Canon EOS M

We zijn al jaren vertrouwd met consequente serienummering in de opvolging van EOS-modellen. Canon hanteert daarin een heel heldere naamgeving: de 1xxxD-serie voor DSLR-instap (EOS 1100D), xxxD voor de doorstap-EOSsen (EOS 650D), de xxD-modellen geschikt voor de gevorderde fotografen (EOS 60D) en ben je (semi-) pro, dan heb je de xD-camera’s tot je beschikking (EOS 7D, 5D mark III en 1DX). Het is dan ook een verrassing wanneer Canon in juli 2012 de EOS M introduceert. Niet alleen vanwege zijn naam, maar ook omdat hij - als spiegelloze systeemcamera - uiterlijk en innerlijk niet lijkt op zijn broertjes. Wij gingen met deze bijzondere telg op pad.

Spiegelloze systeemcamera
Waarom is de EOS M zo anders dan de andere EOS D-modellen? Tot deze laatste groep behoren uitsluitend spiegelreflexcamera’s (DSLR). Dat betekent dat het beeld gevormd door de lens via een spiegel - tussen de lens en de sensor - op een matglas wordt geprojecteerd, zodat je het onderwerp door de oogzoeker kunt kaderen en kunt zien of het onderwerp scherp is. Je kijkt dus feitelijk door de lens. Druk je de ontspanner in om de opname te maken, dan klapt deze spiegel op en gaat de sluiter open, zodat de sensor belicht wordt.
Een bijzonder karakteristiek van de spiegel is dat hij iets licht doorlaat en dit ‘beeld’ gebruikt om de aparte, snelle autofocussensor aan te sturen. Is de spiegel opgeklapt, zoals bij Live view of video, dan is er dus ook geen snelle (fasedetectie) autofocus en moet scherpgesteld worden met de eigenlijke beeldsensor op basis van contrast.
De EOS M heeft net zoals een compactcamera (DSC, Digitale Still Camera) geen spiegel en het beeld van de lens valt direct op de sensor. Met een elektronische of fysieke sluiter wordt dan de sensor belicht. De dikte die de spiegel inneemt en de hoogte van de oogzoeker, vervallen bij de EOS M, zodat de behuizing dunner en compacter kan zijn. Hoewel de sensor van de EOS M net zo groot is als van een DSLR-EOS, kunnen lenzen voor de EOS M kleiner worden geconstrueerd. Dit is vooral merkbaar bij groothoeklenzen. Een camera als de EOS M wordt dan ook wel een compactsysteemcamera genoemd, afgekort CSC.
Omdat het beeld bij een EOS M direct op de beeldsensor valt, is er geen afgeleid beeld beschikbaar om een aparte autofocussensor aan te sturen, zoals dat bij een spiegelreflex het geval is. Automatisch scherpstellen kan dus uitsluitend op basis van contrastmeting met de beeldsensor en dat is beduidend langzamer dan fasedetectie.

Behalve dat er een groot verschil is in formaat/gewicht tussen DSLR en CSC en in autofocus, is ook het verschil in kadering en bediening aanzienlijk. Je moet bij de EOS M altijd het lcd-scherm met aanraakfunctionaliteit als zoeker gebruiken. Ze heeft zelfs geen optische zoeker, zoals bij veel compactcamera’s nog wel het geval is. Hoewel je met een lcd-zoeker altijd 100% kader ziet en ook vooraf inzicht hebt in belichting en kleuren, is de houding tijdens het kaderen van een onderwerp heel anders (minder stabiel) dan met een oogzoeker van een spiegelreflex. Ook kan sterk zonlicht de zichtbaarheid van een lcd-zoeker sterk verminderen.
Heeft een camera als de EOS 650D een groot aantal knopjes op de behuizing, bij de EOS M zijn alleen de ‘Programma’-keuzeknop, de Q-knop en de ontspanner belangrijk. Zet je de camera in het programma ‘Automatische scene’ dan hoef je naar geen enkele instelling om te kijken en alleen op de ontspanner te drukken om technisch een goede foto te maken. De EOS M is ontworpen om in dit programma gebruikt te worden, want wil je net als bij een EOS 650D instellingen als diafragma, ISO en witbalans in eigen hand hebben, dan moet je bij een CSC als de EOS M in het lcd-menu duiken en ben je minder alert. Het op de automaat fotograferen is voor de smartphone- en compactcamera-gebruiker redelijk vanzelfsprekend, maar voor verstokte spiegelreflexfotografen is het heel erg wennen en soms zelf behelpen.

‘Voors en tegens’
De EOS M en andere CSC’s worden gepresenteerd als ‘the best of both world’ van een compactcamera (DSC) en een spiegelreflex (DSLR). Maar is dat ook wel zo?
CSC versus DSC
Ten opzichte van een compactcamera heeft de EOS M onmiskenbaar een veel betere beeldkwaliteit bij hogere ISO’s. Maar doe je daar ook iets mee? Want als je je foto’s alleen op Facebook zet of afdrukt op 15 bij 10 cm, dan zal de ruis van een DSC tot ISO 1600 niet storend zichtbaar zijn. Een waarschijnlijk belangrijker voordeel van een CSC is dat je met kleinere scherptedieptes kunt spelen voor mooiere portretten en close-ups. Je kunt dus veel creatiever fotograferen dan met een DSC.
Het voordeel van beeldkwaliteit en scherptediepte komt wel met een prijs en dat je een groot deel van de draagbaarheid van de camera inlevert. Hoewel de EOS M met een EF-M 22mm nog redelijk compact is, ze past niet ongemerkt meer in een binnen- of jaszak. Wordt de lens groter of wil je een groter zoombereik met een extra lens, dan moet je toch eigenlijk een fototasje meenemen. Bij een compactcamera is dat allemaal niet nodig en zo kun je in een pretpark met bijvoorbeeld een PowerShot SX260 met 20x optische zoom een hele dag ongehinderd rondlopen en spontaan foto’s maken.

CSC versus DSLR
Natuurlijk is een EOS M met een EF-M 22mm veel kleiner en lichter (ca. 400g) dan een EOS 650D of EOS 1100D met standaardlens (ca. 800g), maar toch draag je hem waarschijnlijk altijd mee aan een halsriempje. Omdat hij geen interne flitser heeft, moet je ook altijd een losse flitser meenemen en met een eventuele extra lens en accu, is dat toch weer aanleiding voor een lichte - maar altijd aanwezige - fototas.
Een groot voordeel van de EOS M ten opzichte van een DSLR had kunnen zijn dat hij volledig geluidloos had kunnen werken. Vooral bij candid-, straat- en eventfotografie is dit een belangrijk aspect. Maar hoewel de opklappende spiegel ontbreekt, heeft de EOS M nog wel een fysieke sluiter en hoor je hiervan bij het nemen van een foto toch een klikje.
Voor de ‘gemaksfotograaf’ is de bediening van de EOS M in de stand Auto+ eenvoudiger dan bij een DSLR, maar deze stand tref je ook aan op de EOS 650D, zodat je ook op een DSLR al die knopjes helemaal niet hoeft te gebruiken.
De EOS M is dus draagbaarder dan zijn grote broers en springt ook minder in het oog. Het is met deze camera eenvoudiger onopvallend foto’s te maken op straat of bij een publiek evenement. Die compactheid gaat echter wel ten koste van de ergonomie. Tot slot moet bijna elke spiegelloze systeemcamera zijn meerdere in een DSLR erkennen als het gaat om AF-snelheid. Bij de EOS M is op dat punt het verschil erg groot.

Onze praktijk
Uit de bovenstaande uiteenzetting blijkt al waar we als doorwrochte spiegelreflexgebruiker tegenaan liepen bij onze uitstapjes met de EOS M. We misten de ergonomie, de knop-bediening en de AF-snelheid van onze EOS D, maakten onbedoeld foto’s met de touch-shutter van het aanraakscherm, konden niet snel handmatig scherpstellen en hoge/lage standpunten waren moeilijk zonder kantel-draaischerm.
Dat klinkt allemaal misschien niet positief, maar dat komt omdat we niet de beoogde doelgroep zijn voor deze camera en ook niet gewend zijn te werken in de volautomatische (groene) stand A+. Dus nadat we ons verplaatst hadden in de smartphone- en compactcamera-fotograaf én de EOS M in de ‘groene’-stand gezet hebben, werd het werken met deze nieuwe EOS een stuk aangenamer. We overwonnen de meeste  ontwenningsverschijnselen en kregen vertrouwen in de automatiek van de EOS M. Dan blijkt dat dit cameraatje werkelijk schitterende foto’s maakt. De DIGIC 5-processor en de iFLC-meting zijn een supercombinatie, waardoor belichting en kleuren bijna in alle gevallen ‘spot on’ zijn. De JPEG-beeldkwaliteit is net zo goed, zo niet beter dan van een EOS 7D, EOS 60D of EOS 650D. Omdat we bovendien in RAW kunnen opnemen, hebben we de beschikking over een groter contrastbereik van 14-bits in plaats van 8-bits en kunnen we naar hartenlust kleuren en belichting finetunen, zodat elk hooglicht (wolk, bruidsjurk) én elke schaduw nog detail laat zien.

Wil je er alle specificaties van de Canon EOS M nog eens op nalezen, klik dan hier voor de productpagina.

EOS M ISO 100	EOS M ISO 3200 geen NR	EOS M ISO 3200 met NR
EOS 650D ISO 100	EOS 650D ISO 3200 geen NR	EOS 650D ISO 100 met NR

Conclusie
Onze praktijkervaring met de EOS M heeft voor ons vooral de doelgroepen voor deze camera duidelijk gemaakt (zie clip rechterkolom). Enerzijds een tussencamera voor al diegenen die over twee à drie jaar willen overstappen naar een spiegelreflex. Omdat de EOS M alle functies van een DSLR herbergt, kunnen die in de overstapperiode geheel eigen gemaakt worden. Anderzijds is de EOS M eigenlijk veel meer een camera voor een nieuwe doelgroep, die vanuit een smartphone of ‘point-and-shoot’ compact, wel een flinke stap voorwaarts willen maken in beeldkwaliteit en creativiteit, maar niet ten koste van een moeilijker bediening.
Technisch is de EOS M voor deze doelgroepen een leuk systeem. Door de grote sensor heb je een goede beeldkwaliteit bij hoge ISO en kun je met kleine scherptedieptes werken, waarbij uiterlijk en bediening overeen komen met de automatische camera die je al jaren gewend bent. Er is dus een korte leercurve en je kunt snel genieten van foto’s met een hogere kwaliteit en creativiteit.
Voor de spiegelreflexfotograaf kan de EOS M de rol spelen van ‘backup’-camera of camera ‘voor erbij’, hoewel hij daarbij wat ons betreft stevige concurrentie heeft van de PowerShots G1X en G15 of zelfs de PowerShot S110.

Hoewel de EOS M een redelijk goede presteerder is met een prachtige beeldkwaliteit, hebben we nog wel een Top 7 wensenlijstje voor zijn opvolger, de EOS M2. Dan wordt het ons inziens pas een volwaardig nieuw systeem.
1. snelle en nauwkeuriger autofocus
2. betere ergonomie
3. stille (elektronische) sluiter
4. EVF-zoeker en vari-angle LCD-scherm
5. meer EF-M lenzen (EF-M 60mm 2.0 voor macro en portret. EF-M 10mm. EF-M 200mm)
6. interne flitser
7. Wifi