Een tijdje geleden hebben we een uitgebreide preview geplaatst van de EF 200-400mm 4L IS USM 1.4x. Een uniek telezoomobjectief met ingebouwde 1.4x converter. Twee weken geleden kregen we plotseling een telefoontje van Canon Nederland of we deze lens een weekje in de praktijk wilden testen ..... en daarom nu - het gat in de lucht is inmiddels gerepareerd - de hoogste tijd voor onze ervaringen met dit lensfenomeen.
 |
 |
EF 200-400mm 4L IS USM 1.4x
De EF 200-400mm 4L IS USM 1.4x is een telezoom L-objectief met een vaste (hoge) lichtsterkte van f/4 over het hele zoomgebied. En ze verkeert daarmee in het goede gezelschap van de EF 70-200mm-serie, want met andere L-teleobjectieven kun je of niet zoomen of de lichtsterkte verloopt met het brandpunt. De EF 200-400mm is daarmee dus al een redelijk uniek lens, maar wat hem echt bijzonder maakt is de ingebouwde 1.4x extender. Dit is een lenselement dat via een schakelaar in en uit de beeldgang geschoven/gekanteld kan worden. Het brandpuntbereik verandert hierdoor naar 280-560mm en de lichtsterkte wordt f/5.6. Bekijk de clip op YouTube om kennis te maken met het fysieke uiterlijk van deze lens en het extendermechanisme.
 |
 |
Prestaties
Natuurlijk hebben we in de studio met de EF 200-400mm 4L IS USM 1.4x opnamen gemaakt van onze testcase en deze uitvoerig bestudeerd. Na het zien van de eerste foto’s was het al meteen duidelijk, een haast perfecte beeldkwaliteit. Bij maximaal diafragma scherp van hoek tot hoek bij elk brandpunt, of de extender er nu tussen zit of niet. Ze benadert de detailregistratie van de EF 300 2.8 IS II of EF 400 2.8 IS II tot op 99%. Kleuren en contrast zijn erg mooi. Er is bij 200mm een zeer lichte tonvervorming te zien als er vlak langs de kaderrand een rechte lijn in het onderwerp aanwezig is. Anders is de vervorming onzichtbaar. Dat geldt ook voor de chromatische aberratie, die praktisch gesproken afwezig is. Het is haast niet te geloven dat al deze kwaliteitsaspecten bij een zoomlens, zoals de EF 200-400mm 4L IS USM 1.4x zó goed zijn. Enige duidelijke lensafwijking is de vignettering bij f/4. Persoonlijk vinden we dit geen issue, omdat het vaak de belichting van het centrale onderwerp versterkt en anders heel eenvoudig te corrigeren is.
 |
 |
| Afbeeldingsmaatstaf (vergroting) |
Beeldstabilisatie |
Als je je echter zelf wilt overtuigen van álle kwaliteitsaspecten van deze lens bij alle brandpunten en alle diafragma’s en dat allemaal zónder en mét extender, dan raden we je aan om op bezoek te gaan bij The Digital Picture (klik hier). Hun testprotocol bevestigt onze bevindingen met getalletjes, testkaarten en grafiekjes.
Terugzoomen
Als je een lange tele gebruikt met een vast brandpunt, dan kan het gebeuren dat een snel naderend groot onderwerp (hardloper, racewagen) door het kader wordt afgesneden als het te ‘dichtbij’ komt. Snel achteruitlopen is dan geen alternatief. Met de EF 200-400mm 1.4x heb je dit probleem minder. Je pakt het onderwerp op 560mm en als de afstand kleiner wordt, kun je eerste terugzoomen en vervolgens nog de extender inklappen om tot op het laatste moment bij 200mm nog steeds een vrijstaand onderwerp in het kader te hebben.
Ook kan met één lens vanuit één standpunt een overzicht en een close-up genomen worden. Met 200mm een overzicht van het doelgebied en bij 560mm een close-up van een kopbal. Je bent dan slagvaardiger dan met twee lenzen of twee body’s. |
Praktijk
We hebben dus te maken met een bijzonder(e) goede lens en in de beperkte tijd dat we met de EF 200-400mm 4L IS USM 1.4x op pad konden, hebben we een zo breed mogelijk scala van onderwerpen opgezocht om deze gigant aan de tand te voelen. Vogeltjes, weidedieren, hardlopers, een buitenconcert, een dierentuin: we hebben veel ‘modellen’ voor de lens gehad. Landschap ontbreekt nog in dit rijtje, maar omdat Bas Meelker ook met deze lens op pad geweest is, vertelt hij als ‘Master of Dutch Landscapes' exclusief voor EOSzine in het onderstaande kader kort zijn bevindingen met deze lens.
Bas Meelker
“Laat ik eerst zeggen dat ik twee dagen heb kunnen fotograferen met deze lens. Veel te weinig om een diepgaand idee te geven over de lens, maar over één ding kan ik duidelijk zijn; optisch is deze lens zeer, zeer goed. Ik fotografeer zelf veel met de Canon TS-E 24mm f/3.5 II en de Canon EF 24-70mm f/2.8 L II, beide bekend om hun zo goed als foutloze optische eigenschappen. En de 200-400 f/4 geeft me dezelfde ‘optische voldoening’. Voor een wildlife fotograaf is dit denk ik de ultieme lens. Een enorm flexibel en creatief bereik door de ingebouwde 1.4x extender en nog gemakkelijk hanteerbaar ook. Als wildlife fotograaf zou ik geen seconde twijfelen over het aanschaffen van deze lens. Maar als landschapsfotograaf is het een ander verhaal. Hoe mooi en goed deze lens ook is, hij biedt bij diafragma’s rond de f/8-f/11 weinig extra’s ten opzichte van de 100-400 f4-f/5.6 L of de 70-200 f/2.8 L II met 2x converter. Beide lenzen die, mits op de juiste manier gebruikt op een statief met kleine diafragma’s ook uitstekende resultaten geven. En alhoewel ik regelmatig voor mijn landschapsfoto’s telelenzen gebruik, is de vraagprijs simpelweg te hoog om het sporadisch gebruik te verantwoorden. Verleidelijk is het wel....” |
Over de scherpte hebben we in de praktijk niets te klagen en de prima resultaten op dat punt van de testfoto’s worden in het veld bevestigd. Die scherpte is ook te danken aan de uitstekende beeldstabilisatie. In de specificaties wordt 4 stops opgegeven en wij schieten bij 560mm en 1/60s negen van de tien foto’s scherp uit de hand. Dat is ongeveer 3½ stop, geen geringe prestatie. De beeldstabilisatie zorgt ook voor een rustig zoekerbeeld en als met extender volledig ingezoomd is, dan kan daarom toch nauwkeurig scherpgesteld en gekaderd worden.
 |
 |
 |
 |
| 100% bij f=200mm |
100% bij f=280mm |
100% bij f=400mm |
100% bij f=560mm |
Een andere opmerkelijke kwaliteit van de EF 200-400mm 4L IS 1.4x is zijn ijzingwekkend snelle AF. Stel je scherp op een onderwerp op drie meter en vervolgens op oneindig en vice versa, dan twijfelt de autofocus geen moment. Ook focust hij erg accuraat en kan door een traliewerk of bladerdek zijn weg vinden. Het volgen van een bewegend onderwerp levert op onze EOS 5D mark III geen noemenswaardige problemen op.
Vergroting
De EF 200-400mm 1.4x is niet echt bedoeld voor natuur- of portretfotografie, maar daarin kan hij met prachtige close-ups (en mooi bokeh) toch zijn diensten bewijzen. De kortste scherpstelafstand is twee meter en daarbij is bij 560 mm de vergrotingsfactor 1:4,3. |
Er is fotografisch gezien dus weinig aan te merken op de EF 200-400mm 4L IS USM 1.4x. Er is echter wel een belangrijk aandachtspunt en dat is het gewicht van deze lens. Met zijn ruim 3600 gram (1270 gram zwaarder dan de EF 300mm 2.8L IS II) heb je met een EOS 1D X bijna 5 kilo in de hand en dat is - zeker bij langdurig ingespannen kaderen - geen sinecure. Onze schouders en nek zijn behoorlijk op de proef gesteld tijdens onze uitstapjes en dat geeft aan dat voor intensief gebruik van deze lens een monopod onontbeerlijk is.
Wat ons opviel is dat de zoomring een behoorlijk lange slag heeft voor het relatieve korte zoombereik en ook wat zwaar aanvoelt. Maar dat is persoonlijk.
Samenvatting
Het moge duidelijk zijn dat de EF 200-400mm 4L IS USM 1.4x een lens is die zijn weerga niet kent. De ingebouwde extender is enig in zijn soort en zijn optische kwaliteiten zijn van onbesproken gedrag. Het is wel een zware jongen onder de L-objectieven, zowel qua gewicht als prijs. Met zijn adviesverkoopprijs van 12.000 euro is hij eigenlijk alleen interessant voor de echte professional, die zich vooral toelegt op buitensport, actie en wildlife.
Voor de vrijetijdsfotograaf is het te hopen dat de techniek en de beeldkwaliteit van de EF 200-400mm 1.4x ooit terug zullen keren in nieuwe teleobjectieven voor de consument, zoals een langverwachte EF 100-400mm II.