De ontwikkeling van spiegelloze camera’s levert mooie staaltjes techniek op, zoals de EOS R6 mark II, en stelt fotografen anno 2023 in staat om foto’s te maken die ‘vroeger’ voor onmogelijk werden gehouden. En hoewel de camera’s in het EOS R-systeem veel aandacht krijgen, mogen we toch ook de ontwikkeling van de nieuwe RF-lenzen niet over het hoofd zien, zoals de RF 28-70mm f/2L. De mogelijkheden en beeldkwaliteit van deze lenzen (L én consument) overtreffen in bijna alle gevallen hun EF-broertjes en geven je foto’s nog een extra ‘boost’.
In dit artikel sta ik stil bij een lens die optisch gezien misschien wel de beste lens is die Canon ooit gemaakt heeft, de RF 135mm f/1.8L IS. Mijn review en ervaringen.

De RF 135mm (2022) en zijn 'oudere' broer uit 1996, de EF 135mm f/2L (review)

Ontwerp en uitvoering
Op het moment dat je deze lens uit de doos haalt, dan voel je het meteen: een ‘zware’ jongen (935g). En een eerste aanblik maakt meteen duidelijk dat het ontwerp en uitvoering 100% passen bij de vereisten van een lens in het L-segment. Dit is zonder twijfel een lens voor professionals die intensief en onder de moeilijkste omstandigheden met deze lens op pad zullen zijn en vertrouwen op de kwaliteit van dit L-objectief.

De RF 135mm f/1.8L IS is strak ontworpen met een lekker brede en soepeldraaiende scherpstelring, met de bekende controlring en een extra knop die gepersonaliseerd kan worden om bijvoorbeeld de autofocus tijdelijk te deactiveren en daarmee de scherpstelafstand vast te houden. De knop is dubbel uitgevoerd, zodat hij zowel bij horizontaal als verticaal kader op ‘dezelfde’ plaats bij je duim zit. Uiteraard is de lens afgedicht voor stof en spatwater. De filterdiameter is 82mm en in de doos zit ook een zonnekap en een lenstasje (pouch).

Ik heb de RF 135mm f/1.8L IS op mijn EOS R6 gebruikt en een batterijgrip zou daarbij welkom geweest zijn. Zonder extra grip is er namelijk een lichte onbalans, die echter niet echt beperkend is bij langdurig fotograferen.

135mm = portretlens = indoor sport Een brandpunt van 135mm past in de reeks van brandpunten die dienst doen bij portretfotografie: 35mm – 50mm – 85mm – 135mm – 200mm, waarbij elk brandpunt redelijk specifiek bedoeld is voor een bepaalde kadering van het model. In dit artikel (klik hier) ga ik in hoe brandpunt, standpunt en uitsnede met elkaar verbonden zijn en welk brandpunt past bij welke type portret.

De hoge lichtsterkte van f/1.8 is natuurlijk ook prima geschikt om bij indoor-evenementen lagere ISO's of kortere sluitertijden te kunnen gebruiken en omdat de AF zo snel is, zou je er dus zelfs binnensporten mee kunnen fotograferen., zoals tennis en basket/handbal/volleybal. Lees in dat kader het artikel 'Welke sport, welke lens": klik hier.

Mogelijkheden
De meest opvallende optie aan de RF 135mm f/1.8L IS is niet zozeer zijn hoge maximale lichtsterkte, maar het feit dat de lens voorzien is van beeldstabilisatie en dat dit uniek is voor een vast brandpunt van 135mm. Je kunt dus bij langere sluitertijden, zoals 1/60s, 1/30s of nog langer toch nog scherpe foto’s uit de hand maken. De vraag is echter of dat praktische waarden zijn bij een portretlens als de RF 135mm. Het model mag dan absoluut niet bewegen of knipperen met de ogen. En op camera’s als de EOS R6, R5, R3 en R6 mark II met beeldstabilisatie op de sensor is de combinatie met IS op de lens tot wel 8 stops (= 1 seconde) misschien wel een beetje ‘teveel van het goede’. Desalniettemin is de RF 135mm uitgerust met beeldstabilisatie en wordt beweging van de camera uitermate goed gecorrigeerd. En dat is altijd welkom, toch?

De kortste scherpstelafstand is 70 centimeter en daarmee wordt een vergroting bereikt van 1:3,8 en dat is mooi voor close-ups van producten, voeding en bloemen. Ook is de voor- en achtergrondonscherpte dan maximaal, dus staat het voorwerp mooi los uit zijn omgeving. Als specificaties vind je hier.

Prestaties
• Autofocus
Supersnel en muisstil. Dat zijn de twee woorden die de autofocus van de RF 135mm kenmerken. En voor zo’n lichtsterke lens mag dat best bijzonder genoemd worden. Iedereen die wel eens met een EF 85mm f/1.2L gefotografeerd heeft, weet dat het verplaatsen van zware lenselementen ten behoeve van de scherpstelling ‘zijn tijd nodig heeft’. Anno 2023 is dat met de huidige technieken blijkbaar echter niet meer zo. De RF 135 stelt namelijk over zijn gehele bereik (van 70 cm tot oneindig) razendsnel scherp (bij voldoende licht en contrast), waarbij je de motor niet hoort, alleen een zacht tikje als de lenselementen tot stilstand komen. Indrukwekkend.

• Beeldstabilisatie
Zoals genoemd is de Rf 135mm f/1.8L IS voorzien van beeldstabilisatie. Volgens de specificaties 5,5 stops. In combinatie met IBIS kan dit oplopen tot 8 stops. Ik heb foto’s uit de hand genomen bij 1/15s (3-4 stops) en die waren prima van scherpte. Het onderwerp stond daarbij stil.

• Beeldkwaliteit
- Scherpte en aberraties
In de inleiding gaf ik al aan dat de lenstechniek de laatste jaren sterk verbeterd is en dat dat vooral tot uiting komt bij lenzen in het RF-segment. De RF 135m f/1.8L IS is daar geen uitzondering op. Integendeel. Het is optisch misschien wel de beste lens van Canon tot op dit moment. De scherpte is vanaf f/1.8 nagenoeg maximaal, waarbij centrum en hoeken nauwelijks verschil laten zien. De vignettering is minimaal bij f1/8, net zoals de speldenkussenvervorming. Chromatische aberratie kun je alleen maar in geringe mate visualiseren bij tekstvoorwerpen met zeer scherpe contrastovergangen. Lensspiegeling is niet noemenswaardig en wordt nihil bij gebruik van de grote zonnekap. Op alle fronten bijna een 100% score en dat vanaf f/1.8. Waanzinnig.

- Bokeh
De achtergrondonscherpte bij deze lens is een van zijn ‘unique selling points’ en zet onderwerpen bij grote diafragma’s los van hun omgeving. Het diafragma bestaat uit negen lamellen en dat zorgt voor een zacht ‘bokeh’ in de onscherpte. Lichtbellen zijn ‘schoon’ en vervormen aan de randen van het kader slechts in geringe mate tot ovalen (cat’s eyes).

De scherptediepte (Depth Of Field, DOF) is bij het maximale diafragma en relatief lange brandpunt bij kortere afstand zeer klein. Maar ook bij grotere werkafstanden blijf de scherptediepte klein en is nauwkeurig scherpstellen een vereiste.
Buste portret op 2,1 meter: DOF 2,5 cm
Headshot op 1,6 meter: DOF 1,4 cm
Close-up op 0,7 meter: DOF 0,25 cm

Mijn ervaringen
De RF 135mm f/1.8L IS op mijn EOS R6 doet de tijd herleven van mijn EF 85mm 1.2L II (1025g). Een gewichtige lens met een adembenemende kwaliteit. Nu ik echter de RF 85mm f/2 (500g) gewend ben, is mijn schoudertas plotseling zwaar met de RF 135mm er in. Toch is het een genot om met de RF 135mm te fotograferen. Ze is snel en verrast je regelmatig met een prachtige achtergrondonscherpte. Het is echter wel een lens die zijn ‘beperkingen’ kent in de vorm van de voorwerpsafstand en van de scherptediepte. Je moet redelijk veel afstand kunnen houden tot je onderwerp (minimaal drie tot vijf meter), anders is de kadrering steeds behoorlijk krap. Bij bewegende onderwerpen kader je graag wat ruimer.

Ook het gebruik van f/1.8 vraagt aandacht. Je moet 100% zeker zijn dat de oogherkenning van de autofocus steeds het juiste oog pakt of een brilmontuur ontwijkt, anders is de foto meteen onscherp waar die eigenlijk scherp zou moeten zijn. Zo ook bij duo/groeps-portretten en bij close-ups van planten of producten. Diafragmeren tot f/4 geeft je dan meer scherptediepte. Bij dit diafragma blijft de achtergrondonscherpte overigens erg mooi en onderscheidend. Ander ‘aandachtspunt’ van een 135mm met f/1,8 is dat de achtergrond bij relatief korte afstanden soms een groot gladgestreken vlak wordt, alsof het onderwerp voor een effen muur staat. Dat maakt de foto plat en enige indruk van de context is soms toch ook welkom. F/4 of kleiner lost dit probleem echter weer op. Buiten dat had ik niets te ‘klagen’ en zag met deze lens op mijn EOS R7 hoe ongelooflijk scherp deze lens is. Echt.

Samenvatting
Een lens als de RF 135mm f/1.8L IS verschijnt niet elke dag op de redactie. Een juweeltje in alle opzichten: constructie, uitvoering, bediening, mogelijkheden en beeldkwaliteit zijn allemaal van het hoogste niveau. Dit is een professioneel objectief, bedoeld voor de portret- en fashionfotograaf die zijn klanten een maximale beeldkwaliteit moet leveren.

Het pro-karakter van deze lens komt niet alleen tot uiting in kwaliteit, uitvoering en gewicht, maar ook in zijn stevige prijskaartje van ruim 2700 euro. Een investering die zich overigens in dit hoge segment van de markt waarschijnlijk snel zal terugbetalen.

Meer informatie: klik hier.
Review op The Digital Picture: klik hier.