Het is al langere tijd mogelijk om digitaal lensafwijkingen te corrigeren: in-camera of achteraf in Photoshop of Lightroom. Met de komst van spiegelloze camera’s is de beleving ervan voor de verstokte DSLR-fotograaf echter behoorlijk gewijzigd. Ook kan de toepassing van correcties bij nieuwe RF-lenzen duidelijk anders zijn, zoals bij de nieuwe RF 24-240mm.
Zoekerervaring
In EOS-camera’s is al jaren de menuoptie Lensafwijkingscorrectie te vinden. Afhankelijk van het model kun je daar opties vinden voor correctie van vervorming, vignettering en chromatische aberratie. Soms ook nog diffractiecorrectie en Digitale lensoptimalisatie. Deze correcties zijn alleen van toepassing op Canon-lenzen en gebaseerd op lensprofielen die Canon zelf heeft ontwikkeld. Als je bepaalde correcties hebt geactiveerd, dan worden die toegepast op JPEG-foto’s of ze worden ingesloten in RAW-bestanden. Die lensgegevens worden dan vervolgens wel herkend door Digital Photo Professional (klik hier), maar niet door Lightroom. Daarin moet je zelf een lensprofiel toekennen zoals dat gemaakt is door Adobe, dus niet door Canon.
Als je gewend bent door een optische oogzoeker (OVF) van een DSLR te kijken, dan zul je nooit een lenscorrectie voorafgaand aan de opname zien. Alleen bij terugkijken op het lcd-scherm zie je het effect, zowel bij JPEG als RAW (=JPEG-voorvertoning). Zou je met een DSLR EOS lenscorrecties voor opname al willen zien, dan kan dat bij recente modellen via het lcd-scherm als je de camera in live view gezet hebt. Dit is een interessante optie als je architectuur of interieur fotografeert met groothoek en je vooraf exact kunt zien wat je kader gaat worden. Bij correctie van tonvervorming worden namelijk de bolle randen rechtgetrokken en daarbij gaat vooral in de hoeken een deel van het zoekerbeeld door de OVF verloren.
Kijk je echter met een spiegelloze camera (MILC) door de oogzoeker (EVF), dan krijg je precies hetzelfde beeld en kader te zien als op het lcd-scherm. Bij een MILC kan namelijk een gecorrigeerd beeld worden getoond in de elektronische oogzoeker en zul je nooit lensafwijkingen zien, terwijl die er wel in forse mate kunnen zijn.
Beeldkwaliteit
Digitale lenscorrectie is handig en snel en maakt van een ‘slechte’ lens een gemiddelde lens. Het zal nooit een ‘goede’ lens worden, want om de aberraties te corrigeren wordt er ‘geduwd en getrokken’ aan de pixels en dat gaat altijd ten koste van scherpte. Ook kan er ruis in de hoeken ontstaan als sterke vignettering wordt gecorrigeerd. Dus wil je de hoogste beeldkwaliteit, dan zul je moeten werken met lenzen met minimale aberraties en die zitten meestal in het duurdere L- en TSE-segment. |
DPP, Photoshop en Lightroom
Op zich is digitale lenscorrectie in de camera voor de vrijetijdsfotograaf geen probleem zolang je in JPEG fotografeert of met RAW en DPP, maar als je die RAW’s importeert in Lightroom of opent in Photoshop, die beide het lensprofiel niet herkennen, dan worden alle aberraties meteen duidelijk. Betreft het een geregistreerde Canon-lens, dan los je dat met het activeren van een lensprofiel meteen op, maar bedenk dat het geactiveerde Adobe-profiel niet zo nauwkeurig is als een Canon-profiel in EOS/DPP.
Lens registration tool
Als een Canon-lens niet wordt herkend op je EOS-camera, kijk dan eens of je het betreffende profiel aan de camera kunt toevoegen met het gratis Lens Registration Tool van Canon (klik hier). |
RF 24-240mm f/4-6.3 IS
Bij de review van de RF 24-240mm f/4-6.3 IS (klik hier) kregen we bij de eerste keer dat we de lens op onze EOS RP zetten, het verzoek om de firmware van de camera te updaten naar 1.2.0. Na installatie bleek onder andere dat de optie Vervormingscorrectie niet meer actief was. Bij deze lens kun je die blijkbaar niet meer aan- of uitzetten. Ze staat altijd aan. Er is dan ook nooit een bolle of holle lijn te zien in de zoeker of op het lcd-scherm en als je ook de andere lenscorrecties activeert, dan is elke foto super strak. Dat is enerzijds prima voor JPEG, maar bij openen van de RAW’s in DPP, blijkt dat ook hier een basiscorrectie heeft plaatsgevonden, die je niet ongedaan kunt maken. Wederom is dat niet echt een probleem, maar het geeft wel aan dat RAW tegenwoordig niet meer zo ‘ruw’ is als vroeger.
De grote verrassing kwam toen we de RAW-foto’s met de RF 24-240mm gingen bekijken in Lightroom. Aangezien dat Lightroom initieel geen lensprofiel toepast op een opname, zie je hier dus wel het ‘ruwe’ beeld en dat is bij een brandpunt van 24mm op deze lens behoorlijk vervormd en vertoont bij f/4 sterke vignettering en zichtbare chromatische aberratie. In eerste instantie zou je daar van schrikken, maar als je ziet dat ook het Adobe-profiel van deze lens de problemen netjes oplost, dan is het geen reden tot zorg. Het is slechts de verbazing dat een ogenschijnlijke goede lens in de basis toch niet zo foutloos is. Meer niet.
Wil je bovenstaande ervaringen zelf zien, download dan hier het betreffende cr3-bestand.
Tip
Als je naar de hoogste beeldkwaliteit streeft van je EOS-foto’s, dan is al bekend dat Digital Photo Professional (DPP) het enige programma is dat de kleuren van de camera perfect vertaalt naar JPEG/TIFF, omdat hierbij de echte Canon cameraprofielen worden gebruikt. Alles wat in Lightroom met RAW’s van Canon gebeurt, is slechts een (verdienstelijke) benadering door Adobe. Nu blijkt dus ook dat DPP het enige programma is dat met originele lensprofielen werkt en zeker voor opnamen met consumentenlenzen een meerwaarde is bij streven naar de hoogst mogelijke beeldkwaliteit. Wil je alles weten over DPP, kijk dan deze afspeellijst op YouTube of lees dit artikel. |
Samenvatting
Lenscorrecties in de camera/DPP of in Photoshop/Lightroom zijn een prima optie om ook met relatief ‘goedkope’ lenzen strakke foto’s te maken. Je kunt daarbij gaan ‘pixelpeepen’, maar voor veel publicatievormen is de kwaliteit na correctie meer dan toereikend. Dankzij de EVF van een spiegelloze camera kunnen we correcties dus nu ook al voor opname door de oogzoeker zien (bij DSLR in live view) en dat geeft je de gelegenheid om onderwerpen nauwkeuriger te kaderen. Handig, toch?