Als vrijetijdsfotograaf zul je zelden 10.000 euro of meer uitgeven aan een ‘stukje gereedschap’. Deze review van de EF 800mm f/5.6L IS USM is dan ook - na de EF 500mm f/4L IS USM II (review) en de EF 200-400mm f/4L IS USM 1.4x (review) - onze derde ‘TOP GEAR’-test. Gewoon om te zien wat je met zo’n lens op de camera kunt doen.

Uitvoering
Een stof- en spatwaterdichte EF-lens met een brandpunt van 800mm, maximale lichtsterkte van f/5.6 én beeldstabilisatie is vanzelfsprekend geen ‘kleine jongen’. De meetlat geeft 46 cm aan en op de weegschaal is hij schoon aan de haak goed voor 4.5 kg. En omdat je hem eigenlijk nooit zonder zonnekap (lengte 16cm, diameter 17cm) gebruikt, wordt hij voor je ‘publiek’ nog kolossaler. Want bekijks heb je als je met deze ‘witte’ L-lens op pad bent.

Dat op pad zijn betekent dat je dus met ruim 5 kg (+ camera) aan de wandel bent. Een geschikte draagriem of rugtas is dan een must om redelijk comfortabel langere afstanden af te kunnen leggen. Een trolley is misschien zelfs nog handiger. En pak je deze lens op om uit de hand foto’s mee te maken, dan zul je merken dat een stabiele houding, korte kadertijd en beeldstabilisatie nodig zijn om scherpe foto’s te kunnen maken. Ondersteuning van enige soort is onontbeerlijk als je langere tijd moet wachten op het onderwerp of de juiste kadering zoekt. Dat kan een muurtje zijn van een schuilhut, maar sta je in het open veld, dan moet dat een volwassen statief zijn met een swingkop. Je kunt je studiostatief met balhoofd gebruiken, maar die zal zuchten en kreunen onder de last van deze supertelelens.

Beeldkwaliteit
In een lens als de EF 800mm zit een behoorlijk stukje engineering en ook de uitvoering gebeurt met de hoogste nauwkeurigheid en beste materialen. Dat zie je terug in de beeldkwaliteit van deze lens, want bij zijn grootste diafragma is hij haarscherp op onze EOS 5D mark IV. We zien geen vervorming of chromatische aberratie. Het enige dat opvalt is dat hij wel enige vignettering vertoont, maar dat is soms niet ongewenst en anders eenvoudig te verhelpen.

De beeldkwaliteit van de EF 800mm is dus prima. Het enige ‘probleem’ van deze lens is dat sommige onderwerpen iets contrast missen. Dat ligt echter niet aan de lens, maar aan de grote afstanden tot soms honderden meters tussen camera en onderwerp, waarbij troebele lucht het contrast en de kleuren behoorlijk kan beïnvloeden. Als je in RAW fotografeert, dan is dat euvel prima te verhelpen door te ‘spelen’ met de Witte en Zwarte tinten of door gebruik te maken van de optie Nevel verwijderen.

Toepassing
Waar gebruik je zo’n lang brandpunt van 800mm in de praktijk voor?

• Ver weg
Natuurlijk om verre onderwerpen dichterbij te halen en dan hebben we het over vogels en wildlife. Als je op www.pbase.com (ken je die nog?) gaat kijken, dan zie je op 90% van de foto’s een vogel. De rest wordt aangevuld met wildlife en een enkele sportfoto. Want hoewel sport een onderwerp zou kunnen zijn, is de beeldhoek van een 800mm dermate krap dat je zelfs op een voetbalveld bijna altijd ‘te dichtbij’ bent. Van achter het ene doel heb je bij het doel aan de andere kant een beeldkader van 4,5 bij 3m. Dat kan handig zijn, maar elke vorm van actie dichterbij past niet in het kader.

Een andere vorm van een ‘ver weg’-onderwerp is de maan. Wij hebben de maan gefotografeerd met de EF 800mm op een EOS 80D en dat heeft ons het scherpste beeld opgeleverd sinds dat we deze ‘maanhobby’ zijn begonnen. De diameter van de maan is dan ruim 1800 pixels. Met de EF 2x III wordt dat twee keer zo groot, maar je verliest dan evenredig veel scherpte.

• Verdichting landschap
Een minder vanzelfsprekende toepassing van een lang brandpunt is het gebruik in een landschap. Door de kleine beeldhoek worden afstanden sterk gecomprimeerd en het landschap wordt in elkaar gedrukt. Wij hebben dat in een stedelijke omgeving gedaan en dan kom je tot verrassende resultaten. We hebben in één beeld onderwerpen gevangen van 50 meter (onscherpe takken) dichtbij tot ruim drie kilometer ver weg (windmolen). Bizar! Maar ook lange straten en fietspaden en een stuk recht spoorlijn krijgen een ‘vreemd’ aanzien. Soms zelfs miniatuur.

• Portret
Nog minder voor de hand liggend is het fotograferen van portretten met deze lens. Je staat namelijk onwerkelijk ver van het model. Voor candid is dat prima, maar voor geposeerde portretten is die afstand ietwat vreemd, maar niet onmogelijk. We hebben een headshot gemaakt met een EF 100mm 2.8L IS bij f/2.8 (afstand 1 meter) en diezelfde uitsnede ook met de EF 800mm bij f/5.6 (afstand 8 meter). Hoewel de scherptediepte (DOF) van beide situaties rond de 5 cm ligt, is de achtergrond bij de EF 800mm veel meer onscherp en niet meer herkenbaar. Dus wil je een model echt isoleren, dan kan dat met een EF 800mm.

• Close-up
Wil je echt iets ‘geks’ doen met deze lens, dan zou je hem ook voor close-ups kunnen gebruiken. Hoewel ‘close-up’ bij de EF 800mm niet echt aan de orde is, want de kortste scherpstelafstand is maar liefst 6 meter. Dichterbij kun je niet scherpstellen. Echt waanzinnig. De vergroting bij die 6m is 0,14x. Dat betekent dat een voorwerp van 26 cm de breedte van het kader van een volbeeldsensor (36mm) vult. Wil je meer vergroting (dichterbij), dan kun je tussenringen gebruiken. Bij een ring van 35mm komen we bij  een afstand van 4 meter tot een vergroting van 0,2x, waarbij 18 cm de breedte van het kader vult (met vignette). Nog steeds niet spectaculair, maar dankzij de bijzondere beeldhoek, kan dat toch bijzondere beelden opleveren. Gebruik dan wel een superstabiel statief met dito kop.

Samenvatting
Het was heel bijzonder om met een EF 800mm f/5.6L IS USM rond te lopen en te fotograferen. Want het was bijzonder zwaar, bijzonder opvallend en eiste bijzondere stabiliteit. Maar als je al die bijzonderheden incalculeert, dan maak je er ook bijzondere foto’s mee. En dat is tegenwoordig in de foto-tsunami die ons elke dag overspoelt, heel veel waard. De EF 800mm f/5.6L IS USM is daarom zeker de moeite waard als je op zoek bent naar de ene onderscheidende foto.

Info en specs: klik hier.
Review op The Digital Picture: klik hier.