Je ziet van een professionele fotograaf een prachtige foto van een landschap of gebouw en dan denk je 'dat kan ik ook'. En dat is volkomen terecht, tenminste als je op datzelfde tijdstip, op diezelfde plaats met hetzelfde weer en het juiste gereedschap ook op die locatie staat. Dan is het inderdaad alleen nog maar een kwestie van op de ontspanner drukken. Maar voordat al die ingrediënten perfect samenkomen, is er al een heel traject van voorbereiding, planning en ook teleurstelling achter de rug.
Locatie, weer en tijd
Geef jezelf de opdracht om een perfecte foto te maken van een spectaculaire zonsopkomst, een weids landschap of een indrukwekkend gebouw. Wat moet er dan allemaal vooraf gebeuren om dat doel te bereiken?
Locatie
Eerst zul je op zoek moeten naar een geschikte locatie. Het moet bij een zonsopkomst een vrije horizon zijn, zodat op het moment dat de zon boven de einder komt, je hem ook meteen kunt zien. Dus in het oosten waar de zon opkomt wil je geen bossen of bergen op de voorgrond. Je zult ook aandacht moeten geven aan de 'achtergrond' van het landschap, dus zijn gebouwen, fabrieken, hoogspanningsmasten en windmolens wel gewenst? Als extra onderdeel van de compositie is water een welkom beeldelement. Voordat je met de camera op stap gaat, is het zinvol om eerst een virtuele toer te maken in Google Maps en die vervolgens eens met de auto op een vroeg tijdstip te rijden. Zo kom je er ook achter of een bepaalde plaats wel te bereiken is met de auto of lopend. Uiteindelijk moet dit leiden tot de selectie van één of twee locaties, die geschikt zijn voor de ultieme zonsopkomst.
Je hebt zo je locatie helemaal uitgeplozen en wat blijkt bij aankomst; het is een privé-terrein en je hebt toestemming nodig. Of het is wel openbaar, maar aan toegangstijden gebonden. Het is natuurlijk heel teleurstellend als je ter plaatse geen toegang hebt, maar respecteer privacy en openingstijden en klim niet over hekken. Als je vooraf toestemming vraagt, dan voorkom je achteraf problemen.
LOCATIE ZOEKEN
Als je op zoek bent naar een locatie voor een zonsondergang, neem dan eens een kijkje op Flickr of Google Afbeeldingen. Met trefwoorden als Sunset of Sunrise kun je mogelijk de plaats van geschikte locatie achterhalen. |
Weer
Als de locatie bekend is, hoe weet je dan dat er die bewuste morgen dat jij tijd hebt ook een mooie zonsopkomst zal zijn. Dat is natuurlijk sterk afhankelijk van het weer. Is het al dagenlang betrokken en regenachtig, dan is het niet zinvol voor dag en dauw het bed uit te gaan. Wordt een enkele regenachtige dag voorspeld, dan kan de zon zich bij opkomst toch nog door wolkenformaties laten zien en dat levert mooie plaatjes op. Er is echter ook een kans dat je geen zon te zien krijgt. In een periode van stralend zomers of winters weer weet je bijna zeker dat de zon zich vrijelijk zal vertonen als hij boven de horizon zal komen, maar dat levert vaak geen spectaculair beeld op. Omdat het weer - zeker lokaal - redelijk onvoorspelbaar is, zul je er rekening mee moeten houden dat als je op pad gaat de kans groot is dat je onverrichter zaken weer huiswaarts zult moeten keren. Maar niet getreurd. Hoe vaker je op een locatie komt en naar het weer kijkt, des te meer je bekend wordt en de kans groter wordt dat je op dat ene moment wel die speciale foto zult maken.
Zonnestand
De stand van de zon (plaats en hoogte) kan van cruciaal belang zijn bij het welslagen van een landschaps- of architectuurfoto. Kijk op The Photographer's Ephemeris om op elke plaats in de werle en op elke moment de stand van de zon te weten (klik hier). |
Tijd
Hoe lang duurt een zonsopkomst of -ondergang? Veel mensen staan hier niet bij stil, maar in een kwartiertje is het wel gebeurt en in die tijd verandert de lucht van minuut tot minuut. Je hebt hooguit tien seconden om één omstandigheid technisch goed te registeren. Je mag dus geen moment missen en dat betekent dat je een kwartier tot een half uur voor zonsopkomst als opgesteld moet zijn met je camera, statief en filters. Dus op tijd uit bed en een goede inschatting maken van de reis- en voorbereidingstijd.
Ook voor andere onderwerpen in het veld (gevels bij architectuur) is de zonnestand van belang. Bij het bepalen hiervan aan de hand van Google Maps moet rekening gehouden worden dat deze door de zomertijd een uur kan afwijken. Bedenk ook dat de zon 21 juni veel hoger staat dan 21 december en zodoende invloed heeft op de lengte van schaduw.
OVERIG
Niet alleen voor landschappen/architectuur zijn locatie, weer en tijd van groot belang, maar ook bij natuur-, macro- en outdoor portretsessies (bruidsreportages!) zijn ze essentiële - en soms ongrijpbare - ingrediënten. |
Samenvatting
Je kunt heel moeilijk doen over portret- of actiefotografie en denken 'dat landschapje of gebouw fotografeer ik wel even', maar die gedachte komt vaak bedrogen uit. Voor een goede foto van landschap en architectuur zul je je goed moeten voorbereiden en dan nog heb je de omstandigheden niet 100% in de hand. Je zult bovendien het nodige geduld, doorzettings-vermogen en een beetje geluk in je fototas moeten hebben, om die ene perfecte zonsopkomst of landschaps- of architectuurfoto te kunnen maken.
Kijk maar eens hoe Bas Meelker en Johan van de Watering dat doen.
Nuttige adressen
www.knmi.nl/
www.buienradar.nl/
www.weersverwachting.nl/
www.meteoconsult.nl
evenementen.startpagina.nl
maps.google.nl
www.staatsbosbeheer.nl/
www.natuurmonumenten.nl