Met de komst van firmware 1.8.1 is de EOS R5 de eerste camera van Canon die beschikt over de menu-optie Pixel shift om de resolutie van de sensor (9x) te verhogen. Of zoals Canon het noemt IBIS High-res opname. Het is een techniek die al in 2015 toegepast werd in spiegelloze camera’s met beeldstabilisatie op de sensor en nu dus ook op een EOS-model. In dit artikel kort wat het principe van Pixel shift is, hoe je het gebruikt en wat de resultaten zijn.

Pixel shift
Bij veel onderwerpen (landschap, architectuur, interieur, product, macro) willen we zoveel mogelijk detail registreren. Behalve de kwaliteit van de lens, bewegingsonscherpte (van camera én onderwerp), diafragma en de aanwezigheid van een anti-alias filter is natuurlijk ook het aantal pixels op de sensor van belang voor de mate van detailregistratie. Hoe meer pixels, des te meer detail kan worden vastgelegd, waarbij voor full-frame camera’s het maximum op ongeveer 50 miljoen pixels ligt. Wordt dat aantal groter, dan worden de pixels zo klein dat dit ten koste gaat van de beeldkwaliteit (ruis). Ook moet de lens nog voldoende detail ‘kunnen zien’ voor een dergelijk hoge resolutie.

Om de resolutie van een camera toch te kunnen verhogen, hebben engineers destijds een nieuwe techniek ontwikkeld: pixel shift of in goed Nederlands, pixelverschuiving. En dat is precies wat er gebeurt: er worden snel achter elkaar negen aparte opnamen van een onderwerp gemaakt, waarbij de sensor steeds een gedeelte van de pixelbreedte naar links/rechts en boven/onder wordt verschoven. Die negen foto’s worden in de camera gemonteerd tot een foto van een 9x zo hoge resolutie (3x in de hoogte en 3x in de breedte). Dus met een camera als de EOS R5 met 45 Mp (8192 x 5464 pixels), maak je dan een beeld van maar liefst 400 Mp (24576 x 16384 pixels). Bizar als je bedenkt dat een pixel ongeveer 0,004mm breed is en die verschuiving dus slechts 1,4 micrometer is!

EOS R5: IBIS High-res opname
Met firmware 1.8.1 beschikt de EOS R5 als enige camera van Canon dus pixel shift: IBIS High-res opname. De resolutie van de sensor wordt door pixelverschuiving 9x verhoogd van 45 tot 400 Mp. Het idee is dat dat voor een hogere detailregistratie zorgt dan het 3x3 vergroten in Photoshop van een 45 Mp opnamen.

De EOS R5 maakt de foto’s met de elektronische sluiter en de montage tot 400 Mp gebeurt in de camera en is een JPEG-bestand. Met de Beeldstijlen en Hoge ISO ruisreductie van de camera kun je aspecten als contrast, ruis en verscherping regelen. De negen deelfoto's worden niet opgeslagen. Dat is alles.

Tenminste wat de instellingen betreft. Pixel shift is namelijk een zeer nauwkeurige montage van een serie foto’s. Dus moet de camera 100% stilstaan (zelfontspanner én afstandsbediening) en mag ook het onderwerp absoluut niet bewegen. Dat beperkt de techniek tot interieur, food, product en studio-macro, want zelfs een ritselend blaadje of een ogenschijnlijk stilstaande wolk in een landschap worden als artefact zichtbaar in de high-res opname.

Resultaten
Kijk je in Photoshop op 100% naar het detail bij 400 Mp, dan kun je inderdaad heel ver inzoomen en dan zie je zaken die je met het blote oog zou missen. Maar wat je dan soms ook kunt zien zijn blokjespatronen (glans/schitteringen/microbeweging). Het beeld oogt bovendien niet helemaal ‘schoon’ en lijkt opgeblazen.

Blokpatroon bij beweging (links) en bij glanspunten (rechts). Beide 100%.

En dat is dan ook meteen de tweede beoordeling en dat is naast een ‘gewone’ JPEF van 45 Mp die ik in Photoshop 300% vergroot heb (methode: Automatisch). Zet je die naast de Pixel shift-foto, dan moet je op 100% goed kijken, wie wie is. De vergrote foto in Photoshop is iets minder scherp en je ziet iets minder detail (bv. drukwerkraster). Zo’n klein verschil weegt wat mij betreft echter nauwelijks op tegen alle voordelen van gewoon een enkele opname van 45 Mp, die je achteraf ‘opblaast’. Met Topaz Gigapixel worden de verschillen in enkele gevallen nog kleiner.

400 Mp • Pixel shift	400 Mp • 300% Photoshop	400 Mp • 3x Gigapixel
150 MB	130 MB	100 MB

Samenvatting
Ondanks eerdere ervaringen met Pixel shift, waren de verwachtingen redelijk hoog gespannen bij de komst van deze nieuwe functie op de EOS R5. Het werken met IBIS High-res opname is heel eenvoudig en de montage is snel. De resultaten zijn zeker niet slecht, maar de kleine winst in detail ten opzichte van een ‘opgeblazen’ foto weegt wat mij betreft niet op tegen de nadelen van pixel shift: geen enkele beweging van camera/onderwerp, weinig instelmogelijkheden en het resultaat in JPEG.

Hoe zijn jouw praktijkervaringen met pixel shift?. Laat het weten onder dit artikel.