Tjonge, het was me wel een jaar hè! Blij dat we 2020 achter de rug hebben maar we zijn er nog niet, want COVID is nog niet bedwongen. Maar goed, alhoewel de media het nergens anders over heeft, is fotografie in dit blog het onderwerp. In het verleden heb ik wel eens geopperd dat ik een kleurenman ben in hart en nieren, maar onlangs heb ik de charme van zwartwit weer ontdekt. Niet zo vreemd, want de fotografische basisbeginselen heb ik geleerd in het analoge zwartwit-tijdperk.
In die tijd was kleurfotografie best prijzig en als kunstacademie student koos ik daarom meestal voor zwartwit. De meningen over zwartwit zijn sterk verdeeld. Veel mensen bestempelen het als saai en oubollig, terwijl anderen vinden dat het juist artistieker is en meer bezieling heeft. Ik hang me niet zo snel op aan stellingen, maar ik heb wel gemerkt dat bepaalde foto’s het in zwartwit bijzonder goed doen. Bijvoorbeeld industriële onderwerpen en architectuur krijgen vaak een bijzonder cachet.
Hoe komt dat dan? Tja, wanneer je een foto ontdoet van kleur, blijft alleen de essentie over zoals de compositie of een lijnenspel. Je zou andersom kunnen zeggen dat kleur soms bepaalde zwakheden van een foto verdoezeld. Maar ook die theorie klopt niet altijd. Ik zou zeggen: neem zelf de proef op de som. Ga eens door je portfolio of fotoarchief en selecteer een aantal foto’s die je omzet in zwartwit. Het is een erg leuke en leerzame exercitie en je zult verbaasd zijn over de uitkomsten.
Er zijn verschillende manieren om deze bewerking te doen. Vaak gebruik ik de Topaz of NIK plug-in voor de omzetting, maar ook Adobe PS heeft een uitstekende zwartwit-optie waarmee je vooral de afzonderlijke kleurkanalen erg verfijnd kunt afstellen naar je smaak. Meestal zul je ook het contrast wat op moeten schroeven voor een goed resultaat. Uiteraard moet je de kleurenversie wel bewaren, want het is erg interessant om beide foto’s naast elkaar te zetten voor een vergelijk.
In de zogeheten fine art scène is zwartwit sowieso de maatstaf. Je vindt in die kringen een keur aan onderwerpen zoals model-, portret-, architectuur- en industriële fotografie. De laatste twee behoren ook tot mijn favoriete onderwerpen, want zoals de vaste lezers hier weten ben ik kind aan huis in de Antwerpse Havens. En het zal niet vreemd in de oren klinken dat veel van de Port of Antwerp foto’s het bijzonder goed doen als zwartwit versie waarvan er hier enkele zijn afgebeeld.
Het is ook leerzaam om eens te kijken naar het fotografische werk van grootheden die voornamelijk in zwartwit werkten zoals Helmut Newton, Henri Cartier-Bresson, Ansel Adams, Margaret Bourke-White en Diane Arbus. Ze hadden niet de huidige geavanceerde techniek tot hun beschikking, maar hebben toch onsterfelijke foto’s gemaakt. ‘In de beperking toont zich de meester’ is dan ook een gezegde dat ik regelmatig aanhaal om te benadrukken dat gear niet zaligmakend is!
Sowieso is het goed voor je ontwikkeling als fotograaf je te laten inspireren en nieuwe technieken te ontdekken. Nu is zwartwit-fotografie geen nieuwe techniek maar het kan je portfolio absoluut verrijken. Mijn uitgangspunt is: blijf jezelf vooral vernieuwen en verras je kring of social media netwerk met een gevarieerde portfolio. Mijn Photo Tour deelnemers hou ik ook steevast voor om zowel horizontaal als verticaal te fotograferen, dé manier om een attractieve fotocollectie op te bouwen.
Enfin, met dit blog wil ik het nieuwe jaar aftrappen en hoop dat het weer ter lering en vermaak is. Want ik blijf het leuk vinden om mijn passie voor fotografie ook op deze manier met jullie te delen. Zoals ik in aanvang zei, 2020 was een moeilijk jaar, maar ik zit weer vol met voornemens en ideeën voor 2021 waarvan ik de uitkomsten zeker blijf delen met jullie, EOSzine lezers. Ik wens daarom iedereen een creatief en vooral gezond jaar toe!
En mocht je vragen of opmerkingen hebben schroom dan niet om even te reageren. Tot het volgende blog zou ik zeggen!
Tony Vingerhoets
Weelde, België. 5 januari 2021