Zoals de lezers hier inmiddels weten heb ik een ruim programma met Photo Tours op gebied van architectuur-, landschaps- en industriële nachtfotografie. Ik instrueer deelnemers met welke lenzen en camera-instellingen ze de beste resultaten bereiken. Ook gids ik ze naar de betere invalshoeken om verrassende foto’s te maken met sterke composities. En ik zie dat veel mensen vooral moeite hebben met dat laatste. Je krijgt dat ook zomaar niet onder de knie!
Want het is namelijk gecompliceerder dan een correcte belichting vinden, handmatig scherpstellen of de witbalans instellen op de juiste Kelvin kleurtemperatuur. Maar voor ik verder ga, moet ik eerst even de definitie geven van het fenomeen compositie. Een poging: ‘Het ordenen van beeldelementen volgens een vooraf bepaald concept met het doel een visueel aantrekkelijk geheel te creëren’. Voor architectuur of schilderkunst is de formulering wellicht weer anders.
 |
| Voorgrond en achtergrond |
Mijn visie is dat het concept of idee in je hoofd leidend is. Zonder die beeldvorming ben je niet echt gericht aan het fotograferen. Uiteraard kan dat onverwachte, spontane en unieke foto’s opleveren, maar in de meeste gevallen begint het toch bij een idee, ingeving of concept. Wil je een sunrise of sunset landschap schieten? Heb je voldoende locatie scouting gedaan om te bepalen waar je gaat staan met je statief en camera? Wat voor concept of beeld heb je!?
Je realiseert je doorgaans niet dat het maken van composities een complex proces is. Want als je de juiste invalshoek hebt gevonden, begint het pas. Welke statiefhoogte geeft het beste beeld, welke brandpuntafstand kies je, waar ligt de focus en welk diafragma gebruik je? Neem ook de camera eens van het statief en beweeg zoveel als je kan binnen een straal van anderhalve meter. Wie weet vind je op deze manier nog spannender invalshoeken en cameraposities.
 |
| Verrassende invalshoek |
Ik zie soms mensen die spelenderwijs knallers van composities maken, maar een grotere groep die ermee worstelt. Waar dat aan ligt? Nou ja, talent en ervaring speelt best een rol, maar is niet altijd doorslaggevend. Een kunstacademiedocent vertelde me ooit dat slagen als creatief een kwestie is van 25% talent en 75% zweet. Dus ook met minder talent kun je tot grote hoogten komen. Wel moet je er hard voor werken want niks komt je zomaar aanwaaien.
Hoe je dat kunt leren? Daar zijn richtlijnen voor zoals de regel van derden, voorgrond-achtergrond, symmetrie, lijnenspel en ga zo maar door. Neem tijdens een shoot alle tijd en schiet ook voortdurend horizontaal en verticaal (wat veel mensen niet doen). Experimenteer met verschillende composities: zet de boom op de voorgrond eens links en ook rechts op de lijn van derden. Plaats de horizon ook op verschillende hoogtes en analyseer thuis alles op je gemak.
 |
| Symmetrie |
Toegegeven, tijdens nachtfotografie of een sunset op de heide wordt het allemaal wat lastiger, maar ga dan thuis aan het croppen en probeer op die manier ideale composities te maken. Die kennis kun je dan de volgende keer op dezelfde locatie gebruiken om in één keer de ultieme foto te maken. Hoe hongeriger en gretiger je bent, des te sneller gaat het leerproces. En vergaap je gerust ook eens aan spectaculaire foto’s op internet, want ook daar leer je veel van.
 |
| Regel van derden |
Maar hoe indrukwekkend ook, de fotografen die ze hebben gemaakt zijn ook ooit ergens begonnen. En misschien hebben ze de eerste tien jaar van hun carrière mindere foto’s gemaakt. Zeg dus nooit tegen jezelf: Dat is voor mij niet weggelegd. Heb geduld en geef nooit op want ergens in de toekomst maakt jij ook daverende foto’s. En laten we niet vergeten dat je tijdens de ontwikkeling vooral enorm veel plezier beleeft van elke stap vooruit in het leerproces!
 |
| Lijnenspel |
Uiteraard moet ik vermelden dat het voorgaande geënt is op slow shooting, ofwel statieffotografie. Maar bijvoorbeeld ook bij street- of reportagefotografie gaat dit op. Alleen krijg je daar veel minder tijd om je compositie te maken. Vaak kun je dan door croppen in de nabewerking de compositie wel verfijnen. Ook schiet je meer footage bij deze takken van fotografie, dus heb je vanzelf meer keuze. Maar ook daar is het een leerproces om een geoefend oog te krijgen.
 |
| Street fotografie |
En een geoefend oog om visuele aspecten feilloos vast te leggen is en blijft in mijn visie belangrijker dan gear. Want ik zie ook mensen met camera’s en lenzen om jaloers op te worden, die er niet zoveel van maken. Het is slechts gereedschap, maar jij moet het zelf doen. Beelden ontspruiten aan je geest, niet aan je camera of lenzen. Die doen alleen maar wat jij wilt. Ik hoop dat je er iets aan hebt en als je hier vragen over wilt stellen mail me gerust even.
Tony Vingerhoets,
Weelde, België, 03-06-2021