Licht
‘Fotograferen is tekenen/schrijven met licht’ is al een behoorlijk versleten gemeenplaats, maar iedere fotograaf moet er zich toch terdege van bewust zijn dat zijn fotografie voor een groot deel bepaald wordt door hoe hij met het licht omgaat.
Meestal geven we ons over aan het bestaande licht in hoeveelheid, richting en verdeling, maar met kleine hulpmiddelen kunnen we het licht meer naar eigen hand zetten: een reflectiescherm, een diffusor, flitser met accessoires. Allemaal zaken om licht te sturen en daarmee meer onderscheidend te fotograferen. In dit rijtje kunnen we nu ook led-lampjes plaatsen. Een continue lichtbron die niet alleen de videograaf gebruikt bij zijn (tegen)licht opnamen, maar die ook de fotograaf nieuwe, creatieve mogelijkheden biedt. Vooral voor kleine onderwerpen (macro, close-up en product) kunnen de huidige modellen led-lampjes prima diensten bewijzen. In sommige gevallen kan het led-lampje als hoofdlichtbron dienen, maar mooier wordt het om het te combineren met het bestaande licht, zoals dat ook bij flitsfotografie het geval is. Het bestaande licht zorgt dan voor de belichting van de achtergrond en het led-lampje kan heel lokaal het hoofdonderwerp aanlichten. Door de afstand en de positie van een led-lampje te variëren, kun je spelen met helderheid, contrast en vorm. Je kunt zelfs heel eenvoudig tegenlichtsituaties creëren, wat prachtige effecten geeft bij natuurfotografie, zoals transparantie en oplichtende randjes.
Een prettige bijkomstigheid van werken met led-licht is dat je doorlopend kunt zien wat het resultaat van de opname zal zijn, zeker als in Live view gewerkt wordt. Dit is voor de niet-pro fotograferen een groot voordeel ten opzichte van het werken met flitsers. Nadeel van led-lampjes is dat het vermogen van de gangbare modellen niet toereikend is voor het belichten van grote voorwerpen of van grote ruimtes.
.

Aanbod
Het aanbod van led-lampjes is groot, maar zoals overal is er sprake van ‘koren en kaf’. Voor flexibel en onbezorgd gebruik moet je er bij aankoop niet teveel op willen besparen. Als het goed is, is de aanschaf van een led-lampje een investering voor jaren, dus kwaliteit, duurzaamheid en bediening zijn belangrijker aankoopcriteria dan de prijs. Specificaties die van belang zijn bij aanschaf van een led-lampje zijn de lichtopbrengst (aantal lampjes), de kleurtemperatuur (3000-4000°K kunstlicht of 5000-5500°K daglicht), regelbaarheid (ja/nee, traploos), voeding (accu, batterijen), connectie (hotshoe, statief). En voor de draagbaarheid zijn natuurlijk grootte en gewicht van belang. Ook moet je je afvragen of je voor één grote led-lamp of voor twee kleinere moet kiezen. In dat laatste geval kun je het licht nog meer sturen.
We hebben voor deze review de beschikking gehad over led-lampjes van Manfrotto en LedGo. Manfrotto kennen we natuurlijk allemaal van de statieven, maar ze maken dus ook kleine, handzame led-lampjes (klik hier) onder de naam Pocket Led’s. Er zijn drie modellen beschikbaar - ML120, ML240 en ML360 - met respectievelijk 12, 24 en 36 led-lichtjes. De lampjes zijn mooi compact en degelijk uitgevoerd. Het kleinste model kan alleen aan/uit. De andere twee zijn traploos regelbaar. De drie modellen kunnen op een flitsschoen van de camera geplaatst worden via een adapter, waarin ook schroefdraad zit voor een statiefkoppeling. Handig. De adapter kan ook verwijderd worden, zodat de lampjes eenvoudig in de hand te houden zijn. Het licht is goed gebundeld en heeft een kleurtemperatuur van 5600°K. Vooral tijdens een herfstsessie in een bos konden met de ML240 en ML360 zonder al te veel moeite heel leuke en creatieve resultaten bereikt worden. Ook voor kleine voorwerpen in de studio zijn deze modellen erg geschikt. Er worden geen filtertjes meegeleverd voor andere kleurtemperaturen en ook geen accessoires om het licht te verstrooien dan wel te bundelen.
LedGo is een minder bekend merk en van deze fabrikant hebben we de CN-140 ter beschikking. Deze lamp is veel groter dan de Pocket Led’s van Manfrotto, maar is dan ook voorzien van 140 led-lampjes en geeft dus veel meer licht. De regeling is traploos. Het licht kan gebundeld worden met de ‘barn doors’ en er wordt een diffusor meegeleverd die eventueel vervangen kan worden door kleurenfilters van 3000 of 4000°K. In het veld is hij minder handzaam dan de Manfrotto’s en zijn toepassing ligt meer in de studio voor grotere voorwerpen. Hij is ook goed te gebruiken als videolamp.
.

Alternatieven Heb je toevallig geen LED-lampje in je fototas en zou je de belichting van een klein onderwerp toch iets meer in eigen hand willen hebben, gebruik dan je telefoon (of tablet). Er zijn verschillende apps beschikbaar, waarmee je of de flitser van de smartphone of zijn beeldscherm als tijdelijke lichtbron kunt gebruiken. Ook sleutelhangers en zaklampjes zijn soms voorzien van led-lampjes. Aarzel niet om hiermee te experimenteren. Fotografeer bij alle alternatieve led’s wel in RAW om achteraf de juiste kleurtemperatuur te kunnen instellen.

Conclusie
Met de komst van led-licht en daaruit ontwikkelde led-lampjes heeft de fotograaf weer een nieuw stukje gereedschap om de belichting van zijn onderwerpen naar eigen hand te zetten. Een model als de Manfrotto ML240 of ML360 mag eigenlijk niet ontbreken in de tas van de enthousiaste natuur-, macro- en productfotograaf, zodat hij een paddenstoel of bloem eens anders in beeld kan brengen.