De samenstelling van de RF-line up van het EOS R-systeem komt steeds meer overeen met die van de vermaarde EF-lenzen. De meeste populaire EF-objectieven hebben nu drie jaar na de introductie van de EOS R een RF-soortgenoot. Zo heeft ook de EF 16-35mm f/4L IS de RF 14-35mm f/4L IS als broertje gekregen. We zijn met beide lenzen op stap geweest.

Ontwerp en uitvoering
Door de andere lensvatting van het EOS R-systeem is het voor sommige lenzen mogelijk ze compacter te ontwerpen dan in het EOS D-systeem. Dat is ook het geval met de RF 14-35mm f/4L IS. Hij is 13 mm korter dan de EF 16-35mm f/4L IS en bijna 100 gram lichter. En dat scheelt aanzienlijk in je fototas. De lens zoomt in tegenstelling tot de EF 16-35mm niet intern. Bij zowel 14mm als 35mm komt de frontlens bijna een centimeter naar voor. Bij 21mm is de frontlens helemaal ingetrokken. Dit is wel een puntje van aandacht als je de lens in je tas doet. Staat de lens namelijk niet op die 21mm, dan kun je de frontlens indrukken en we weten niet of dat wenselijk is.

Qua uitvoering is het een echte RF-lens in het L-segment. Dus duurzame materialen, robuust, strakke vormgeving en stof- en spatwaterdicht. De afstandsschaal ontbreekt zoals op alle RF-lenzen. Links de welbekende knopjes voor AF/MF en IS ON/OFF. De frontlens is niet bol, wat bij veel 14mm-lenzen wel het geval is en dat heeft als voordeel dat je standaard filters kunt gebruiken op de RF 14-35mm f/4L IS. De filtermaat is 77mm en sluit daarmee aan bij veel L-zoomlenzen.

Verschil in beeldhoek 16mm en 14mm: ca. 13% groter

Bediening
Door de compacte uitvoering én toevoeging van de Control-ring vraagt de bediening in eerste instantie wel de nodige aandacht. Er is namelijk niet echt veel ruimte voor drie instelringen en als je met de camera aan de oogzoeker fotografeert en de drie ringen blindelings moet kunnen bedienen, dan pak je wel eens de verkeerde ring. De ringen hebben allemaal wel een eigen soort ‘ribbel’, maar dat is moeilijk te onderscheiden. Dus heel erg wennen.

De zoomring heeft een behoorlijk stugge korte slag, maar dat werkt niet onprettig. De lens zakt niet uit als hij aan de camera op je buik hangt. De scherpstelring draait heel soepel met een lange slag (2x van 20 cm tot oneindig). Het is persoonlijk of je dat prettig vindt of niet. De Control-ring draait met klik-stapjes. Dat werkt fijn, maar de klik-geluidjes zouden storend kunnen zijn tijdens filmen. 

Mogelijkheden
De RF 14-35mm f/4L IS heeft een kortste scherpstelafstand van 20 cm (sensor tot scherpstelpunt), met een vergroting van 1:6,4 en 1:2,3 bij respectievelijk 14mm en 35mm. Bij 14mm dus ideaal voor groothoek close-ups met veel context en bij 35 mm een bijna 1:2 macro (DOF = 6,5mm). Dat geeft deze lens veel creatieve mogelijkheden. Bedenk wel dat zo’n korte scherpstelafstand enige aandacht vraagt. Met de frontlens zit je maar op 5 cm van het voorwerp. Insecten zijn dan meestal al gevlogen. Ook neem je behoorlijk wat licht weg op het onderwerp.

De RF 14-35mm f/4L IS is gezien zijn brandpuntbereik ideaal voor landschap, architectuur en interieur. De twee extra millimeter aan het korte eind vergroot de beeldhoek significant, maar vraagt daarmee ook meer aandacht voor de mate van perspectivische vervorming. Voorwerpen in oneindig zullen nog kleiner lijken dan bij 16mm en sta je dichter op een gebouw, dan wordt het verticale verloop nog sterker. Deze karakteristieken kunnen wel als creatief aspect ingezet worden.

Met de opkomst van groothoek op telefoons voor reportagewerk, wint de groothoeklens op een systeemcamera ook populariteit in dat segment. In onderstaande video zie je daarvan aansprekende voorbeelden.

Prestaties
De autofocus met deze lens op een EOS R6 is snel, heel snel. Focussen van oneindig naar zijn kortste scherpstelafstand gaat momentaan. Dat is bij groothoeklenzen niet zo verrassend, maar gezien de kortste scherpstelafstand van slechts 20 cm is het toch een bijzondere prestatie. De autofocus is dus altijd paraat en laat je nooit wachten. Ook is de scherpstelling volledig stil en verlopen ‘pulls’ van punt A naar B volkomen vloeiend. Ideaal voor video-opnamen.

Theoretisch is het rendement van de beeldstabilisatie ruim 5 stops. Samen met de interne beeldstabilisatie op een EOS R5, EOS R6 en EOS R3 kan dat oplopen naar 7 stops. Bij 14mm zou je dan bij 4 tot 8 seconden uit de hand nog scherpe foto’s kunnen maken. Dat klinkt indrukwekkend, maar zal zelden lukken in de praktijk. Meer realistisch zijn sluitertijden van 1/4s tot 1/2s en dat is prima om stromend water en golvend water redelijk uit te vlakken. De beeldstabilisatie is erg stil en maakt de lens uitermate geschikt voor vlogging. Op een EOS R6/5 heb je dan een goed draagbare set in de hand voor stabiele video, zelfs wanneer je loopt. Een vaak onderbelicht aspect voor video is de mate van ‘breathing’ van een lens (klik hier) en bij de RF 14-35mm f/4L IS is dat minimaal. Al met al is het dus een prima video- en vlogginglens, met 14mm voor de ‘wide angle’ creatieve shots en 35mm voor de meer ‘classic look’.

Sterstralen en bokeh Een kwaliteitsaspect van een groothoeklens is de ‘strakheid’ van zijn sterstralen. Bij de EF 16-45mm f/4L IS is dat al prima en de RF 14-35mm f/4L IS presteert zelfs iets beter. Beide lenzen hebben 9 diafragma-lamellen en maken daarmee 18-punts sterren. Bokeh krijgt bij groothoeklenzen minder aandacht, maar als je zo kort kunt scherpstellen (20cm) als bij de RF 14-35mm f/4L IS, dan wordt de achtergrond behoorlijk onscherp. En het bokeh daarvan is heel acceptabel. Het is allemaal niet ‘boterzacht’, maar oogt toch redelijk aantrekkelijk.

De beeldkwaliteit in JPEG van de RF 14-35mm f/4L IS is puntgaaf. Bij f/4 wordt al meteen de hoogste centrumscherpte bereikt, waarbij die hoge scherpte zich nagenoeg onverminderd uitstrekt tot de hoeken. Bij f/8 zie je daar misschien nog net iets verbetering. Afhankelijk van de instellingen van de camera zie je geen vignettering en ook geen vervorming. Dat is heel opmerkelijk en we zullen dat zo nader toelichten in het tekstkader Beeldcorrectie. De zichtbare chromatische aberratie is minimaal en opvallend zonlicht kan zorgen voor enige lensspiegeling en verlaging van het contrast, maar de zonnekap lost dat grotendeels op.

Download RF 14-35mm: klik hier. • Download EF 16-35mm: klik hier. 

Vergelijk je bovenstaande resultaten met de beeldkwaliteit van de EF 16-35mm f/4L IS, dan zijn de verschillen marginaal en wint de RF-versie het - na uitvoerig ‘pixelpeeping’ - slechts met een neuslengte. Wat ons betreft zijn de verschillen tussen deze twee groothoekzoomlenzen in de praktijk te verwaarlozen. De EF 16-35mm f/4L IS heeft een fantastische beeldkwaliteit en zo ook de RF 14-35mm f/4L IS. Punt.

Beeldcorrecties In de zoeker en op het lcd-scherm van een spiegelloze camera als bijvoorbeeld de EOS R6 zijn foto’s van een gemetselde muur volkomen strak en foutloos. Je ziet geen enkele vervorming of vignettering. Dat is bijzonder, want élke normale lens (uitgezonderd TS-E lenzen) heeft vervorming en bij zijn grootste diafragma zijn de hoeken iets donkerder dan het centrum. Is de RF 14-35mm f/4L IS dan een unieke uitzondering? Als je zo’n perfect beeld ziet, dan is het zinvol om even naar de instellingen te kijken van het menu Lensafwijkingscorrectie op je camera. Daarin staat de optie Corr. helderh. randen standaard op ON, waarmee het ontbreken van vignettering verklaard is. Bijzonder is echter dat de optie Vervormingscorrectie grijs is en dus niet aan of uit te zetten. De tonvervormingscorrectie gebeurt dus automatisch en is in de camera NIET uit te zetten. Op de camera zie je op deze manier dus NOOIT tonvervorming. En fotografeer je in JPEG, dan is dat ook het geval. Altijd strakke foto’s met rechte lijnen zonder donkere hoeken. Maar wat als je in RAW fotografeert? Want dat doe je bij de onderwerpen van deze lens zoals landschap, architectuur en interieur. Als je de RAW’s met Digital Photo Professional (DPP 4.15.0 van juli 2021) ontwikkelt, dan blijft de vervorming nog steeds onzichtbaar. Vignettering kun je aan en uit zetten, maar de optie Distortion wijzigt niets aan het beeld en ook Digital Lens Optimization heeft geen effect op eventueel aanwezige vervorming in het RAW-bestand. Gebeurt de vervormingscorrectie hier ook ‘onder de motorkap’ of is deze lens dan écht vertekeningsvrij? Het antwoord op die laatste optie is helaas ontkennend, want open je een RAW-beeld bij f=14mm in Lightroom Classic, dan laat de lens zijn ‘ware gezicht’ zien. Behoorlijk sterke tonvervorming en forse vignettering. Je ziet dan zelfs de randjes van een filter op de frontlens. Daar zou je even van kunnen schrikken, maar beide ‘problemen’ zijn eenvoudig op te lossen door het lensprofiel voor deze lens (gemaakt door Adobe) te activeren. Dit profiel zal vanaf eind oktober 2021 beschikbaar zijn in Lightroom Classic (v10.5). Tot die tijd moet je dus gebruik maken van DPP of de vervorming proberen te verminderen met de handmatige opties in Lightroom. RAW in DPP. ALTIJD correctie tonvervorming. RAW in Lightroom Classic. Correctie tonvervorming UIT RAW in Lightroom Classic. Correctie tonvervorming AAN Binnenkort zal een artikel verschijnen over digitale lensafwijkingscorrecties, want daar is het laatste woord nog niet over gesproken 😉 Klik hier. Een aandachtspunt is echter wel de kadering van je foto’s. Als je bij 14mm een opname maakt én je opent deze RAW in Lightroom Classic zonder correctie, dan zul je dus aan de randen onderdelen van het onderwerp zien, die je in de zoeker niet hebt gezien. Een lantaarnpaal, een punt van een dak, een stuk weg. Nogmaals niet schrikken en geen probleem. Je weet nu waarom en hoe je het (straks) oplost. Is de vervorming in de foto echter niet storend, zoals in onderstaand voorbeeld, dan hoéf je de correctie in Lightroom natuurlijk helemaal niet te activeren en krijg je zo in Lightroom een paar extra millimeter groothoek! LRC: f=14mm MET vervormingscorrectie. Beeldhoek zoals normaal bij f=14mm. LRC: f=14mm ZONDER vervormingscorrectie. Beeldhoek behorend bij f=12mm

Samenvatting
De RF 14-35mm f/4L IS maakt de hoge verwachtingen van het L-segment in de RF-klasse helemaal waar. Een compact objectief met snelle AF en een puntgave beeldkwaliteit (JPEG, RAW in DPP of LRC mét lensprofiel) met als unieke eigenschappen de 14mm groothoek en de extreem korte scherpstelafstand, die beide aanleiding kunnen zijn voor nog meer creatieve toepassingen en dus onderscheidende fotografie. Tevens kan ze dienen als de ideale vlogginglens op een EOS R6 of EOS R5.

Overstappen van de EF 16-35mm f/4L IS? Voor verhoging van de beeldkwaliteit hoef je het niet te doen, maar voegen de 14mm en de korte scherpstelafstand iets toe aan jouw fotografie en is ook zijn compactheid een relevante factor, dan zal de RF 14-35mm f/4L IS een behoorlijke stap voorwaarts zijn in het maken van onderscheidende foto’s en video.

Meer informatie: klik hier.
Specificaties: klik hier.
Review The Digital Picture: klik hier.