Een digitale fotograaf kan niet zonder een goed computerbeeldscherm. Daarbij zijn helderheid, contrast, kijkhoek en kleur van groot belang, maar ook afmetingen en resolutie. Voor desktop-werk is een 24-inch lcd-monitor met 1920x1200 momenteel de standaard, zoals bijvoorbeeld de EIZO CS240 (klik hier). Of groter ook beter is hebben we al besproken in een artikel over 27” monitoren met 2560x1440 (klik hier).
Maar het kan nog groter, want momenteel hebben we de EIZO EV3237 - een 32-inch beeldscherm met een resolutie van 4K (UHD) - op ons bureau staan. Is dat formaat met die resolutie interessant voor een vrijetijdsfotograaf?
4K: 3840 x 2160 pixels
4K is in de videowereld bezig aan een opmars en komt langzaam richting de ‘consument’. Technologie en bandbreedte zijn anno 2014 zo ver ontwikkeld dat je met een relatief eenvoudige camera kunt filmen met een resolutie van 3840x2160 (4K, Ultra HD) en dat vervolgens ook met die kwaliteit via YouTube kunt delen.
4K dankt zijn naam aan het feit dat de resolutie in de hoogte én in de breedte 2x zo hoog is als bij Full HD (1920 x 1080) en dus 4x zoveel pixels omvat, 2x1920 bij 2x1080 = 3840x2160. Het geeft de mogelijkheid om grotere schermdiameters (televisie, projectie) toe te passen en om op kleinere beeldschermen meer detail weer te geven (scherper).
Voorbereiding
Simpelweg een 4K-monitor aanschaffen en zonder enige voorbereiding aan je computer koppelen kan tot teleurstellingen leiden. De videokaart in je desktop of notebook moet wel de juiste aansluitingen hebben en moet de datastroom (16 GB/s) benodigd voor deze hoge resolutie én verversingsgraad (60 Hz) kunnen leveren. Bij ons MacBook Pro 17” uit 2010 gaat dat zonder problemen. Onze redelijk recente Windows 7 computer heeft met zijn NVidia GTX570 echter onvoldoende ‘power’ en mist ook een DisplayPort 1.2. EIZO adviseert Van NVidia de GTX660 of hoger en wij hebben er een GTX970 ingezet, die prima voldoet. Welke videokaart je ook gebruikt of in laat bouwen, overleg met de leverancier van de monitor altijd de comptabiliteit ervan ten aanzien van 4K.
EIZO EV3237
De EIZO EV3237 is een 4K-monitor met een resolutie van 3840 bij 2160 (16:9) en een diameter van 32 inch (70 bij 39,5 cm) en heeft een IPS-panel. Het beeldscherm beschikt over vier aansluitmogelijkheden (2x DP 1.2, HDMI en DVI) en over een USB-3 hub (3x). De EV3237 laat zich natuurlijk beeldvullend gebruiken vanaf één videobron (desktop, laptop, camera, spelconsole), waartussen snel gewisseld kan worden. Het is echter ook mogelijk om Picture in Picture in te schakelen of om de vier bronnen als full-HD schermen 2x2 naast elkaar te zetten, waarmee de resolutie van 4x full-HD heel concreet wordt gevisualiseerd (zie clip). Wil je alle specs weten van deze monitor, kijk dan op de site van EIZO (klik hier).
Hoewel de EV3237 niet als grafisch beeldscherm wordt geafficheerd, is de kleurweergave zelfs zonder kalibratie al heel erg goed. Dat geldt ook voor de helderheid en het contrast. We zien zonder inspanning detail in een gebied van 15, 15, 15 en ook 253, 253, 253 laat zich in Photoshop onderscheiden van volledig wit. Zelfs een gelige kleurzweem van 253,253,250 is visueel herkenbaar. De homogeniteit van het backlight is voor zo’n groot scherm prima. De kijkhoek is wel minder dan van bijvoorbeeld een EIZO CX240, maar voor frontaal desktopgebruik is dit geen enkel probleem.
De praktijk
Tot zo ver het technisch gedeelte. De EV3237 is een EIZO en dat staat garant voor hoge kwaliteit in beeld, materiaal en afwerking. Interessanter is de vraag of een dergelijk 32” 4K-scherm zich leent voor het bureauwerk van een fotograaf. De nadruk ligt hier op het woord bureau, want dat geeft letterlijk de grenzen aan van het praktisch gebruik. Het scherm is namelijk 70 cm breed en dat is 18 cm meer dan bij een 24-inch monitor. Van zo’n scherm is de kijkafstand ongeveer 75 cm en dat past prima op de diepte van je bureau. Wordt de monitor groter, dan moet ook de kijkafstand toenemen en bij de EV3237 zouden we eigenlijk op ongeveer één meter moeten gaan zitten om het hele scherm in één oogopslag te overzien. En dat is niet praktisch, want dan zit je dus een stuk van je bureau af. Dat let heel nauw en 10 cm is daarbij al minder comfortabel, waarbij je ook je toetsenbord en muis naar je toe moet halen en minder steun hebt met je armen. Ergonomisch is dat niet ideaal.
Zou je de inrichting of het formaat van je bureau aanpassen aan de grotere kijkafstand, dan ontstaat vervolgens het probleem van de leesbaarheid. Voor foto’s is dat niet aan de orde, maar alle menu’s en dialoogvensters van programma’s als Photoshop en Lightroom worden kleiner vanwege de hogere pixeldichtheid van een 32” 4K scherm ten opzichte van een full-HD monitor van 24-inch (139 dpi versus 94 dpi). Tekst wordt dus fysiek 30% kleiner weergegeven. Om dit zonder moeite te kunnen lezen, zou je juist dichterbij moeten gaan zitten in plaats van verderaf ten gevolge van de grote diameter!
Uitgaande van bovenstaande discrepantie - verderaf door diameter en dichterbij voor leesbaarheid - zou een 4K-scherm als de EV3237 voor desktopwerk eigenlijk niet geschikt zijn. Toch is dat niet helemaal het geval. Allereerst went het werken met de kleinere tekst en dialoogvensters. Van veel programma’s kun je bovendien veel opdrachten blindelings vinden of gebruik je sneltoetsen. Wil je toch een betere leesbaarheid, dan zijn deze opties beschikbaar in het besturingssysteem (Configuratiescherm, Beeldscherm). Ook kun je eenvoudig de grootte van pictogrammen en Taakbalk/Dock naar eigen smaak instellen en de vergroting van een browser hoger zetten.
Werk je met Lightroom en Photoshop, dan heeft Adobe functies ingebouwd die rekening houden met het werken op beeldschermen met een hoge pixeldichtheid (o.a. Retina). Bij Lightroom kun je de tekstgrootte van de vensters instellen via Voorkeuren, Interface (Ctrl-,). In Lightroom voor Windows heb je de keuze om te vergroten tot 200% en op de Mac kun je kiezen tussen Klein en Groot. Het resultaat zie je pas na herstart. De panelen zijn breder en de tekst groter, terwijl de werkruimte in het midden (in pixels) groot blijft en je veel van je foto’s ziet. Photoshop CC 2014 kent een optie onder de naam UI-schalen in Bewerken, Voorkeuren, Experimentele functies, die je kunt aanzetten voor tekstweergave van 200%. Deze optie is helaas niet aanwezig in oudere versies van Photoshop. De daarin aanwezige optie Grootte lettertype in Voorkeuren, Interface verandert niets op een 4K-scherm.
Conclusie
We hebben de EV3237 van EIZO een paar weken op ons bureau gehad en na een eerste gewenning van enkele dagen is het prettig werken met dit 32” 4K-beeldscherm. De toegevoegde waarde van een dergelijke monitor ligt duidelijk in het werken met meerdere vensters en/of invoerbronnen. Lightroom (Win), Photoshop (Mac), Word én live view van een EOS 5D mark III allemaal apart in full-HD op één beeldscherm is toch wel heel bijzonder en geeft je een heel overzichtelijke workflow.
Wil je echter als fotograaf meer pixelruimte, dan zouden we echter eerder kiezen voor twee 24” full HD monitoren naast elkaar, zoals de EIZO CS240 (670 euro). Dat werkt natuurlijker en is ook qua kostenplaatje interessanter, aangezien de EV3237 momenteel nog ongeveer 1800 euro kost (klik hier).
Hoewel we er van overtuigd zijn dat 4K-beeldschermen de toekomst hebben, ook voor de fotograaf, wachten we nog maar een jaartje met aanschaf, zodat ook hardware en software moeiteloos met deze pixeldichtheid om kunnen gaan.
Nawoord
Toen we de EV3237 weer in zijn doos gedaan hadden voor de terugreis naar EIZO en onze CX240 weer hadden geïnstalleerd, merkten we pas hoe snel zo’n groot scherm en hoge resolutie went. Want hoewel 24” full-HD optimaal is voor praktisch gebruik door de fotograaf, is het na drie weken toch wel weer even terugschalen naar zo’n ‘klein’ scherm.
Met dank aan EIZO Europe GmbH. www.eizo.nl