Op een zondagavond in oktober reed ik, samen met mijn vrouw, naar de ijshal in Geleen, om er een ijshockeywedstrijd tussen Laco Eaters en Den Bosch te fotograferen. Ik was er al zeker 30 jaar niet meer geweest. Vanaf mijn 8e kwam ik er al om de ‘gladiatoren’ te bewonderen. Het waren toen in ieder geval voor mij gladiatoren, stoere mannen die over het ijs ‘vlogen’. Succesvolle tijden met Canadezen en Tsjechen in het team, die een robbertje ouderwets knokken niet schuwden.

In die tijd misten veel spelers op zijn minst twee voortanden. Geen training of wedstrijd sloeg ik over. Wachtend langs de boarding bij de kleedruimte, op die ene stick die kapotging. Als je die van een speler kreeg kon je ons niet blijer maken. De sticks werden toen door mijn vader met triplex gerepareerd. Op een buurtpleintje werd namelijk met vriendjes rolschaatshockey gespeeld waarbij zelfgemaakte houten constructies met kippengaas als hockeydoelen dienden en we dan ook echte sticks hadden. Als het vroor werd het pleintje met water besproeid en konden we er echt ijshockey spelen. Stoer waren we, tenminste dat vonden we toen.

Naar aanleiding van ons voorbereidingsbezoek werd de cameratas gevuld met:

• Canon 1Dx en Canon 7D body
• Canon 70-200mm F2.8 objectief
• Canon 24-70mm F2.8 objectief
• Canon 100mm F2.8mm objectief
• 2 Lexar geheugenkaartjes van 32 Gb
• Externe lichtmeter
• Glassex doekjes (om plexiglas langs de boarding schoner te maken).

Nu was ik na al die jaren terug op een plek vol jeugdherinneringen. Het sportcomplex was aan de buitenzijde aanzienlijk veranderd, maar de ijshal bood ons van binnen een heel ander beeld en was overduidelijk aan een opknapbeurt toe. De ijsvloer zelf lag er goed bij, maar verder was alles zo goed en goedkoop als mogelijk opgelapt. Het gemeentelijke budget ontbrak er overduidelijk. Gelukkig ging dit niet ten koste van de sfeer in de ijshal. Het Eaters publiek is wat dat betreft in al die jaren hun club trouw gebleven.

Ondanks de minder florissante uitstraling van de ijshal voelde het als thuiskomen, waarbij ik diverse oude bekenden gezien en gesproken heb. Zo ken ik o.a. de interim-voorzitter Puk Daniels en team-fysiotherapeute Suzanne Theeuwen waarmee we voor, tijdens en na de wedstrijd nog een leuk gesprek hadden. Die zondagavond was onze eerste kennismaking met het fotograferen van ijshockey. Gelukkig waren de huisfotografen Lex Eckhardt en Jan Hofstede zo vriendelijk om hun vaste plekken te delen en nam Lex zelfs de tijd om ons op de foto te zetten. Leuk, bedankt Lex!

In de hal waren drie plekken waar je kon fotograferen: op een stellage (4 meter boven de grond), achter de boarding met zeer bekrast en vuil Plexiglas of achter de boarding zonder bescherming. De stellage vonden wij geen optie, omdat foto’s van bovenaf weinig actie en dynamiek tonen. Mijn vrouw ging met haar camera (Canon 7D met 100 mm lens) achter het Plexiglas staan, omdat de derde optie haar iets te gevaarlijk was. Echter tien seconden nadat we in de tweede periode van de wedstrijd achter de goal het enige niet bekraste raam aan de buitenzijde schoon hadden gemaakt, remde een speler daar vol op het punt waar we stonden met als gevolg dat het hele raam aan de binnenzijde nat was! Pfff en weg was ons vrije en net verworven mooie plekje. Die pech zal je net hebben!

Helaas waren er geen gaten in het Plexiglas speciaal voor fotografen om er hun lens door te steken. Dit zie je wel vaak bij ijshockeywedstrijden op het hoogste niveau in Amerika. Ik koos derhalve maar voor een onbeschermde plek langs de boarding en spelersbank om zodoende de meeste kans op succesvolle foto’s te hebben. Gelukkig ken ik het spelletje nog van vroeger en kan derhalve gevaarlijke situaties goed inschatten. Met één oog door de zoeker kijkende en met het andere oog het spel om je heen in de gaten houdende ging ik aan de slag. Als het gevecht om de puck wat te heftig werd kon ik altijd nog een aantal passen achteruit doen, want niemand wil toch een puck met een snelheid van 100 km/h tegen zijn hoofd krijgen! Tip: Zoek de beste posities voor je foto’s, maar verlies nooit je eigen veiligheid uit het oog.

Hieronder een overzicht waarom een ijshockeywedstrijd zo lastig fotograferen is:

• Spelers versnellen, stoppen of veranderen plotseling van richting, waardoor het volgen en scherp krijgen van je onderwerp wat oefening vergt. Een snelle en accurate autofocus als die van de Canon 1Dx helpt daarbij wel behoorlijk.
• IJshockey is een binnensport waarbij er redelijk weinig licht aanwezig is. Je ontkomt er dus niet aan om met hogere ISO-waarden en een open diafragma te fotograferen. Een lichtsterke telelens zoals een EF 70-200mm F2.8 is dan ook geen overbodige luxe en eigenlijk noodzakelijk. Het enige voordeel is dat de lichtomstandigheden op de diverse plekken op het ijs ongeveer hetzelfde waren, waardoor ik in Manuele programmastand kon fotograferen. Dit heb ik gemeten door met een externe lichtmeter op spotmeting op diverse plekken het licht te meten. Daarna heb ik het directe omgevingslicht gemeten m.b.v. de externe lichtmeter en zo mijn belichting ingesteld. Bij ISO 4000 en een diafragma van 2.8 hoorde een sluitertijd van rond de 1/500-1/1000 sec. Een camera met weinig ruis bij hoge ISO-waarden is dus geen overbodige luxe.
• Wil je je onderwerp redelijk beeldvullend in je zoeker hebben zul je zo kort mogelijk bij de baan moeten staan en het liefst niet achter het plexiglas. Alleen op die manier kun je mooie grondniveau foto’s maken.
• Door het snelle spel is het verdomd lastig om spelers met de puck in beeld te krijgen. Dit vergt toch wat oefening maar uiteindelijk is het ons toch gelukt.
• Door het gebruik van kunstlichtlampen moet je rekening met je Witbalans houden. In soortgelijke situaties gebruik ik altijd een grijs/kleurenkaart die ik fotografeer onder de betreffende lichtomstandigheden om nadien in Lightroom deze als kleurreferentie te gebruiken. Aangezien het licht niet veranderd kun je in Lightroom alle foto’s selecteren en met behulp van de gemaakte grijskaartfoto de juiste kleur voor alle foto’s eenvoudig en snel instellen.
  .

Ik had besloten om iedere periode (een ijshockeywedstrijd bestaat uit 3 perioden van 20 min. speeltijd) een ander onderwerp te kiezen. Zo koos ik in periode 1 voor de goalie, omdat deze wat minder heftig beweegt en me de kans gaf om aan het snelle spel en de omstandigheden te wennen. Gedurende periode 2 was mijn lens gericht op de spelersbank en wat zich daar afspeelde en in periode 2 wilde ik enkel spelers op het ijs volgen om zodoende actie- en detailfoto’s te maken. Op die manier had ik een mooie combinatie.

Wat viel me op bij het gebruik van de Canon 1Dx?

• De 1Dx bleek ook nu weer erg betrouwbaar te zijn. Het enige minpuntje wat ik die avond ondervond (en nog nooit eerder had) was een foutmelding van mijn camera. Tijdens het fotograferen hield de camera er plots mee op. Op mijn display verscheen de voor mij toen nog nietszeggende foutmelding Error 80. Nadat ik me een paar keer achter mijn oren gekrabd had en de camera en aantal keren uit en weer aan had gezet kon ik nog steeds niet verder fotograferen. Uiteindelijk de accu verwisseld en alsof een wonder zich voltrok …… weg foutmelding en de camera was weer gereed voor gebruik. Bij thuiskomst toch maar gekeken wat ‘Error 80’ betekende. Op diverse fora stond dat het mogelijk een fout in het elektronisch circuit van de camera zou zijn, zoals miscommunicatie met de contactpunten van de accu/camerabody. Probleem tot nu toe gelukkig niet meer gehad.
• Autofocus tracking reageert zeer snel en accuraat. Nu is de 1Dx uitgerust met diverse Autofocus-instellingen waar je alleen al een boek over kunt schrijven volgens mij. Vooral door gebruik van Auto Focus Back Button te gebruiken, hoef je geen moment te missen.
• De lichtmeetmethode werkt goed en mooi constant.
• De 1Dx geeft mooie vibrante kleuren, zoals we mogen verwachten van Canon.
• Het ruisniveau bij de gebruikte ISO-waarden tussen de 4000 en 5000 is bijzonder laag, wat zeer welkom is als je bij weinig licht met korte sluitertijden wil fotograferen. Zelfs bij deze hoge ISO-waarden geeft de 1Dx scherpe beelden, waarbij ruisreductie in Lightroom bijna niet nodig is.
• In sommige situaties heb ik met 12 fps geschoten, het is dan alsof een mitrailleur afgaat. Als je deze Burstmode gebruikt, hoef je bijna geen enkel spannend moment te missen. De buffer van de 1Dx kan dit zeer goed aan en schrijft supersnel naar de geheugenkaart. Je wil toch geen camera waar je halverwege een schot op doel, bij het maken van je foto’s, je camera duidelijk trager hoort worden. Eerst hoor je TakTakTakTakTakTak (bv. 6 fps) en plots hoor je Tak ……….. Tak …………. Tak …………. Tak (1 fps). Dat is toch ook de nachtmerrie voor iedere sportfotograaf.

Aangezien het succes van een scherpe foto begint bij juiste camera-instellingen maar je cameramenu vaak een jungle van instellingen is (en zeker voor de 1Dx), deel ik hieronder een aantal instellingen die ik gebruik en waarvan ik weet dat ze van belang zijn bij sport- en actiefotografie.

Canon heeft namen voor alle secties van het cameramenu maar ik vind het benoemen van de kleuren veel handiger en duidelijker. Zo staat Rood 1 voor de 1e pagina binnen het rode tabblad.

Rood = Shoot
Magenta = Autofocus
Blauw = Playback
Geel = Set up
Oranje = Custom settings
Groen = My Menu

• Lens Abberation (Rood 1): <Aan>. De 1Dx herkent van de meeste Canon lenzen de bekende afwijkingen in de lens. Dit gaat sneller en eenvoudiger dan nadien op je computer.
• ISO Speed Settings (Rood 2): Deze instelling staat standaard niet op de laagste en hoogste waarde. Heb je ooit ISO 50 of 204.800 nodig? Misschien niet, maar wie weet. In ieder geval mooi om alle opties te hebben.
• Release Shutter Without Card (Rood 3): <OFF>. Hierdoor kun je in ieder geval voorkomen dat je denkt foto’s te maken zonder dat er een geheugenkaartje in je camera aanwezig is.
• LV (Live View) (Rood 4): <Stills>
• AF Mode (Rood 4): <Quick Mode>. Dit is de AF mode bedoeld voor foto’s (niet video) en geeft de camera de beste AF prestatie.
• AF Cases (Magenta 1): Onder deze menu-optie vind je zes voorinstellingen voor diverse soorten actie-/ en sportfotografie die je ook zelf kunt instellen. Hiermee heb ik nog veel te leren. Canon geeft ons in ieder geval keuzes genoeg. Er zijn diverse sporten die ik nog niet gefotografeerd heb met de 1Dx. Er is ook een <INFO> knop. Gebruik het en je krijgt uitleg voor iedere instelling. Ik heb de hele ijshockeywedstrijd geschoten met de <Case 1> instelling en deze doet al wat je verwachten mag. Het werkt namelijk. Deze 6 instellingen zijn ideaal om te gebruiken en uit te proberen. Doe er je voordeel mee.
  Foto 11
• AI Servo 1st and 2nd Image Priority (Magenta 2): <Equal Priority>. De AF in de 1Dx is zo goed dat het m.i. niet nodig is om instellingen te wijzigen.
• Auto AF pt sel:EOS iTR AF (Magenta 4): <ON>. Het zorgt ervoor dat de camera kleurinformatie herkent waardoor de AF beter werkt.
• Selectable AF point (Magenta 4): < 61 points>. Dit geeft je de optie om alle 61 beschikbare AF punten te selecteren en als 1 punt te gebruiken.
• Select AF area selec. Mode (Magenta 4): Ik heb ze allemaal aangevinkt om alle opties zichtbaar en beschikbaar als keuze te hebben.
  Foto 12
• Orientation linked AF point (Magenta 4): Geeft je de mogelijkheid om diverse AF punten beschikbaar te hebben voor horizontale en verticale shots.
• Manual AF pt. selec. Pattern (Magenta 5): Een kwestie van smaak. Wil je alle AF punten zien of slechts degene die je gebruikt.
• Magnification (Blue 3): Stel ‘Magnification’ (vergroting) in op “Actual size”. Als je de knop met het blauwe loepje indrukt zie je een 100% uitvergroting van je gemaakte foto met in het centrum het punt waar je scherp hebt gesteld. Op die manier hoef je niet door je foto te scrollen.
• Record func+card/folder sel (Yellow 1): <Auto switch card>. Hiermee worden je foto’s automatisch naar het andere kaartje weggeschreven als het eerste kaartje vol is.
• File Numbering (Yellow 1): <Continuous>.
• Restrict drive modes (Orange 4): Hiermee activeer je de 14 fps. (alleen bij JPEG’s).
• Custom Controls (Orange 5): Handige camera pictogram die het mogelijk maakt om je eigen actie aan een bepaalde knop te koppelen. Zo gebruik ik mijn back button focus control op de * knop.
• Shutter release time lag (Orange 6): <Shortened>
• My Menu Settings (Green): Zet hier je menu-opties onder die je het meest gebruikt. Handig.

Het was leuk om weer even terug in de ijshal te zijn, waar ik als kind, tiener en twintiger vaak vertoefde. Canon 1Dx en ijshockey, het smaakt toch naar meer!

Huub Keulers