Als je als fotograaf opgegroeid bent met zoomlenzen, dan is de stap naar een lens met een vast brandpunt best bijzonder. Je mist de eerste paar keer dat je niet kunt zoomen, maar merkt gaandeweg dat je vanaf een bepaald standpunt een compositie beter kunt inschatten. Je ‘ziet’ de wereld - ook zonder camera - meer door een vast kader en dat prikkelt je creativiteit.

Om het fenomeen ‘vast brandpunt’ te leren ervaren, is 50mm een prima brandpunt om mee te beginnen en de prijs van de EF 50mm 1.8 STM (€ 120, review) hoeft daarbij geen beletsel te zijn. Canon heeft echter ook de EF 50mm 1.2L USM in het assortiment en in dit artikel kijken we waarin deze lens van ruim €1500 zich onderscheidt van zijn kleine broertje.

EF 50mm | 1.8 versus 1.2
Als we de EF 50mm 1.8 STM en EF 50mm 1.2 USM naast elkaar zetten, dan is het verschil overduidelijk. De 1.2-versie is groter en zwaarder (580g vs. 160g). Natuurlijk, want hij is een stop lichtsterker dan de EF 50m 1.8 en dat vergt een grotere diameter en meer glas. Op een EOS 5D mark IV is de EF 50mm 1.2L echter perfect in balans met de relatief grote body. Op een EOS 6D zou je gezien de gewichtsverdeling eerder kiezen voor de EF 50mm 1.8.
Die stop verschil in lichtsterkte moet niet onderschat worden als je veel bij bestaand licht fotografeert. Waar je met de EF 50mm 1.8 1/30s hebt bij ISO 6400, heb je bij de EF 1.2L 1/60s bij diezelfde ISO en dus veel minder kans op bewegingsonscherpte. Of als je bij de EF 50mm 1.8 ISO 3200 nodig hebt, kun je bij de EF 50mm 1.2L volstaan met ISO 1600 en dus een hogere beeldkwaliteit.

Voordeel van de EF 50mm 1.2L is dat er een grote scherpstelring op zit met een soepele slag. Ook heeft hij een afstandschaal en handmatig scherpstellen met deze lens gaat erg goed. Bij de EF 50mm 1.8 met STM-motor is de scherpstelring dun en biedt ze weinig feedback als je eraan draait. Ook de afstandschaal ontbreekt en dit lensje is dus vooral bedoeld om te werken in combinatie met de autofocus. In beide gevallen gaat het automatisch scherpstellen snel en geluidloos. De EF 50mm 1.8 is met zijn stappenmotor (STM) meer geschikt als je ook video op wilt nemen.

Niet te vergeten verschilpunt tussen de twee 50mm lenzen is dat de EF 50mm 1.2L stof- en spatwaterdicht is en dus tijdens een buitenreportage geen last heeft van een enkele regendruppel of sneeuwvlok. En bij de EF 50mm 1.2L wordt standaard een zonnekap geleverd, wat zorgt voor een beter contrast en die tevens de frontlens beschermt tegen druppels en vallen/stoten. De zonnekap ES-68 voor EF 50mm 1.8 is los verkrijgbaar.

Prestaties
Voordat we naar de beeldkwaliteit kijken, staan we even stil bij een creatief aspect van een 50mm en dat is close-upwerk van product en in de natuur. De EF 50mm 1.8 STM is dan in het voordeel. Zijn kortste scherpstelafstand is 35cm en heeft dan een vergroting van 1:5, terwijl dat bij de L-versie respectievelijk 45cm is en 1:6,6, dus minder vergroting. Zet je echter een 25mm-tussenring tussen camera en lens dan wordt de vergroting van beide lenzen een stuk interessanter, zijnde 1:1,35 en 1:1,5. Dat levert bij de maximale diafragma’s prachtige beelden op bij onderwerpen als natuur, product en food. Heel dromerig dankzij een flinterdunne scherptediepte en veel onscherpte naar de randen toe.

Hoewel het prijsverschil anders doet vermoeden, hoeft de beeldkwaliteit van de EF 50mm 1.8 STM niet onder te doen voor die van zijn grote broer. Integendeel. Scherpte van de STM-lens is tussen f/1.8 en f/2.8 net  iets beter en er is minder vignettering en hoekonscherpte. Het is duidelijk dat er optisch veel gebeurd is in de negen jaren die deze lenzen scheidt (2006 vs. 2015). De rechtvaardiging van het prijsverschil ligt dus niet zozeer in scherpte, maar vooral in beeldkarakter. De EF 50mm 1.2L heeft niet alleen een hoger contrast en mooiere kleuren, maar vooral een veel mooier bokeh. Dat zie je niet bij elke foto en je kunt het ook niet kwantificeren, maar de achtergrondonscherpte van de EF 50mm 1.2L is zo ‘zacht en smeuig’ dat je bij veel foto’s een heel andere beleving krijgt dan wanneer de foto met de EF 50mm 1.8 STM genomen zou zijn. Nogmaals, de kwaliteit van het bokeh is niet te kwantificeren, maar het is te ‘zien’ en zorgt net voor die meer onderscheidende foto. Ze heeft bij maximale lensopening hetzelfde beeldkarakter als de EF 85mm 1.2L II en de EF 200mm 2L IS, wat niet zelden voor kippenvel zorgt.

Samenvatting
Ga je voor de eerste keer aan de slag met een lens met een vast brandpunt, dan is de aanschaf van de EF 50mm 1.8 STM een ‘no-brainer’. De prijs-kwaliteitverhouding van dit lensje is ons inziens het beste van de gehele line-up van Canon-lenzen. Reportagewerk en portretten krijgen met deze lens een heel andere creatieve dimensie dan met een lichtzwakke zoomlens.

Voor aanschaf van een EF 50mm 1.2L voor portret, product, reportage, natuur en food moet je waarschijnlijk iets langer nadenken, want de vraag is of bij jouw type fotografie je publiek/klanten de bijzondere beeldnuances van deze lens zullen opmerken. En als dat zo is, moet je dan misschien de EF 85mm 1.2L II overwegen. Die is meer geschikt voor close-up portretten met minder ‘vertekening’ en ze heeft een grotere werkafstand.

Is na alle overwegingen de EF 50mm 1.2L toch jóuw lens, dan kun je hem natuurlijk ook eerst een weekje huren om deze lens zelf in de praktijk te ervaren. Op onze EOS 5D mark IV voelde de EF 50mm 1.2L erg inspirerend en we sturen de lens dan ook met enige weemoed retour richting Canon.

P.S. Behalve de hierboven genoemde 50mm-lenzen is ook nog steeds de EF 50mm 1.4 verkrijgbaar. Deze lens is echter uit 1993 en hoewel hij een prima beeldkwaliteit levert kleiner dan f/2 én compatibel is met alle EOS-camera’s, is hij na 24 jaar wat ons betreft toch wel aan vervanging toe. Misschien volgend jaar bij zijn zilveren jubileum? En dan graag met beeldstabilisatie.

Specs EF 50mm 1.2L: klik hier
Specs EF 50mm 1.8 STM: klik hier