Als vrijetijdsfotograaf heb je in je fototas meestal een serie lenzen in het brandpuntbereik van 16mm tot 200mm. En fotografeer je veel vogels en wildlife dan heb je dat bereik waarschijnlijk nog iets uitgebreid tot 300m (EF 70-300mm) of 400mm (EF 100-400mm).

Voor fotografen in dit tele-gebied kan het brandpunt echter soms niet lang genoeg zijn, dus wat als 800mm ineens binnen je budgetbereik komt, zoals de RF 800mm f/11 IS voor circa 1150 euro? Is dat dan ‘de Heilige graal’ of is er toch verschil met de nieuwste RF 800mm f/5.6L IS van ruim 20.000 euro 😉

f=800mm
Voor veel fotografen is het brandpunt alleen maar een maat voor hoe ver je inzoomt en je een onderwerp op grote afstand dichterbij kunt halen – of beter – groter in het kader kunt krijgen. Maar er gebeurt méér als je met een dergelijk lang brandpunt op stap gaat.

• Eerst een opsomming van de algemene positieve aspecten van f=800mm. Want omdat je een krapper kader ziet als je verder inzoomt, is
+ de resolutie hoger dan wanneer je bij een korter brandpunt achteraf zou croppen.
+ de belichting beter, omdat de lichtmeting bij een korter brandpunt veel meer door de (storende) omgeving misleid wordt.
+ de autofocus nauwkeuriger, omdat meer detail (zoals ogen) zichtbaar is bij een krapper kader.
+ de kadrering nauwkeuriger en kun je met een iets ander standpunt ‘storende’ elementen meteen voorkomen.
+ een verdichting van het perspectief zichtbaar, wat meer onderscheidende foto’s geeft.

• Onverwachte en minder positieve punten zijn:
- het ontstaan van onscherpte door thermiek en smog-verdichting ten gevolge van de grote afstand.
- een krapper kader maakt het moeilijker om kleine onderwerpen te vinden en om te volgen.
- grotere minimale scherpstelafstand (>4 meter), dus minder close-up dan mogelijk gedacht.

• Speciale plus- en minpunten van de RF 800mm f/11 IS die voortkomen uit het ontwerp van deze lens:
+ Compact en licht, zodat je langer zonder eenpoot kunt fotograferen en je meer flexibel bent in kadrering en standpunt.
+ Ondanks de ‘lage’ prijs is de beeldkwaliteit ook bij f/11 al heel acceptabel.
- Er is geen IS-modus 2 of 3, zodat de beeldstabilisatie soms het kader laat verspringen bij volgen.
- Klein AF-gebied. Alleen in centrum. 25% van totale kader, waardoor volgen moeilijker is.
- Door kleine maximale scherptediepte zijn hogere ISO’s nodig bij minder licht of kortere sluitertijden.
- Door kleine maximale scherptediepte lijkt herkenning van ogen minder snel en accuraat.

We zullen een paar punten nader toelichten:

• Thermiek, smog
Ongeacht de kwaliteit van een lens met een brandpunt van 800mm, kunnen thermiek en smog bij grote afstand tot het onderwerp (tientallen tot honderden meters) sterk invloed hebben op de beeldkwaliteit, waardoor foto’s minder scherp zullen zijn.

• Onderwerp zoeken en volgen bij klein beeldkader
Als je met een 50mm lens op enige afstand een bewegend onderwerp ziet, dan hoef je niet veel moeite te doen om dat redelijk nauwkeurig te plaatsen in het kader en het daarna te volgen. Met een 800mm is dat echter heel anders. Je ziet het bewegende voorwerp wel met je ogen, maar zet je de zoeker aan je oog, dan kun je ‘mis schieten’ en moet je gaan zoeken naar het voorwerp. Als je het dan in de zoeker ziet, dan moet je ook nog je best doen om het in het kader goed in beeld te houden. Niet alleen voor een goede compositie, maar ook om de autofocus houvast te geven op het voorwerp en het niet doorschiet naar de achtergrond. Het ‘richten en volgen’ met een brandpunt van 800mm vraagt duidelijk enige oefening.

• IS-modus 1, 2 of 3
Een lens met beeldstabilisatie (IS) heeft allerlei voordelen, maar kan ook ‘tegenwerken’ als je bewust met de camera gaat bewegen. Meestal is dit in het horizontale vlak en staat de IS-modus dan op 1, dan zal de lens deze beweging proberen te corrigeren, waardoor je soms een verspringend beeld in de zoeker ziet. Voor horizontaal meetrekken, moet je dan IS-modus 2 gebruiken, waarbij de horizontale correctie uit staat. Is de beweging van het onderwerp willekeurig, dan is het raadzaam om de IS-modus op 3 te zetten, waarbij de beeldstabilisatie pas wordt geactiveerd net voordat de foto genomen wordt. Het zoekerbeeld is wel iets onrustiger dan, maar zal niet plotseling verspringen.

Samenvatting
De RF 800mm f/11 IS is als supertelelens een genot om mee op pad te nemen. Hij past gewoon in je fototas. Je hebt aan het eind van een lange tocht geen last van rug, schouder of pols. En je kunt dankzij de goede beeldstabilisatie (IBIS met EOS R5/R6/R3) lang uit de hand blijven fotograferen en zodoende snel anticiperen in kadrering en standpunt.

Bij 800 mm zie je detail wat je met andere lenzen niet zou zien en je kunt door verdichting van het perspectief heel onderscheidende foto’s maken in natuur en zelfs landschap. Optisch presteert de RF 800mm f/11 IS prima en wildlife en vogels zijn dé onderwerpen voor deze lens, maar met wel twee belangrijke voorwaarden. Het moet niet te schemerig worden en de dieren moeten niet (te snel) bewegen. Dan is het met het krappe kader en het kleine AF-gebied niet eenvoudig om het onderwerp goed te kunnen blijven volgen. Desalniettemin een bijzondere lens, die in de juiste handen en bij geschikte onderwerpen onderscheidene foto’s op kan leveren.

Lees ook het artikel over de RF 100-500mm, RF 600mm en RF 800mm (klik hier). En wil je weten 'hoe ver, ver is', kijk dan eens naar deze beschouwing (klik hier).

En wil je toch 'het neusje van de 800mm-zalm', kijk dan eens naar deze lenzen: klik hier.