In het boek ‘Animal Farm’ van George Orwell concluderen sommige dieren dat het hebben van vier poten beter is dan twee poten. In dit artikel gaan we bekijken waarom één poot in sommige gevallen beter is dan drie poten en waarom een monopod dus erg handig kan zijn.
Monopod
Een monopod is een essentieel stuk gereedschap dat iedere fotograaf in zijn/haar bezit moet hebben, echter zijn er aspecten die je je moet bedenken bij de aanschaf. Ze zijn soms wat zwaarder, niet echt handig om mee te nemen en vertragen je bij het fotograferen, maar we weten ook hoe stabieler je je camera kunt houden, des te scherper kunnen je foto’s worden. Ontmoet de monopod oftewel de éénpoot.
Met een monopod doe je zeker 20 tot 30 jaar, zo niet een leven lang, als je er één van goede kwaliteit aanschaft. En ook dan kan er iets kapotgaan. Belangrijk is daarom dat je ook lang vervangende onderdelen kunt aanschaffen. Bij kwaliteitsmerken als Manfrotto en Gitzo zijn die nog heel lang en wereldwijd verkrijgbaar. Ter informatie: Manfrotto en Gitzo zijn sinds een tijdje al één bedrijf. Mijn advies: bezuinig niet op een monopod/statief.
Bij de aanschaf van een monopod, kijk je in meer of mindere mate naar zaken die ook van belang zijn bij een gewoon statief, zoals stabiliteit, hoogte, gewicht en dergelijke. Bij voorkeur wil je een minimum aantal poot-secties noodzakelijk voor de gewenste hoogte. Iedere uitgeschoven sectie is namelijk een bron voor eventuele instabiliteit. Identiek als met driepoot-statieven zijn de beste monopods van het carbon-vezel type die sterkte, stabiliteit en laag gewicht combineren. Let er bij de aanschaf van een monopod wel op dat het gewicht van je camera- en zwaarste lenscombinatie het maximale draaggewicht van je monopod niet overschrijdt.
Ik ken mensen die een prachtige lichtgewicht monopod hebben aangeschaft, maar daar een zware statiefkop op hebben bevestigd. Weg is je lichtgewicht voordeel van het carbon. Als het op een monopod aankomt dien je je te realiseren dat het geen complete vervanging van je statief is. Momenten waar een monopod je niet zullen helpen om een scherpere foto te maken zijn nachtopnamen en serieopnamen zoals bij HDR-foto’s. Waar een monopod wel degelijk het verschil kan maken is bij:
- Wildlife-, en sportfotografie waar je in de veel gevallen met een lange telelens werkt
- Reisfotografie met name als het licht wat minder wordt
- Macrofotografie.
Hoe een monopod gebruiken
Eén van de belangrijkste aspecten bij het gebruik van een monopod is hoe deze stabiel te houden. De beste methode om dit te bereiken is de volgende:
Ga met beide benen ongeveer 50cm uit elkaar staan met de monopod voor je, zodat je lichaam en je monopod een driehoek vormen. Houdt de bovenkant van je monopod stevig vast maar niet te vast. De sleutel tot stabiliteit is, hoe vreemd het klinkt, om niet zo vast als een boom te gaan staan. Door je spierspanning ga je namelijk net trillingen veroorzaken. Druk je monopod nu licht naar beneden om hem figuurlijk ‘in-de-grond’ vast te zetten. Bij het gebruik van een telelens leg je je andere hand bovenop je lens en druk je deze lichtjes naar beneden. Je kunt ook op een iets andere manier staan of de monopod tegen je been te duwen, zoals de afbeeldingen hieronder tonen maar zorg in ieder geval dat je stabiel staat en het prettig aanvoelt voor je.
Zelf gebruik ik mijn monopod voornamelijk als ik met een zwaar 300 of 400mm f/2.8 teleobjectief fotografeer of tijdens het pannen (camera meetrekken met het snel bewegende onderwerp). Dit zijn situaties waarbij het stabiel houden van een camera essentieel zijn. Daarnaast is het verre van aangenaam om een hele dag met een telelens van 4 kg en een camerabody van 1,4 kg te slepen. Dan kan het prettig zijn om dat gewicht met een monopod te ondersteunen. Sleep maar eens de hele dag met een zak aardappelen van meer dan 5kg. Je zult je armen aan het eind van de dag graag rust geven ;-)
Bij het gebruik van een wat zwaardere telelens wordt een monopod trouwens NIET op de camerabody zelf bevestigd maar op een zogenaamde statiefgondel van je telelens. Met behulp van deze statiefgondel kun je, met je camera, heel snel van landschap- naar portretstand veranderen.
De monopod die ik regelmatig gebruik en die voor mij perfect werkt is de Manfrotto XPro serie met 4 secties. Hij is alles wat ik in een monopod zoek: licht, prettig in gebruik, stabiel, sterk en ingeschoven kort genoeg om in mijn rugzak te passen. Ik vind het klik-systeem van Manfrotto en Benro trouwens handiger in gebruik dan het draai-systeem van merken als Gitzo, Sirui, Induro, MeFoto of Velbon, maar dat is een kwestie van persoonlijke smaak.
Een andere situatie waarin een monopod handig kan zijn is om foto’s te maken met een hoger standpunt. Houd je monopod aan de onderzijde vast en til hem boven je hoofd. Met een ‘remote’ kun je nu foto’s maken vanaf een hoogte van gemakkelijk 3 meter. Voorbeelden zijn het fotograferen van mensen op de dansvloer tijdens een bruiloft of een gedurende een time-out van een sportwedstrijd, waarbij de trainer in een kring de sporters toespreekt.
Beeldstabilisatie
Zorg bij het fotograferen of filmen met je monopod dat de Image Stabilisation (IS) of Vibration Reduction (VR) van je objectief NIET actief is. Indien deze wel actief is zal dit systeem net onscherpte in je foto’s veroorzaken. Een actief IS/VR systeem verwacht namelijk ongewenste bewegingen terwijl deze niet aanwezig zijn bij het gebruik van een monopod (of statief). |
Voordelen:
• Vervoersgemak en lage gewicht
• Stabilisatie bij gebruik lange telelenzen waardoor grotere kans op scherpe foto’s
• Snelheid in opzetten
• Maakt ook filmen met je camera eenvoudiger/stabieler
Nadelen:
• Geen voordeel in donkere condities
• Iets minder geschikt indien je heel snel en frequent van positie moet veranderen
• Gewenningsperiode in gebruik
Samenvatting
Een monopod kan een uiterst nuttige en belangrijke aanvulling voor jou als fotograaf zijn, en niet alleen als je een sportfotograaf bent. Het kan zeer zeker voor extra stabiliteit zorgen, maar bedenk wel dat het geen vervanging van een statief is.