Je ziet ze niet in de fotobladen en leest er zelden reviews over op internet. Ze liggen niet vooraan in de fotowinkel en zijn nooit onderdeel van een webactie. En de vrijetijdsfotograaf die er een heeft, gebruikt hem zelden. Een reflectiescherm. Volgens ons het meest ondergewaardeerde fotoaccessoire aller tijden. Een kort overzicht van de mogelijkheden.
Reflectie
Bij fotografie draait alles om licht. Zonder licht geen kleur, contrast en detail. Dat weet iedereen. We zijn dan ook altijd druk in de weer om de belichting van onze foto’s zo perfect mogelijk te krijgen: belichten naar rechts, hoge ISO, lange sluitertijden, RAW, HDR, filters, flitsen. Dat zijn echter allemaal zaken waarbij alle aandacht uitgaat naar de hoofdlichtbron van het onderwerp. Voor een ideale belichting moet je deze lichtbron echter soms een handje helpen door het licht beter te verdelen of door de contrasten in te vullen.Onze eerste gedachten gaan dan uit naar softboxen en flitsers, maar met een reflectiescherm kan dat verdelen en invullen een stuk eenvoudiger én voordeliger.Een reflectiescherm kan op vele manieren worden uitgevoerd. Het kan een simpel stukje wit karton zijn, maar het meest gebruikt zijn piepschuim platen (met en zonder alu-folie) en de bekende 5-in-1 opvouwbare schermen. Deze laatste bestaan uit een flexibele binnenring, waarin vitrage gespannen is en daaromheen een tweezijdige hoes met een zwart/wit- en een zilver/goud-kant. Met deze hoes kan dus de mate en aard van de reflectie geregeld worden. De vitrage van de binnenring is vooral bedoeld om het licht van de lichtbron (spotlicht of felle zon) te verdelen en doet dus werk als een softbox. Een dergelijk 5-in-1 scherm kan opgevouwen worden tot 40% van zijn oorspronkelijke diameter. Een reflectiescherm van 105 cm is in opgevouwen toestand nog geen 40 cm in diameter.
Kreuk(vrij)
Als je een 5-in-1 scherm opvouwt, dan is het niet onverstandig om de hoes er eerst af te halen en deze apart van de binnenring op te vouwen. De zilver/goud-coating komt dan minder in het gedrang en de hechting gaat langer mee zonder dat er gekleurde kruimeltjes loskomen. Anderzijds moet de zilveren en gouden kant redelijk gekreukeld zijn, omdat naast elkaar gelegen gladde reflectievlakken voor lichtvlekken in het weerkaatste licht zorgen. ‘Mat’ zilver/goud zorgt voor de meest optimale verdeling van de reflectie. |
Verdeel en beheers
Een reflectiescherm is op vele manieren te gebruiken, maar we beperken ons hier tot drie praktische situaties.
• Invullen van (slag)schaduw
• Indirect flitsen
• Invullen portret
Invullen van (slag)schaduw
Een schaduw invullen met een reflectiescherm spreekt voor zich. Het licht valt onder een hoek op het onderwerp en aan de schaduwkant van dat onderwerp plaats je een reflectiescherm, zodat de schaduw wordt ingevuld. De grootte van het scherm, reflectiekracht (wit of zilver) en de afstand bepalen hoe de schaduw met het weerkaatste licht wordt verhelderd. Met een klein zilverkleurig scherm kun je heel specifiek een schaduwdeel oplichten en met een groot wit scherm vul je alle schaduw heel homogeen in. Zo kun je bijvoorbeeld in de studio met één flitser in combinatie met een reflectiescherm tot prima resultaten komen.
Softbox
Als je een harde slagschaduw hebt, dan kun je deze verzachten door het oppervlak van de lichtbron te vergroten. Dit is het principe van een grote softbox. Met de binnenring van een reflectiescherm kun je eenvoudig een ‘softbox’ maken. Hoe verder van de lichtbron (spotlicht of flitser) en hoe dichter bij het onderwerp, des te groter het relatieve oppervlak. |
Indirect flitsen
Flitsen met een opzetflitser vanaf je camera direct op het onderwerp levert soms geen fraaie resultaten op. De belichting van flitsfoto’s kan sterk verbeteren als je via het plafond kunt flitsen. Helaas is dat niet altijd aanwezig, dichtbij of neutraal van kleur. Met een reflectiescherm los je dit euvel op door dit tijdelijk als ‘plafond’ (of ‘muur’) te gebruiken. Je flitst dan tegen het scherm aan en het licht valt vervolgens (zijdelings) van een hoger standpunt op het onderwerp. Geen slagschaduw, geen rode ogen, geen vlakke verlichting en dus in veel gevallen een betere flitsfoto.
 |
 |
 |
| Flits direct |
Flits via scherm boven |
Flits via scherm links |
Statief en houder
Een reflectiescherm is licht en gemakkelijk hanteerbaar, maar je hebt meer controle als je het scherm in een houder op een statief plaatst. Daarmee stuur je de reflectie veel nauwkeuriger en meer reproduceerbaar. Een persoon die een scherm vasthoudt, beweegt toch altijd iets tussen twee opnamen en dus verandert ook de belichting. |
Invullen portret
Het valt eigenlijk zelden op. Schaduw in de oogkassen, onder de neus en kin als we bij zonnig weer buiten een portretfoto maken. Ook bij plafondverlichting binnen komt het licht van boven en ontstaan soortgelijke schaduwen in het gezicht. Een portret kan in die gevallen sterk profiteren van de hulp van een reflectiescherm. Houd een wit scherm onder het model of vul het gezicht van de zijkant in. Zo kun je zelfs de slagschaduw van een hoed of pet op het gezicht ophelderen. Voorbeelden van het invuleffect zie je in het laatste deel van deze clip (klik hier).
Samenvatting
Als je op zoek bent naar een nuttig en voordelig accessoire voor de verbetering van je fotografie (natuur, macro, portret, product, studio, flits), kijk dan eens naar een reflectiescherm. Je kunt de belichting van je onderwerpen er verrassend goed en eenvoudig mee verbeteren. Test het eerst eens met een stukje wit karton en ben je overtuigd, schaf dan bijvoorbeeld een universeel inzetbaar en opvouwbaar ‘5-in-1’-scherm aan.
Met dank aan Foto Konijnenberg.
http://youtu.be/tf-qNMAi_3M