomstandigheden. Omdat de camera ook in JPEG stond, heb ik in die periode extra gelet op de JPEG-instellingen. Vooral op de beeldvormingsparameters waarmee Lightroom Classic normaal gesproken geen rekening houdt. Denk hierbij aan Beeldstijl, Micro-contrast, Auto Optimalisatie Helderheid, Kleurruimte en Hoge ISO-ruisreductie.

De RAW-foto’s heb ik volgens mijn eigen workflow en instellingen verwerkt in Lightroom Classic en daar waar relevant heb ik ze vergeleken met de bijbehorende JPEG’s direct uit de camera. Daarmee zijn een paar zaken duidelijk geworden.
1. Voor mijn workflow maakt het niet uit of ik in RAW of JPEG fotografeer. Ik blijf Lightroom Classic toch gebruiken om foto’s te archiveren, terug te zoeken en te bewerken. Dankzij het batchgewijs verwerken, het kopiëren van recepten en het maken van Slimme selecties, is Lightroom Classic voor mij handiger dan Photoshop. Photoshop gebruik ik vooral voor de ‘puntjes op de i’ en voor het optimaliseren voor het publicatiedoel.

2. Ook voor een hogere snelheid van de camera of het besparen van opslagruimte hoef ik niet per se in JPEG te werken. Zoveel foto’s maak ik uiteindelijk niet en ik maak redelijk strenge selecties. Bij sport, actie- of vogelfotografie gebruik ik in verband met tegenlicht bovendien liever C-RAW dan JPEG.

3. Dat tegenlicht of hoog contrast is ook meteen de belangrijkste reden om in landschap, architectuur, interieur en dus ook vogels, geen JPEG te gebruiken. Het dynamische bereik van een 8-bits JPEG geeft relatief weinig ruimte om te corrigeren in hooglichten en schaduwen. Met 14-bits RAW gaat dat veel beter en dan hoef je soms zelfs geen belichtingstrapjes te maken of een invulflits te gebruiken.

4. Een zwaarwegende factor voor mij om in veel gevallen geen JPEG te gebruiken is omdat bij ISO’s hoger dan 100 (!) áltijd ruisreductie wordt toegepast op een JPEG in een EOS-camera. Ook al staat de menu-optie Hoge ISO-ruisreductie op OFF. Ik heb daar al eerder over geschreven (klik hier).

En op zich is die ruisreductie niet slecht, maar omdat het resultaat altijd gecombineerd wordt met én interne verscherping én JPEG-compressie, gaat dit wel extra ten koste van de beeldkwaliteit. In Lightroom Classic kun je in RAW zélf beslissen hoeveel ruis verwijderd moet worden en welke mate van verscherping (ook lokaal) nodig is, waarbij je het resultaat kunt exporteren als TIFF. Dus geen ‘ongecontroleerde’ mix van kadervullende ruisreductie, verscherping en compressie.

5. Uit bovenstaande zul je misschien denken dat mijn bevindingen al mijn ervaringen met RAW bevestigen en dat ik ook na deze uitdaging zelden tot nooit met JPEG zal fotograferen, maar dat is niet helemaal het geval. De RAW-JPEG uitdaging heeft me (wederom) attent gemaakt op welke kwaliteitsopties nu echt van belang zijn bij JPEG: Beeldstijl, Micro-contrast, Auto Optimalisatie Helderheid en Hoge ISO-ruisonderdrukking. Ze worden bij RAW niet herkend door Lightroom Classic, maar hebben wel veel invloed op JPEG. Op basis van veel foto’s ben ik tot een persoonlijk JPEG-recept gekomen, die ik in mijn EOS-camera’s aan Aangepaste opnamemodus C3 (klik hier) heb toegekend, zodat ik snel kan omschakelen:
• Beeldstijl: Gedetailleerd (Fine Detail, FD) met contrast -1.
• Micro-contrast: -2.
• Auto Optimalisatie Helderheid: Standaard.
• Hoge ISO-ruisreductie: OFF.

In situaties waarbij ik met mijn EOS R6 en EOS R7 op ISO 100 fotografeer, zet ik de camera dus voortaan op C3 en geef ik bij de bewerking voorkeur aan de JPEG. Dus bij studiowerk zoals portretten, producten, food en bij close-up statiefwerk in de natuur.

Onderstaand kun je een CR3-bestand downloaden (42 MB) genomen met de EOS R6, waarbij tevens drie JPEG's: JPEG LrC, JPEG Standaard, JPEG Custom. Leuk om te pixelpeepen.

Pixelpeepen De voorkeur voor JPEG of RAW zijn heel persoonlijk en beide bestandsformaten hoeven elkaar niet uit te sluiten. Zeker als je je camera altijd in RAW en JPEG hebt staan, dan kun je heel simpel kiezen. Al mijn bevindingen zijn verder vooral gebaseerd op ‘pixelpeepen’, want de verschillen zijn in veel gevallen heel klein. Als ik mijn eigen ‘Regel van ¼’ (klik hier) hanteer, zijn JPEG en RAW vaak identiek.

Samenvatting
JPEG is een prachtig bestandsformaat voor foto’s. Laat dat duidelijk zijn. Veel sport- en actiefoto’s en nog veel meer telefoonfoto’s bewijzen dat elke dag miljoenen keren. Je kunt ze ook eenvoudig delen. Maar voor veel onderwerpen heeft fotograferen in RAW voor mij persoonlijk toch de voorkeur, omdat je als fotograaf in Lightroom Classic (en DPP) en Photoshop meer ‘in control’ bent over de gewenste workflow. De beeldverwerking in de camera heb je wel enigszins in de hand, maar zoals je ziet met bijvoorbeeld ruisreductie bij hoge ISO’s, kun je die op je EOS niet echt helemaal uitzetten. En ook worden alle bewerkingen in de camera op de gehele foto toegepast. Dat zijn punten die voor mij doorslaggevend zijn om voor RAW te kiezen.

Ik ben heel benieuwd wat jóuw ervaringen zijn geweest. Graag hoor ik je bevindingen in de reacties onder dit artikel. Doen!