In juli 2012 introduceerde Canon de EOS M, het spiegelloze stiefkindje van de succesvolle EOS-spiegelreflex familie. In onze review van deze camera in december van dat jaar konden we de beeldkwaliteit zeer waarderen, maar moesten we als spiegelreflexgebruikers flink wennen aan ergonomie en bediening. Bovendien misten we door de ‘trage’ autofocus tijdens familie- en straatfotografie de nodige fotokansen.
Canon zou Canon niet zijn als ze dit probleem niet zouden oplossen en 27 juni j.l. is met een firmware-update (v2.0.2) de reactiesnelheid - waaronder de AF - behoorlijk verbeterd. Samen met de nieuwe EF-M 11-22mm hebben we deze bijzondere EOS daarom weer naar de studio laten komen.

EOS M
Op zich is de EOS M een aantrekkelijke camera met een body zo groot als een PowerShot G16. Zet je er een 22mm-pancake lens op, dan heb je een lekker handzaam cameraatje in de hand. De handgrip had iets meer voorgevormd mogen zijn, want omdat de camera niet echt heel licht is, is er nu een gerede kans dat de camera uit je hand glipt. Een pols- of schouderriempje is dus geen overbodige luxe.
Ben je eenmaal gewend aan de lay-out van de knopjes en de instellingen via het touchscreen, dan kun je redelijk snel anticiperen op veranderende omstandigheden. En daarbij wordt meteen de grote vooruitgang door de nieuwe firmware duidelijk, want de autofocus vindt nu (bij voldoende licht en contrast, zoals bij straatfotografie) snel houvast aan het hoofdonderwerp en zelden gaat een fotokans verloren. Dat is dus een hele verbetering en maakt de EOS M meteen tot een prima gereedschap voor reportage-, straat- en evenementenfotografie (en video). Zeker omdat ook de prijs de laatste maanden fors is gezakt van 800 naar 300 euro voor een grijze EOS M met EF-M 18-55mm IS STM! (actuele prijs: klik hier)
Natuurlijk hebben we nog steeds een lijstje met verbeterpunten (zie review EOS M). Deze zijn echter niet met een firmware-update op te lossen en we wachten dan ook met spanning om de EOS M mark II.

EF-M 11-22mm 1:4-5.6 IS STM
Canon heeft voor de EOS M speciaal een 22mm-pancake (beeldhoek van 35mm kleinbeeld) uitgebracht, die zich met zijn f/2 bij uitstek leent voor straat- en reportagefotografie. Die 35mm is echter te groot voor landschap en architectuur en daarom is de nieuwe EF-M 11-22mm 1:4-5.6 IS STM een heel interessant alternatief voor de ambulante stadsfotograaf.
Ontwerp
De EF-M lenzen zijn duidelijk anders ontworpen dat de EF-S en EF-lenzen. Ook het materiaal wijkt af, maar als geheel zijn het heel aansprekende en solide lensjes. Lensjes, omdat het formaat bij vergelijkbare brandpunten aanzienlijk kleiner is dan EF-S  en EF-lenzen. Toch past een EOS M met een 22mm-pancake niet in je broekzak en vraagt ze significante ruimte in een jaszak of handtas. Neem je het losse flitsertje mee, een reserve-accu en nog een andere lens, dan ontkom je met de EOS M niet aan een cameratas.

.
De lichtsterkte van de EF-M 11-22mm is die van een gemiddelde standaardzoomlens. Omdat je de lens vooral overdag buiten zult gebruiken, is f/5.6 bij 22mm geen probleem, maar bij avondfotografie zou f/2.8 over het hele zoombereik toch een stuk aantrekkelijker geweest zijn.
Wat een creatief pluspunt is van deze groothoeklens, is dat hij een kleine kortste scherpstelafstand heeft (ca. 15 cm) en dat je bij 22mm close-ups kunt maken met een vergroting van 1:3, waarbij je dus een stuk van de context meeneemt.

.
Bediening
Bij EF-S en EF-lenzen zet je het objectief op de camera en kun je meteen aan de slag. Bij de EF-M 11-22mm moet je de camera eerst in de opnamepositie zetten. Dat doe je met het enige knopje op de lens, waarmee je de zoomring ontgrendelt. Op de lens is verder geen afstandschaal, knopje AF/MF of  IS-schakelaar aanwezig. Alles is er duidelijk op gericht de fotograaf zo min mogelijk lastig te vallen met instellingen. Zo moesten we in het lcd-menu op zoek naar de optie om de lens op handmatig scherpstellen te kunnen zetten. We zagen daarbij dat de EOS M wel een soort FTM-functie heeft, zodat de AF nog aan te passen is met een handmatige scherpstelling.
Kwaliteit
Als je met een 500mm-lens in je handen staat van bijna 4kg, dan vind je een hoge beeldkwaliteit vanzelfsprekend. Bij een compact lensje als de EF-M 11-22mm zijn de verwachtingen minder hooggespannen en daarom waren we blij verrast toen we in Lightroom de eerste RAW-opnamen van onze testcase zagen. Bij 11mm is deze lens haarscherp. Wow. We zien dan wel enige vervorming en bij f/4 enige vignettering, maar met de tegenwoordige kwaliteit van de lenscorrectie in Lightroom zijn dat geen ‘dealbreakers’. Ook de chromatische aberratie (CA) kunnen we met één muisklik onzichtbaar maken. Fotografeer je in JPEG, dan kent de EOS M de optie Lensafwijkingscorrectie en worden vignette en CA meteen na de opname verwijderd. Jammer dat Canon (nog) niet de vervorming in de camera corrigeert. Bij 22mm ontbreekt een zichtbare vervorming en ook de CA en vignettering zijn minder manifest dan bij 11mm. Wel is de scherpte bij maximaal diafragma zichtbaar minder, doch nog heel acceptabel, zeker bij een stopje kleiner.
Het contrast en de kleuren van de EF-M 11-22mm zijn prima in orde, waarbij 11mm beter presteert dan 22mm.

f=11mm bij f/4	f=11mm bij f/5.6	f=22mm bij f/5.6	f=22mm bij f/8

Samenvatting
Besluit je tot aanschaf van een EOS M voor straat- en reportagefotografie en wil je ook een stadslandschap en de gebouwen daarin vanuit een redelijk standpunt kaderen, dan is de EF-M 11-22mm 1:4-5,6 IS STM een ‘must have’! Met zijn 350 euro is hij behoorlijk aan prijs, maar dat betaalt zich snel terug met haarscherpe foto’s met een onderscheidende beeldhoek.

Alle specificaties: klik hier
Firmware v2.0.2: klik hier