Als EOS-fotografen zijn we gewend om foto’s te maken met een beeldverhouding van 3:2. Een verhouding die we in Photoshop nog eenvoudig kunnen aanpassen (croppen, bijsnijden) naar bijvoorbeeld 16:9 voor gebruik in een slideshow of video, naar 1:1 voor social media of naar elk andere willekeurige verhouding.

Wil je echter op je camera een andere beeldverhouding in de zoeker zien dan de standaard 3:2, dan kan dat bij een DSLR in Live view op het lcd-scherm en op een spiegelloze camera zowel in de EVF als op het lcd-scherm. Een korte toelichting, waarbij we ook even kijken naar de optie 1,6x crop op een EOS in het R-systeem.

Beeldverhouding
Bij een EOS DSLR vind je de beeldverhouding terug als de menu-optie Aspect Ratio. Bij een spiegelloze EOS MILC heet deze menu-optie Bijsnijden/beeldverhouding. Om de beeldverhouding in het zoekerbeeld (EVF/LCD) te kunnen zien moet de camera in principe in Live view staan. Bij sommige DSLR’s kun je bij afwezigheid van een EVF, in de OVF toch een indicatie krijgen van de beelduitsnede in de vorm van twee grijze lijnen.

De beeldverhouding instellen op een EOS xD (80D)

De beeldverhouding instellen op een EOS Rx (R6)

Zet je de beeldverhouding op bijvoorbeeld 1:1 en zet je de camera in Live view, dan krijg je een vierkante uitsnede uit het 3:2-kader te zien, met links en rechts een zwarte balk. Staat de camera in JPEG en kijk je de foto terug, dan zie je inderdaad een vierkant beeld en zijn dus links en rechts pixels verwijderd.

Staat de camera echter in RAW, dan gebeurt er iets bijzonders, want dan verschijnt bij terugkijken op de camera toch het hele beeldkader van 3:2, maar met twee grijze lijnen ter begrenzing van de 1:1. Dit betekent dat je eventueel achteraf in Digital Photo Professional (DPP) of in Lightroom de beeldverhouding van 1:1 desgewenst nog vrij kunt aanpassen, zelfs naar het originele formaat. Van het RAW-bestand zijn dus geen pixels afgesneden. Bewijs hiervan is dat een RAW-bestand van 3:2 evenveel MB’s groot is als diezelfde RAW-opname bij 1:1.

1,6x Crop
Op een spiegelloze camera in het EOS R-systeem, vind je onder het menu Bijsnijden/beeldverhouding ook de optie 1,6x crop. Als je deze activeert, dan maakt de camera een 1,6x uitsnede uit het volledige beeld en deze uitsnede heeft dan een beeldverhouding 3:2. Dus je ziet dan in EVF/LCD een beeldkader als ware het een APS-C sensor, maar dan met een EF- of RF-lens op je camera. Zowel in JPEG als in RAW worden er pixels verwijderd. Bij een EOS R6 daalt de resolutie van 20 Mp naar 7,74 Mp en bij een EOS R5 van 45 Mp naar 17,4 Mp. Je levert dus behoorlijk wat pixels in, maar de bestanden zijn wel evenredig kleiner.

De modus 1,6x Crop zou je ook in DPP of Lightroom zelf kunnen doen, uitgaande van de RAW-bestanden op volle resolutie, maar dan werk je dus wel met de maximale bestandsgrootte. Wanneer je toch al weet dat je fors gaat bijsnijden, dan blijven de RAW/JPG-bestanden met de optie 1,6x Crop veel kleiner, heb je minder opslag nodig en gaat downloaden sneller. Een ander voordeel is dat de metingen van licht en kleur gebeuren op basis van een uitsnede van de sensor en bij vogels met een heel heldere lucht kan dat voordelen hebben. Ook de autofocus ‘ziet’ het voorwerp groter in de zoeker en Oog-AF zal dus nauwkeuriger kunnen werken.

Samenvatting
De beeldverhouding van 3:2 is een prima uitgangspunt om achteraf alle denkbare beeldverhoudingen uit te halen. Wil je echter bij opname al zien hoe bijvoorbeeld het kader van 1:1 of 16:9 zal zijn, zet de camera dan in RAW (+JPEG). Je ziet dan de betreffende verhouding, maar blijft met RAW in DPP of Lightroom nog wel beschikken over het gehele beeldkader. Gebruik je de optie 1,6x crop, dan maak je een fysieke uitsnede van een APS-C (als ware ingezoomd), maar dan verlies je dus wel ruim 60% van het oorspronkelijke aantal pixels. Zowel in RAW als JPEG. Je hebt dan dus wel veel kleinere bestanden.