Bij het fotograferen van portretten of producten in een studio wordt vaak begonnen met een 'zwarte foto' zonder flits. Je weet dan dat de ruimteverlichting geen invloed heeft op de belichting met de flitsers. Hierdoor kunnen de flitsers volledig worden gecontroleerd wat betreft hoeveelheid, richting, zachtheid en kleur van het licht. De camera staat daarbij in de M-stand met 1/200s, f/8 en ISO 100. Daarmee zal een foto van een redelijk helder verlichte ruimte, zwart zijn zonder flits.

Hogere ISO (meer omgevingsinvloed)
Bovenstaand recept voor gecontroleerde flitsfoto’s in de studio met studioflitsers of speedlites staat al decennia garant voor prachtige portretten en uitgekiende productfoto’s. En als je met enige tussenpozen van enkele seconden foto’s maakt, werkt deze methode probleemloos en kun je zorgeloos de mooiste portretfoto’s maken.

Die zorgeloosheid kan omslaan als je beweeglijke kinderen voor de lens krijgt of als je bezig bent met een groepsfoto van ongeduldige modellen. Je neemt dan foto’s snel achter elkaar om spontaan het juiste moment vast te leggen en het is dan niet onwaarschijnlijk dat je flitsers niet elke keer afgaan en zo (veel) foto’s te donker of zwart zullen zijn. Oorzaak van dit probleem is dat de flitsers nog niet helemaal opgeladen zijn, omdat het standaard ‘zwart’-recept elke keer bijna de volle capaciteit van de flitser vraagt. Met een paar seconden tussen de foto’s heb je dat oplaadprobleem niet, maar met bijvoorbeeld drie foto’s per seconde loop je wel tegen de grenzen van oplaadsnelheid. Dit kun je oplossen door flitsers met hogere capaciteit (richtgetal) te gebruiken, maar je kunt ook kijken of je die 1/200s, f/8 en ISO 100 kunt aanpassen zodat de ‘zwarte’-foto minder zwart is en je minder vermogen van de flitsers vraagt om het bestaande licht weg te flitsen. Het voordeel is niet alleen dat de flitsers sneller opgeladen zijn en je dus sneller achter elkaar kunt fotograferen, maar ook dat de flitspuls korter is (minder bewegingsonscherpte) en dat in geval van speedlites, de batterijen minder snel leeg zullen zijn.

Praktijktestje
In een praktijktestje kan ik in mijn studio met mijn EOS R6 en Speedlite 430EX III RT met 1/125s, f/5.6 en ISO 100 een zwarte foto maken. Flits ik dan met de camera op Hoge snelheid, dan haakt de flitser echter al na 2 à 3 foto’s af en maak ik vervolgens twee zwarte, ongeflitste foto’s. Na weer een geflitste foto is het dan weer drie foto’s donker. Dat is een trefkans van slechts 50%. Ook merk je dat de opnamesnelheid niet de verwachte 8 foto’s per seconde is.

Zet ik daarentegen de ISO op 400 in plaats van ISO 100, dan hoeft de flitser 2 stops (= 4x) minder licht te geven en dan heb ik in een snelle reeks van 10 foto’s, slechts 1 ongeflitste foto. Een trefkans van 90%! Bij ISO 400 zie je dat het bestaande licht wel iets aanwezig is in de ‘zwarte’-foto, maar zal daarbij de flitsbelichting en het contrast niet echt verstoren. Wel moet je opletten dat de kleur van de ruimteverlichting  kan mengen met het neutrale licht van de flitsers. Zet op een flitsers dan een gel van 3000 of 4000 Kelvin (klik hier).

Samenvatting
Als je rustig de tijd hebt tijdens een sessie, dan blijft het standaardrecept voor onberispelijke flitsfoto’s in de studio nog steeds 1/200s (sync-tijd), f/8 en ISO 100. Wil je echter sneller foto’s achter elkaar maken (dus sneller flitsen) of wil je meer opnamen kunnen maken met de accu of batterijen van je mobiele flitser, pas dit recept dan aan met onder andere een hogere ISO. De ‘zwarte’-foto is dan misschien minder zwart (= onderbelicht), maar je trefkans gaat aanzienlijk omhoog. Zo voorkom je de teleurstelling dat je ‘het beslissende moment’ van een kindergezichtje of van een groepsfoto hebt gemist, omdat de flitser nog aan het opladen was. Vaak krijg je daarvoor geen tweede kans.