In het najaar zorgen de herfstbladeren aan de bomen en op de grond voor een fantastisch kleurenschouwspel. Maar ook in de 'studio' kan een herfstblad als macrodoorzichtmodel goede diensten bewijzen. In deze workshop laten we zien hoe je dat kunt doen.

Selectie
Als je op zoek bent naar een mooi herfstblad, dan vind je die achter in je tuin, langs de weg en in het bos of park. Het ene blad vertoont nog mooiere kleuren dan het andere. Het verkleuringsproces verloopt echter van blad tot blad verschillend en doorloopt ook een bepaalde tijdscurve. Wat de ene dag nog een onopvallend blad is, kan de andere dag spectaculair veranderd zijn. Zorg dus dat je de nodige tijd kunt investeren en dat je je enigszins voorbereidt. Kijk niet alleen naar de kleuren van het blad, maar ook naar de nervatuur en de gaafheid. Zeker bij macrofoto’s spelen deze een belangrijke rol. De beleving van kleur en structuur wordt hoofdzakelijk bepaald door het licht. Is het zonnig of betrokken?. Heb je tegenlicht of opvallend strijklicht? Al deze zaken kunnen het aanzien van het blad danig doen veranderen.

Meestal zoek je herfstbladeren op de grond, maar kijk ook eens omhoog naar exemplaren die nog niet afgevallen zijn. Ze zijn zeker zo mooi, vaak minder verdord en mogelijk met een vleugje groen. En hoewel we gepluk aan planten en bloemen in de natuur ontmoedigen, is het afhalen van een herfstblad geen ‘misdaad’. Deze ‘versgeplukte’ bladeren lenen zich uitstekend voor onze opdracht om een doorzichtmacro te maken. Leg ze nog wel een nachtje tussen een paar boeken, zodat ze de andere dag behoorlijk plat zijn en bij opname over de hele diepte scherp zullen zijn.

Doorzichtmacro
Om een doorzichtmacro te maken hebben we een glazen plaat nodig met tegenlicht. Een schuin dakraam met als achtergrond een heldere lucht kan hiertoe heel goed dienen. Zorg dat binnen zo min mogelijk licht is om het tegenlicht te versterken.
Heb je geen dakraam of wil je wat mobieler zijn met je opstelling, dan kun je met een schoendoos, een fotolijstje en een bureaulamp een soort studio-opstelling maken. Je gebruikt van het fotolijstje alleen de lijst en het glazen ruitje. Van de schoendoos verwijder je de voor- en achterzijde en plaatst daar het lijstje in. Doe het deksel op de doos en plaats aan de ene zijde een bureaulamp en aan de andere kan je camera. Je zou nog een dunne vitrage tussen de lamp en het ruitje kunnen plaatsen om het licht beter te verstrooien. Met 3M-tape plak je het blad aan de randjes voorzichtig op het vensterraampje.

De camera is voorzien van een macrolens en staat op statief. Zorg dat de voorvlak van de lens exact evenwijdig loopt aan het raampje. Dus de as van de lens loodrecht op het herfstblad. Zo benut je de scherptediepte optimaal. Zet de camera in de M-stand en het diafragma op f/8. Kies de ISO zodanig dat de sluitertijd voor een juiste belichting niet langer is dan 1/60s om bewegingsonscherpte te voorkomen. Gebruik daarom ook de zelfontspanner of afstands-bediening. Stel handmatig scherp. Live View is daarbij een uiterst nuttig hulpmiddel vooral bij gebruik van de 10x beeldvergroting. Als je vertrouwd bent met RAW, neem dan op in dat bestandstype. Je hebt dan de hoogste beeldkwaliteit en kunt de witbalans later op de computer aanpassen. Werk je liever in JPEG, maak dan van de lichtbron een handmatige witbalans.
Met bovengenoemde instellingen is de techniek helemaal geregeld en nu moet je op zoek naar een mooie compositie. Met een 1:1 macrolens kun je met een EOS-camera (APS-C) bij de kortste scherpstelafstand van ca. 38 cm, ongeveer 22,5mm van het onderwerp beeldvullend fotograferen (EOS 6D, EOS 1DX en 5D-serie: 36mm). Door de afstand tot het onderwerp te vergroten kun je een groter gebied opnemen. Kijk goed naar het verloop van de nerven en de vlakverdeling van de kleuren. Gebruik de diagonaal van het kader en de regel van 1/3 om tot een evenwichtige compositie te komen.

Bewerken
Als je belichting, kleuren en scherpstelling bij opname goed geregeld hebt, dan hoef je de foto’s nauwelijks te bewerken. Mogelijk dat je het beeld nog iets kunt roteren of bijsnijden. Afhankelijk van je eigen smaak of dat van je publiek kun je de verzadiging van de foto’s aanpassen (hoger of lager) of de opnamen iets verscherpen. Met het Kloonpenseel kun je desgewenst nog kleine beschadigingen wegpoetsen.
Deze doorzichtmacro’s van herfstbladeren lenen zich ook uitstekend voor wat ‘spielerei’ in Photoshop. Ga eens aan de slag met opties als Kleurtoon en Inverteren of pas een van de talloze filters toe. Voor je het weet heb je een abstract beeld wat perfect op een canvas in je interieur past.

Conclusie
Een doorzicht van een herfstblad fotograferen vraagt enige voorbereiding, maar daarna kun je snel, eenvoudig en goed vele varianten maken. Maar ook in het veld bieden herfstbladeren voldoende stof voor prachtige beelden.