Volgens onze eigen lezerspeiling in september 2013 maakt bijna 70% een fotoboek van zijn vakantiefoto’s. Voor ons is dat logisch, want dat is toch dé manier om je vakanties ook de komende jaren te kunnen blijven herbeleven.
Tussen alle kiekjes van je vakantiefoto’s zitten waarschijnlijk ook fantastische mooie en exotische portretten, landschappen, macro’s en architectuurfoto’s die een eigen boek verdienen op mooi fotopapier. Daarin kun je dan meteen je topfoto’s opnemen, die je in de rest van het jaar gemaakt hebt. Zo heb je uiteindelijk een prachtig portfolioboek in handen, dat je met trots aan je familie, maar vooral aan je fotovrienden kunt laten zien. De vraag is echter waar je het beste zo’n boek kunt laten maken. Wij hebben zeven aanbieders getest en de resultaten ondergebracht in een soort koopwijzer.
Aanbieders
Het aanbod van sites die fotoboeken aanbieden is overweldigend en het is dan ook niet mogelijk om hiervan een uitputtend overzicht te geven, laat staan om er een allesomvattende test mee te doen. We hebben ons beperkt tot zeven bekende aanbieders, die door onder andere ons testpanel werden genoemd: Albelli, CEWE-color (AH), Fotofabriek, Pixum, Profotonet, Webprint en Top-FotoAlbum. De komende maanden zullen we deze lijst mogelijk verder uitbreiden.
Testfoto’s
De testfoto’s (26 stuks, 30 bij 30 cm) die we in het fotoboek gebruikt hebben, zijn allemaal voorbereid en opgemaakt in Photoshop CC, zodat we ze meteen als JPEG of PNG paginavullend in de software konden plaatsen (vaak met de optie Foto als achtergrond). Enerzijds hebben we praktijkfoto’s gebruikt, zoals een portret, landschap, macro en monochromen (zwart-wit, sepia, cyanotype), maar anderzijds ook zelfgemaakte beelden met RGB-kleurvlakjes, kleurverlopen, grijswaarden schaal (verloop en blokjes) en foto’s van onze testcase (bevat lijnwerk) bij verschillende resoluties. Diverse foto’s zijn als sRGB én als AdobeRGB geplaatst. De foto’s zijn zo geplaatst dat ze als tegenoverliggende pagina’s eenvoudig vergeleken konden worden op verschil in resolutie of kleurruimte.
Prijs
Bij alle aanbieders hebben we een 30x30cm fotoboek met 26 pagina’s gekozen met een persoonlijke kaft en het binnenwerk op luxe (foto)papier. De prijzen variëren van 40 tot 70 euro (incl. BTW en verzendkosten). Dat is een behoorlijk verschil, terwijl de verschillen in uitvoering en afdrukkwaliteit in deze ‘test’ veel kleiner zijn. Goedkoop hoeft zeker geen duurkoop te zijn. |
Beoordeling
Je kunt de beoordeling van de resultaten van deze test natuurlijk overlaten aan meetsystemen. Die ‘kijken’ of rood wel rood is, of er ergens een kleurzweempje te bekennen is en of elke pixel wel nauwkeurig afgedrukt is. Hoewel dit misschien heel objectief is, is zo’n meetapparaat niet de doelgroep van ons fotoboek en hebben wij het kijken overgelaten aan de ogen van een testpanel van vrijetijdsfotografen én hun publiek. Die zijn in staat om aan hun ‘meetgegevens’ zaken toe te voegen als beleving en smaak. Twee belangrijke beoordelingscriteria.
Ons tastpanel heeft onafhankelijk van elkaar bij daglicht de boeken anoniem beoordeeld op de punten (1) kwaliteit en beleving omslag, (2) kwaliteit en beleving papier/binding en (3) afdrukkwaliteit (kleur, helderheid, scherpte, monochroom) met een cijferwaardering van 1 t/m 10. Als referentie hadden ze de beschikking over fotoprints van de pagina’s afgedrukt op onze Canon iPF6450. Ook konden boeken onderling worden vergeleken. De resultaten zijn met een wegingsfactor (25%, 30%, 45%) per deelnemer gemiddeld en hieruit is een gemiddelde overall-score berekend.
Aanleveradvies
‘What goes in, that comes out’. De kwaliteit van de afdrukcentrales is tegenwoordig zo goed dat de inputkwaliteit van de foto’s grotendeels bepalend is voor de kwaliteit van de output (prints). De aangeleverde foto’s moeten dus aan bepaalde aanlevervoorwaarden voldoen, waarbij we hier kort even stilstaan bij de volgende aspecten:
Resolutie
De resolutie van een foto op het formaat zoals die in een boek geplaatst gaat worden, moet ergens tussen de 200 en 300 dpi zijn. Dat betekent dat voor een langste zijde van 30cm (12 inch) de foto tussen de 2400 en 3600 pixels moet bevatten.
Verscherpen
Maak je het fotoboek met off-line software, dan worden de beelden vaak iets verscherpt bij upload. Je hoeft je foto’s dan niet te verscherpen. Doe je de opmaak online (Webprint), dan moet je de foto’s zelf iets verscherpen met bijvoorbeeld Onscherp masker (150 - 0,4 - 0).
Kleurruimte
Hoewel met AdobeRGB in theorie (mét kleurbeheer én wide-gamutfotoprinter) meer verzadigde kleuren kunnen worden afgedrukt, is sRGB de meest veilige kleurruimte bij het aanleveren naar online centrales. Als je foto’s exporteert vanuit Lightroom met AdobeRGB als kleurruimte en deze in Photoshop omzet naar sRGB (Bewerken, Omzetten in profiel), dan blijven de meeste onderwerpen in kleur ongewijzigd en zal de centrale de kleuren met een correcte verzadiging afdrukken. De kleurdiepte is vanzelfsprekend de standaard 8-bits, want 16-bits wordt zelden correct verwerkt en heeft bij print ook geen meerwaarde.
Monochroom
Heb je foto’s omgezet naar zwart-wit (grijswaarden) of monochroom (sepia of cyanotype), zorg dan altijd dat ze sRGB als kleurruimte hebben. Dit geeft het beste afdrukresultaat met het juiste contrast en helderheid en met de minste kans op een kleurzweem.
Bestandsformaat
In veel gevallen levert JPEG in hoge kwaliteit (11 of 12) prima resultaten op en zijn bij voldoend hoge resolutie en geringe verscherping geen artefacten te zien. Gebruik je op een foto (kleine) tekst of ander lijnwerk, sla de foto dan op als PNG of TIFF.
Kalibratie
Zorg dat je op een gekalibreerd beeldscherm werkt en dat je de kleuren van het fotoboek bij daglicht beoordeeld. |
Resultaten
De resultaten van de beoordeling van ons panel zijn te vinden in de onderstaande tabel. Zonder de cijfers in detail te evalueren, zullen we elke aanbieder even afzonderlijk bespreken op algemene indruk en op sterke/zwakke punten.
Albelli
Albelli levert aan de binnen- en buitenkant een keurig afgewerkt boek af. Technisch zou dit boek hoge ogen scoren (prima kleuren, natuurlijke helderheid, goede scherpte), maar voor ons panel komt het een stuk beleving tekort. Het papier is geen echt fotopapier en ook niet dik genoeg voor een portfolioboek. Je kunt het boek wel helemaal plat openleggen, maar er zit toch een snede in het midden en de binding lijkt gebeurd te zijn met een soort plakband. Zeker voor spreads is dit minder mooi. Albelli heeft aangegeven dat dit type binding eind november aangepast zal worden.
Zoals gezegd zijn de kleuren prima in orde (van praktijkfoto’s én kleurvlakjes) en ook zwart-witfoto’s zijn neutraal. Bovendien verwerkt Albelli sRGB en AdobeRGB zoals het hoort en wordt AdobeRGB niet genegeerd door het kleurbeheer van Albelli. Er is van dichtbij een raster te zien, maar van kijkafstand (armlengte) is dat geenszins storend.
CEWE Color (AH) en Pixum
Dat we deze twee aanbieders in één adem bespreken is omdat ze allebei uit dezelfde centrale komen. De boeken zijn dan ook identiek. Grappig is dat onze panelleden dat niet wisten en de beoordeling uiteindelijk toch bijna gelijk is. CEWE Color levert dus een heel consistente kwaliteit, maar ook heel erg hoog. De kleuren en scherpte van de omslag (harde kaft met glansafdruk) behoren tot de beste van de test. Ze zouden ook een versie mogen hebben met foam, waarbij de kaft wel stijf is, maar toch een zachte ‘touch’ krijgt, zoals bij Webprint en Fotofabriek het geval is.
Behalve dat de omslag en het binnenwerk hoog gewaardeerd worden (dik fotopapier, naadloos platliggend), scoort ook de afdrukkwaliteit hoge punten. Alle kleuren (praktisch en theoretisch) zijn natuurlijk en helder, sRGB en AdobeRGB worden goed verwerkt en monochromen (zwart-wit, sepia, cyanotype) zijn zonder enige zweem. Verlooptrapjes in grijstinten en kleuren verlopen zonder streping (banding) en zowel in de hooglichten en schaduwen blijft het verloop vloeiend. Schitterend.
Er is ook van dichtbij geen raster te zien en de scherptebeleving is hoog, omdat bij het uploaden de foto’s waarschijnlijk iets worden verscherpt. Dat maakt de foto’s net iets meer aansprekend en voor portretten is het toch niet te veel. Er is geen verschil te zien tussen 200 en 300 dpi.
Fotofabriek
Het album van de Fotofabriek heeft een omslag met foamvulling en hoogglans afwerking. De kleuren zijn redelijk verzadigd, waardoor de beleving hoog is, maar wel erg smaakgevoelig zoals uit de spreiding van de punten van ons panel blijkt. Het papier en de kwaliteit van het binnenwerk is vergelijkbaar met dat van Albelli. Technisch prima in orde (kleuren, contrast, helderheid, verlopen, monochroom, scherpte), maar omdat het geen echt fotopapier is en het bindsysteem zoals van Albelli, is de beleving van het album en van de foto’s minder. Het feit dat het papier dikker is dan bij Albelli, wordt door het panel duidelijk hoger gewaardeerd. Er is verder geen verschil te zien tussen 200 en 300 dpi. AdobeRGB wordt niet helemaal correct verwerkt. Als je dus aanlevert aan de Fotofabriek, doe dat dan in sRGB in Photoshop omgezet vanuit AdobeRGB (zie clip).
Profotonet
Veel enthousiaste vrijetijdsfotografen en fotoprofessional laten hun foto’s afdrukken door Profotonet. Deze afdrukcentrale heeft ook fotoboeken in het assortiment en wij hebben dus ook een luxe fotoboek bij deze aanbieder af laten drukken. De omslag is een harde kaft (glad karton) met een zijdemat afwerking, waarvan de kleuren erg mooi zijn en de beleving dus erg wordt gewaardeerd. Dat geldt ook voor het gebruikte zijdeglans fotopapier en de naadloze binding van de plat openslaande pagina’s. De kleuren zijn prachtig en helder en zoals deze aanbieder betaamt worden sRGB en AdobeRGB volgens de regels van goed kleurbeheer afgehandeld. Huidstinten zijn heel natuurlijk. Het verschil tussen 200 en 300 dpi is gering, maar wat het panel opvalt is dat de foto’s ‘zacht’ zijn. Dit vraagt enige verscherping vooraf in Photoshop. Opmerkelijk was verder dat de zwart-witfoto’s een geringe rode kleurzweem vertoonden, die overigens onder kunstlicht duidelijker was dan in daglicht. Verder zagen we ‘clipping’ in de hooglichten van een grijsverloop en werd 5% grijs afgedrukt als volledig wit. Prima boek dus, met een paar onverwachte ‘schoonheidsfoutjes’.
Webprint
Als je het fotoboek van Webprint voor de eerste keer vastpakt, dan is de reactie in bijna alle gevallen ‘zo, dat is mooi’. De harde kaft met zachte (foam) afwerking en zijdemat uitstraling heeft een hoogkwalitatieve beleving. Dat geldt ook voor het dikke fotopapier en de naadloze platopenslaande binding van de pagina’s. Ze behoort hiermee tot de besten van de test. Over de afdrukkwaliteit lopen de meningen meer uiteen. De kleuren zijn niet echt helder. Vooral de RGB-kleurvlakjes lijken een soort grauwe waas over zich te hebben. Dat valt niet zo op bij de praktijkfoto’s, maar als je oog er eenmaal gevoelig voor geworden is en je vergelijkt de afdrukkwaliteit met die van de andere aanbieders en de Canon iPF6450, dan is het voornamelijk de helderheid die wat tegenvalt. De scherpte bij 200 en 300 dpi is nagenoeg gelijk. Er is wel een verschil tussen sRGB en AdobeRGB en het is beter om als sRGB aan te leveren omgezet vanuit AdobeRGB (zie clip). Contrast en verloop van zwart naar wit zijn prima in orde. Zwart-witten zijn niet helemaal neutraal met een kleine rode kleurzweem. Het boek van Webprint heeft derhalve een heel hoge belevingswaarde, maar moet op afdrukkwaliteit andere aanbieders voor laten gaan.
Top-Fotoalbum
Het maximale formaat vierkant fotoboek van Top-Fotoalbum is 28 bij 28 cm en hoewel dat maar 2 cm kleiner is dan van de andere aanbieders, is de beleving van het boek minder, ondanks de mooie kleuren en afwerking met harde kaft met zijdeglans uitstraling. Op het binnenwerk valt weinig aan te merken. Prachtig dik zijdemat papier en naadloos gebonden bij plat openslaan. De kleuren zijn mooi verzadigd en helder. De scherpte is goed. Er is geen verschil te zien tussen 200 en 300 dpi. Topfotoalbum geeft in zijn aanleverspecificaties aan dat AdobeRGB niet als zodanig wordt verwerkt door hun printsysteem en adviseert derhalve sRGB. We zien dit terug in het fotoboek: sRGB ziet er goed uit, AdobeRGB wordt niet herkend en numeriek als sRGB behandeld, waardoor verzadigde kleuren flets worden.
Zwart-wit heeft een lichtgele kleurzweem en in een grijsverloop zien we dat in de hooglichten de laatste stap van 5% grijs wordt afgedrukt als 10% en dus contrast verliest in de lichte partijen van een zwart-witafdruk. Verder is het een onberispelijk boek, waarbij een merklogo ontbreekt en dus de herkomst van de afdrukcentrale anoniem blijft, hetgeen voor sommige situaties wenselijk kan zijn.
Logo
Als je een fotoboek van deze kwaliteit (op echt zijdeglans fotopapier, gepersonaliseerde harde kaft met foam en plat openslaand) zou gebruiken als trouwalbum, dan hoef je je daar als fotograaf niet voor te schamen. Staat er een logo op van de afdrukcentrale, plak er dan eventueel een bedrijfsstickertje op, zodat de klant de herkomst niet direct kan zien. Let wel dat de uiteindelijke kwaliteit van het boek niet wordt bepaald door de afdrukcentrale of omdat het van Albert Heijn afkomstig is, maar door de creativiteit en kwaliteit van de fotograaf. En dan kun je je ook met een ‘consumenten’-boek prima onderscheiden. |
Samenvatting
De conclusie van onze ‘test’ is dat enerzijds (nog) geen enkele aanbieder het perfecte portfolio-fotoboek aflevert, maar ook dat de kwaliteit anno 2013 heel acceptabel is. Bekijk je de boeken afzonderlijk, dan doen de uitvoering en afdrukkwaliteit zelden afbreuk aan de kwaliteit van de foto. Leg je ze naast elkaar én vergelijk je ze met de kwaliteit van een professionele fotoprinter, dan worden de ‘minderpuntjes’ van de verschillende aanbieders duidelijker, maar nog steeds niet schokkend. Ons panel heeft overall de hoogste waardering voor de fotoboeken van CEWE Color (AH en Pixum), met op het wensenlijstje een ‘zachte’ (foam) omslag zoals Webprint en de opties Verscherping Aan/uit en Logo Ja/nee.
Wie je ook kiest als afdrukcentrale voor een portfolio-fotoboek, zorg ervoor dat je foto’s voldoen aan de aanlevercondities, want dat is vaak meer kwaliteitsbepalend dan de afdrukkwaliteit van de centrale.
Laat je mooiste foto’s dus op een mooie manier zien en maak eens een mooi fotoboek. Veel succes.
Met dank aan ons deskundige panel: Anja, Johan, Frans, Dian, Elly en Kees.