Februari 2021. Het was als een donderslag bij heldere hemel dat wij na een lange druilige periode zo ineens een serieuze winterinval kregen. Dat betekent voor een natuurfotograaf feest! De natuur krijgt bij sneeuw en vorst een enorme metamorfose en fotografisch gezien is dat zeer interessant. Kleuren, contrasten en het perspectief veranderen, maar ook de omstandigheden en het gedrag van dieren.
Voor het maken van geslaagde winterfoto’s kun je echt al je objectieven inzetten: van groothoek zoom, macro tot telelens en telezoom. In onderstaande fotoreportage (klik hier) vind je een selectie van beelden wat je met de verschillende objectieven kunt bereiken.
Door de winter zijn de omstandigheden voor de dieren aangrijpend veranderd. Voor dit werk heb je wel een telelens of een telezoom nodig van 70-300mm 100-400mm of groter. Eigenlijk worden vogels en zoogdieren tammer, omdat ze honger hebben en energie sparen. Een prachtig voorbeeld zijn de baardmannetjes die zaadpluizen van rietstengels eten. Deze zijn heel goed te benaderen als je dat heel geleidelijk doet. Watervogels zijn aangewezen op wakken en zitten dicht bij elkaar. Knobbelzwanen gaan zich ongestoord wassen en als je dichtbij kunt komen - wat vaak lukt - kun je acties prachtig vastleggen van zo’n spetterende zwaan. Gebruik wel 1/1000s of korter als je de actie scherp wilt hebben! Vlakbij steden zitten honderden meerkoeten in de wakken en worden vaak vanaf de brug gevoerd en dan krijg je heel interessante formaties van vogels bij elkaar. Ook langs het IJsselmeer heb je bij flinke ijsontwikkeling wakken met honderden eenden en koeten. Als het dan ook nog eens waait zitten de vogels allemaal dezelfde kant op en dat is fotografisch interessant voor ons. De eenden houden zich zo warmer om als een puzzel in elkaar te schuiven. Ook wilde ganzen zijn in de Oostvaardersplassen goed te benaderen en eten zelfs het gras in de wandelgebieden. Dat doen ze vaak liggend om hun poten warm te houden. In de Oostvaardersplassen en andere gelijkwaardige natuurgebieden met grote grazers, komen de edelherten en paarden in grote groepen bij elkaar om onder de sneeuw het gras te bemachtigen. Ook hierbij heb je echt teleobjectieven nodig. Je kunt er ook fraaie landschapsfoto’s mee maken, zoals de vos die maar klein in beeld staat, maar juist dat zegt iets over de grootsheid van de winter.
Camera-instellingen
Wanneer landschappen of dieren in de sneeuw fotografeert, reageert je belichtingsmeter op de helderwitte sneeuw en gaat dit corrigeren en daardoor krijg je je een effect dat de sneeuw wat grijs toont en dat het onderwerp in die sneeuw te donker wordt. Je moet dus 0,6 tot 2 stops overbelichten om een correcte belichting te krijgen. Heel handig is om hiermee wat te variëren. Als je met een automatische witbalans werk, kun je achteraf in Lightroom de witbalans aanpassen. |
Vossen moeten in de winter lang jagen om prooi te vangen en zijn dus lang actief met dit weer. Sommige vossen proberen bij wakken watervogels te verrassen en daaraan kun je zien dat ze honger hebben. De zeearenden in de Oostvaardersplassen wachten rustig hun moment af om verzwakte vogels te pakken, maar kerkuilen hebben het heel zwaar na een paar nachten strenge vorst en sneeuw.
Heel bijzonder zijn die kleine open plekjes water aan de rand van natuurgebieden waar ineens plotseling een zeldzame roerdomp, een watersnip of een zilverreiger opduikt. Vaak liggen deze slootjes langs een landweggetje en fotografeer dan ook deze vogels vanuit de auto anders vliegen ze absoluut weg.
Dan komen de landschappen en dat is echt een cadeautje! Tegen de avond kun je de meest fantastische ijs formaties fotograferen omdat de lage zon elke ijsstructuur anders belicht. Door die andere lichtbreking krijg je andere kleuren en dat geeft een fantastisch schouwspel! Voor deze foto’s heb ik veel een 70-200mm gebruikt en dat is echt een super objectief voor dit soort foto’s. Juist vanaf de dijk langs het Markermeer is het bijzonder interessant om foto’s van het ijs te maken en dat vond de jonge dame met blauwe jas ook! Door de wind van deze winter is het water tegen de rietstengels bevroren en heeft een soort sprookjeslandschap gecreëerd met staande ijspegels. Hierbij kun je fantastisch uit de voeten met een 16-35mm of 24-70mm en speel met je zoombereik om verschillende composities te maken van een hoge en lage camerapositie, met en zonder lucht in de achtergrond. Het geeft zeer verrassende effecten. Datzelfde geldt voor verschillende ijsstructuren als je zelf op het ijs loopt en de combinaties van kleuren en vormen opzoekt. Het geeft verrassende resultaten en dat komt door de reflectie van het lage zonlicht op de verschillende structuren. Dit verhaal gaat ook op voor bevroren slootjes in polders en dat gaat nog veel meer impact krijgen als je mooie luchten hebt. Omdat je genoeg licht hebt tijdens de winterfotografie, kun je gerust met diafragma’s van f/8 tot f/11 gebruiken.
Tot slot heb ik bij het Veluwemeer met mijn EF 200-400mm f/4 en 1DX mark III nog een aantal marathonschaatsers vastgelegd met 1/1250 sec en f/6.3 om hun beweging te bevriezen. De synchrone houding van zo’n groep schaatsers maken de foto’s extra interessant.
Hoe kort deze winter ook was, bij mij staat hij hoog in de reeks van de meest fantastische winterperiodes, die ik de afgelopen 30 jaar heb meegemaakt.
Steven Ruiter • Ambassadeur natuurfotografie Canon NL
www.stevenruiter-photography.nl (portfolio, workshops en fotoreizen)